در آیه 28 سوره مبارکه مریم آمده است:
«يا أُخْتَ هارُونَ ما كانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَ ما كانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا»
«قوم گفتند: ای خواهر هارون، پدر تو هیچ زمانی فرد نادرستی نبوده است و مادر تو هم زن بی‌پروا و تجاوز‌گر نبوده است!»
«بغی» معمولا برای زانی بکار می‌رود.
حضرت مریم در مقابل هر گونه پاسخگویی به جهت نوزادی که در بغل داشت، به حضرت عیسی اشاره کرد. قوم گفتند: چگونه با نوزادی که در گهواره است، سخن بگوییم؟
نقش مرد در اصلاح و پاکدامنی خانواده
اولین نکتۀ درخور توجه در آیه این است که مرد در اصلاح و پاکدامنی خانواده نقش اساسی دارد؛ زیرا حضرت مریم به عنوان خواهر هارون خطاب می‌شود؛ یعنی برادر پاکدامن در پاکدامنی خواهر تأثیرگذار است و در مرحلۀ بعد به پدر او توجه می‌کنند که سابقۀ پدر سابقه نیکویی است و در نهایت به پاکدامنی مادر اشاره می‌شود؛ به این معنا که برای سلامتی خانواده باید مرد خانواده سالم باشد تا آن خانواده از طهارت و سلامت معنوی بهره‌مند شود.
علوّ درجه، فاصلۀ بین افراد را کم می‌کند
مفسران می‌گویند: منظور از هارون، برادر حضرت موسی است؛ بین حضرت مریم و هارون فاصلۀ بسیار طولانی بوده است؛ اما از جهت ارتقای وجودی گویا هارون برادر حضرت مریم محسوب می‌شود.
بعضی از مفسران گویند: بین حضرت مریم و هارون حدود ۱۸۰۰ سال فاصله بوده؛ اما رتبۀ حضرت مریم نزد مردم آن زمان، هم رتبۀ هارون بوده است؛ به همین جهت این نسبت را بین او و هارون برقرار کردند.
بعضی گویند: هارون برادر پدریِ حضرت مریم و فردی بسیار صالح و موجّه در جامعه بوده است.
بعضی دیگر معتقدند: منظور از اخوّت، پیوند معنوی و باطنی است که گویا بین مؤمنین در زمان‌های مختلف پیوند برقرار می‌کند.
بعضی معتقدند: در زمان حضرت مریم، مردی بنام هارون زندگی می‌کرد که به پاکی نفس مشهور بود و چهل‌هزار نفر در تشیع جنازۀ او شرکت کردند. بعد از او هر فرد موجّه و صالحی در بنی اسرائیل به هارون نامگذاری می‌شد؛ به همین جهت حضرت مریم را بعنوان خواهر هارون خطاب کردند.
بعضی در مقابل این نظرات معتقدند که در قوم بنی اسرائیل فاسق‌ترین فرد ملقب به هارون بود و این گروه حضرت مریم را با عنوان خواهر هارون خطاب کردند؛ یعنی نسبتی با فاسق‌ترین فرد بنی اسرائیل از طریق انجام این عمل شنیع پیدا کرده‌ای!
نقش والدین در پاکی فرزندان
نقش والدین خصوصاً پدر در پاکی فرزندان بسیار درخشان است. قوام خانواده به مدیریت صحیح مرد است که در انتخاب همسر دقت لازم را انجام دهد و با هر زنی پیوند نبندد، پس از تشکیل خانواده مراقبۀ لازم را داشته باشد تا خانواده از هر خطری مصون و محفوظ بماند.
اگر در میان خانوادۀ بسیار پاکدامن، فحشایی مشاهده شود، بدترین نوع فحشا محسوب می‌شود؛ چون هرگز در آن فضای مقدس انتظار چنین امری نیست.
در نگرش افراد آن جامعه تنها گزینه، فسق بود که به حضرت مریم نسبت داده بودند و هرگز افراد، تصور غیر‌فاسقانه‌ای در این شرایط نمی‌توانستند، داشته باشند.
بنابراین ضرب‌المثل «تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها» در بسیاری از موارد نادرست است؛ چون در زندگی حضرت مریم ذره‌ای فسق مشاهده نمی‌شود؛ اما اجماع آن جامعه بر علیه حضرت مریم بود؛ پس در بسیاری از موارد مردم چیزهایی می‌گویند که اصلاً حقیقت ندارد.
برای نمونه، مردم کوفه درباره امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌گفتند: مگر علی نماز می‌خواند!؟
مفسری گوید: «این آیه اشاره دارد به اینکه در کارنامۀ پدر حضرت مریم امر نامناسبی ملاحظه نمی‌شود و به عفت مادر او نیز اشاره شده است.»
لازمه سلامت خانواده
مرد مجموعه باید از همۀ آفات اخلاقی مصون باشد و مادر خانواده هم از عفت لازم بهره‌مند باشد تا نسلی سالم پرورش یابد؛ نقش خانواده در مقابل افراد جانبی نقش بسیار پررنگی است و همۀ مصالح و مفاسد نسل از طریق خانواده رشد می‌یابد و به بیرون از خانواده منتقل می‌شود.
مفسری می‌فرماید: در دیدگاه مردمِ آن جامعه اصلا امکان فساد از غیر طریق خانواده وجود ندارد؛ یعنی همه اصلاحات از درون خانواده ظهور می‌کند؛ چنان که مفاسد نیز از درون خانواده است.
تاریخ جلسه؛ 1399.10.27 – جلسه چهاردهم
«برگفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
