أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّكَالِ وَ النَّقِمَة»
در ضیافت الله داعی با همه جلوه‌های حضرت حق آشنا می‌شود، هم جلوه‌های جمالی را می‌شناسد و هم جلوه‌های جلالی را، هم جلوه‌های لطف را مشاهده می‌كند و هم جلوه‌های قهر را.
برخی افراد با تفكری عوامانه همراهند و تصور می‌كنند چون خدا كریم و رحیم است می‌توانند مرتكب هر خلافی شوند و از عقوبت الهی در امان بمانند.
بچه‌ها تا وقتی كودك هستند در خانه می‌ریزند، می‌پاشند و موجب بی‌نظمی می‌شوند، ولی كسی انتظار دیگری از آنها ندارد، بابت این خلاف‌های كودكانه مؤاخذه و تنبیهی در انتظارشان نیست.
همین كودكان وقتی بزرگ می‌شوند و به سن تكلیف می‌رسند آنقدر دارای مسئولیت می‌شوند كه موظف‌اند همه واجبات را به جا آورند، و برای خطاهایشان مورد سؤال قرار می‌گیرد.
انسان‌ها هر چه از جهت فكری و معرفتی بزرگ‌تر شوند، بار مسؤولیت‌شان سنگین‌تر می‌شود.
«أَنَّكَ» از شیرینی‌های خاص دعای افتتاح این است كه داعی همواره در حضور است و برای سخن گفتن با معشوق دائماً از ضمیرهای مخاطب استفاده می‌كند، اگر انسان اهل معرفت باشد، از حلاوت «تو» گفتن به خداوند، سرمست می‌شود.
خدایا! آن زمان كه می‌خواهی مرا ببخشی و مورد عفوت قرار دهی، شدت رحمتت را ارزانیم می‌نمایی در موضع عفو، نه گلایه و شكایتی می‌كنی و نه تازیانه قهری بروح و جانم می‌زنی.
ملاهادی سبزواری می‌گوید: «عفو» یعنی «محو». گویا بنده به خدای سبحان عرض می‌كند: در موضع عفو، با ارحم الراحمینی‌ات گناهانم را محو می‌كنی و مرا مصداق آیه ۷۰، سوره مباركه فرقان «فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَنات» قرار می‌دهی، و سیئاتم را به حسنه مبدل می‌سازی.
خدای ارحم الراحمین، در هنگام عذاب و عقاب، شدیدترین برخورد را دارد، و عقوبتش با هیچ مخلوقی برابری نمی‌كند.
«وَأَشَدُّ الْمُعاقِبِينَ فِى مَوْضِعِ النَّكالِ وَالنَّقِمَةِ»
خدای سبحان برای بعضی «ارحم الراحمین» است و برای برخی، «اشد المعاقبین». یا برای یك فرد، زمانی ارحم الراحمین بودنش جلوه می‌كند و زمان دیگر اشدّ المعاقبین بودنش.
بنده‌ای كه مشمول جلوه‌های جمالی خداوند است، اگر كراراً دعوت حق را بی‌پاسخ بگذارد، خدای سبحان با جلوه‌های جلالی‌اش با او برخورد كرده و عقوبتش می‌نماید.
لازم نیست «اشدّ المعاقبین» بودن حضرت حق، همواره در قالب عذاب‌های خاص دنیایی و آخرتی به نمایش گذاشته شود.
مؤمنی كه به طور مستمر با خدای سبحان در اوج ارتباط است، پس از سلب توفیق برای عبادت و قرب حق، دوری از محبوب آنچنان او را گرفتار آتش فراق و هجران می‌كند كه گویی دچار شدیدترین عقوبت‌ها شده است.
برخی از موضع عقاب و عذاب غافلند، «ارحم الراحمین» بودن او را ملاحظه می‌كنند و می‌گویند:
شرمنـده از آنیـم كه در روز مـكافات
انـدر خور عفو تو نـكردیم گنـاهی
تصور می‌كنند باید در قیامت از خدا طلب بخشش كنند كه مرتكب گناهان بیشتری نشده‌اند! باید به این افراد بگوییم كه همان خدای ارحم الراحمین، اشد المعاقبین هم هست. كافی است تازیانه فراقش را بر ما فرود آورد تا دردناك‌ترین عقوبت‌ها را تجزیه كنیم.
«وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِينَ فِي مَوْضِعِ الْكِبْرِيَاءِ وَ الْعَظَمَة»
«يقين دارم زمانی كه بخواهی بزرگی و عظمت خود را به نمايش بگذاری، گسترده‌ترين جباران هستی»
«أَعْظَمُ» با «اكبر» متفاوت است. «أَعْظَمُ» نشان از گستردگی دارد و «اكبر»، نشان از بزرگی. «جبار» هم به معنای شكسته‌بند است.
در ضيافت الهی به حضرت حق عرض می‌كنيم:
مائيم و عمری شكسته، استعداهايی برباد رفته و خرمنی سوخته. می‌دانيم كه قرار نيست مدعوين در مهمانی‌ات غصه بخورند و اندوهی به دل راه دهند.
تو در ضيافتت جبران مافات می‌كنی، آنهم در حيطه‌ای وسيع. بر اين باوريم كه يك عمر ما را جبران می‌نمايی و اعظم المتجبرين بودنت را به نمايش می‌گذاری.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
