شناخت اسم؛ يَا رَبَّ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ

در فراز 26 جوشن کبیر آمده است:

«يَا رَبَّ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ»

حاج ملاهادی سبزواری (ره) می‌گوید: چهار رکن در اطراف خانه کعبه داریم؛

رکن یمانی، رکن شامی، رکن مغربی و رکنی که مقام ابراهیم در آنجا است.

مقام، همان سنگی است که جای پای حضرت ابراهیم در آن است.

در عالم معنا این چهار رکن چهار اصل ایمان است: توحید، نبوت، امامت و معاد

او درباره مقام مي‌گويد: باطن مقام، پایداری کردن در ملت حنفی است، پایداری در سیره توحیدی که مربوط به ابراهیم خلیل است.

اگر سوال شود چرا با وجود چهار رکن خداوند نفرمود: «یا رب الارکان» و فرمود: «يا رَبَّ الرُّكْنِ»؟

حاج ملاهادی (ره) می‌گوید: منظور از این رکن، رکن یمانی است که مخصوص شیعه است، باطن رکن یمانی ولایت است.

از قول امام صادق علیه‌السلام آمده است:

«اَلرُّكْنُ اَلْيَمَانِيُّ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ اَلْجَنَّةِ لَمْ يُغْلِقْهُ اَللَّهُ مُنْذُ فَتَحَهُ»[1]

«رکن دری از درهای بهشت است و از آن روزی که خدا این در را گشوده آن را نبسته است»

فردی به نام ابی‌اسامه می‌گوید:

«كُنْتُ أَطُوفُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ كَانَ إِذَا انْتَهَى إِلَى الْحَجَرِ مَسَحَهُ بِيَدِهِ وَ قَبَّلَهُ وَ إِذَا انْتَهَى إِلَى الرُّكْنِ الْيَمَانِيِّ الْتَزَمَهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ تَمْسَحُ الْحَجَرَ بِيَدِكَ وَ تَلْتَزِمُ الْيَمَانِيَّ فَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا أَتَيْتُ الرُّكْنَ الْيَمَانِيَّ إِلَّا وَجَدْتُ جَبْرَئِيلَ‏ قَدْ سَبَقَنِي إِلَيْهِ يَلْتَزِمُهُ.»[2]

در محضر امام صادق علیه‌السلام مشغول طواف بودیم ایشان وقتی به حجر می‌رسیدند با دستشان حجر را مسح می‌کردند و آن ‌را می‌بوسیدند و زمانی که به رکن یمانی می‌رسیدند خود را به آن می‌چسباندند. از حضرت علت این کار را جویا شدم فرمودند: پیامبر فرمود: من هر زمان به رکن یمانی رسیدم جبرییل قبل از من به رکن چسبیده بود.

«عَنْ أَبِي الْفَرَجِ السِّنْدِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: كُنْتُ أَطُوفُ مَعَهُ بِالْبَيْتِ فَقَالَ‏ أَيُ‏ هَذَا أَعْظَمُ‏ حُرْمَةً فَقُلْتُ‏ جُعِلْتُ‏ فِدَاكَ‏ أَنْتَ‏ أَعْلَمُ‏ بِهَذَا مِنِّي‏ فَأَعَادَ عَلَيَ‏ فَقُلْتُ‏ لَهُ‏ دَاخِلُ‏ الْبَيْتِ‏ فَقَالَ- الرُّكْنُ الْيَمَانِيُّ … وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يَدْعُو بِدُعَاءٍ عِنْدَهُ إِلَّا صَعِدَ دُعَاؤُهُ حَتَّى يَلْصَقَ بِالْعَرْشِ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ.»[3]

فردی[4] به نام ابو فرج سندی می‌گوید: با امام صادق مشغول طواف بودم از من سوال کردند به نظر تو کدام قسمت از قسمت‌های این خانه حرمتش گسترده‌تر است؟ عرض کردم فدایتان شوم شما بهتر می‌دانید. حضرت دوباره سوال‌ خود را تکرار کردند من جواب دادم لابد داخل خانه خدا از همه مقامش بالاتر است، حضرت فرمودند: رکن یمانی… هر مومنی کنار رکن یمانی دعا کند دعایش آنقدر بالا برود تا به عرش بچسبد و بین مومن و خدا حجابی نیست.

«يَا رَبَّ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ» ای صاحب رکن! ای صاحب مقام ابراهیم! تو منزهی از این که اجازه ندهی ما التزام به رکن داشته باشیم. تو منزهی از این که اجازه تداوم شریعت ابراهیم را نصیب ما نکنی.

خدایاتو را به امیرالحاج قسم می‌دهم دست ما را از دامان مولايمان كوتاه مكن، تو را به همان كسي قسم مي‌دهم که در میان همه حاجیان می‌درخشد و همه خوبان عالم پشت سر او حج خود را انجام می‌دهند.

ای خدایی که اثر پای ابراهیم خلیل را براي هميشه بر سنگ ثابت کردی! دل من آن سنگی است که می‌خواهد در اين ايام رد پای امام زمانش در آن جا بگیرد. وقتی تو را با نام «یا رَبَّ المَقَام» می‌خوانم تو بر دل سنگ من جای پای امامم را ثبت می‌کنی، منزهی از این که کسی از تو خواسته‌ای داشته باشد و آن را برآورده نکنی!

از وجود مقدس ولي عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف كه جلوه تامه همه این اسامی، حضرت حق است عاجزانه تقاضا می‌کنیم دلهای‌مان را با این نام‌ها کاشی کاری کند و آن‌چنان نام‌های خداي سبحان را در دل ما ثبت كند که با این اسامی بمیریم و در قیامت مبعوث شویم و دنیا و آخرت ما با معرفت این اسامی سپری شود.

تاریخ جلسه: 98/5/14- ادامه جلسه شش

«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»

[1] – الکافی , جلد 4 , صفحه 409

[2] – الکافی , جلد 4 , صفحه 408

[3] – الکافی , جلد 4 , صفحه 409