مقدمه
شایستگی اجتماعی به معنای برخوردار بودن از دانش‌ها و مهارت‌ها و توانمندی‌هایی که موجب ارتقاء فرد از سطح متوسط اجتماعی می‌شود؛ می‌باشد. شایستگی اجتماعی هدف نیست؛ بلکه وسیله‌ای برای رسیدن به هدف اصلی یعنی قرب به خدا و بندگی می‌باشد. شایستگی اجتماعی به عنوان ابزاری برای سلوک هر چه بهتر و آسان‌تر لازم است.
در بستر نهج البلاغه و در کنار سفره معرفتی امیرالمؤمنین علیه‌السلام بحث را پیگیری کرده و راهکارهای کسب شایستگی اجتماعی را بیان می‌کنیم:
سازگاری و کسب شایستگی اجتماعی
«مَنْ لَانَ عُودُهُ كَثُفَتْ أَغْصَانُهُ»[1]
«كسى كه درخت شخصيّت او نرم باشد شاخ و برگش فراوان شود»
کثیف به معنی زیاد و اغصان جمع غصن به معنی شاخه است.
یکی از لوازم کسب شایستگی اجتماعی، انعطاف‌پذیری ضمن حفظ قاطعیت می‌باشد. حضرت در این عبارت، این مفهوم را در قالب تشبیهی بیان کرده‌اند: «درختی که نرم باشد؛…» درخت با وجود آن که از جنس چوب بوده و از استحکام کافی برخوردار است؛ می‌تواند نرم نیز باشد. چنین درختی شاخه‌هایش رشد زیادی داشته تا جایی که در هم پیچیده و انبوه می‌شود.
انسانی که انعطاف‌پذیر و سازگار است؛ قدرت جذب بالایی برای اطرافیان دارد و دوستان و دوست‌داران او زیاد می‌شوند؛ افراد در کنار او احساس راحتی داشته و با میل و رغبت به سوی او می‌آیند.
سازگاری با دیگران در محیط خانواده و نیز در سفر اهمیت دوچندان دارد.
لازم به یادآوری است که حفظ قاطعیت در پایبندی به اعتقادات حقه و رعایت مسائل شرعی لازم است.
در نتیجه انعطاف‌پذیری در سلیقه‌ها و مسائل روزمره ضمن قاطعیت در مسائل دینی عاملی برای کسب شایستگی اجتماعی‌ست. اگر فرد در امور سلیقه‌ای که منافاتی با شرع و عقل ندارد؛ سازگار با اطرافیان باشد؛ دیگران در مسائل شرعی با عقاید صحیح او همراه خواهند بود.
تاریخ جلسه: 98/5/1 ـ جلسه 4
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] نهج‌البلاغه (مرحوم فیض‌الاسلام)، حکمت 205
