قرآن در آیه 102 سوره مبارکه مائده می‌فرماید:
«قَدْ سَأَلَها قَوْمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها كافِرینَ»
«جمعى از پیشینیان شما، از آن سؤال كردند؛ و سپس با آن به مخالفت برخاستند. (ممكن است شما هم چنین سرنوشتى پیدا كنید.)»
«ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها كافِرینَ»
اعراض از دین
همراهی نكردن شریعت با درخواست‌های نامناسب، عاملی برای روی‌گردانی افراد از دین است؛ زیرا مخاطبین آیه می‌خواهند تا شریعت و دین، بر درخواست‌های نامناسب آنان، پرده‌‌ای از تشرع و دین‌داری بیندازد، و چون شرع از این امر امتناع می‌كند آنان از پذیرش دین اعراض دارند.
قرآن در این آیه می‌فرماید: «گروهی از پیشینیان از پیامبر زمان خویش درخواست نامناسب داشته‌اند و چون پیامبرشان پاسخ‌گوی آنان نبود منكر و كافر شدند».
و در سوره‌ی مباركه بقره آیه 249 می‌فرماید:
«فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلیكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلاَّ قَلیلاً مِنْهُمْ فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْیوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالَ الَّذینَ یظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرینَ»
«و هنگامى كه طالوت (به فرماندهى لشكر بنى اسرائیل منصوب شد، و) سپاهیان را با خود بیرون برد، به آن‌ها گفت: «خداوند، شما را به وسیله یك نهر آب، آزمایش مىكند؛ آن‌ها (كه به هنگام تشنگى،) از آن بنوشند، از من نیستند؛ و آن‌ها كه جز یك پیمانه با دست خود، بیشتر از آن نخورند، از من هستند» جز عده كمى، همگى از آن آب نوشیدند. سپس هنگامى كه او، و افرادى كه با او ایمان آورده بودند، (و از بوته آزمایش، سالم به در آمدند،) از آن نهر گذشتند، (از كمى نفرات خود، ناراحت شدند؛ و عدهاى) گفتند: «امروز، ما توانایى مقابله با(جالوت) و سپاهیان او را نداریم.» اما آن‌ها كه مىدانستند خدا را ملاقات خواهند كرد (و به روز رستاخیز، ایمان داشتند) گفتند: «چه بسیار گروههاى كوچكى كه به فرمان خدا، بر گروههاى عظیمى پیروز شدند!» و خداوند، با صابران و استقامتكنندگان) است.»
گروهی كه خود طالوت را به زمام‌داری پذیرفتند، چون فرمان طالوت را در نوشیدن آب برای رفع تشنگی نپذیرفتند، و آن را قبول نكردند، سبب شد كه از ورطه آزمایش سربلند بیرون نیایند؛ و تنها گروهی با طالوت از رود عبور كردند كه ایمان به پیامبرشان داشتند و به فرمان او گوش سپردند.
پذیرش حرف حق برای همگان آسان و ساده نیست، چه بسیار كسانی كه حرف حق را می‌شنوند امّا یا از آن اعراض می‌كنند و یا منكر می‌شوند، و یا تحمل انجام آن را ندارند.
اسلام، دین تسلیم و پذیرش
دین و شریعت، تسلیم بودن در برابر حق است. قرآن می‌فرماید:
«إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام[1]»
«دین در نزد خدا، اسلام(و تسلیم بودن در برابر حق) است»
اسلام همان تسلیم است، امّا پذیرفتن چنین كانون كلی و عمیقی كار هر مسلمانی نیست. بسیاری از مسلمانان در مقابل احكام شریعت از خود نظر و عقیده‌ای خاص دارند، مثلاً در عصر ما كه زمان غیبت است، تسلیم بودن در مقابل وجود مقدس امام زمان عج‌الله‌فرجه نه تنها برای همگان امر ساده و لذت بخشی نیست، بلكه گروهی از پذیرش و اجرای فرامین حضرت ناراحت می‌شوند. مثلاً اگر حضرت به آن‌كس كه ادعای انتظار ظهور را دارد بگوید: مال و ثروت تو شبهه‌ناك است و یا اصلاً حلال نیست، آیا شنونده پذیرای سخن حضرت خواهد بود. افراد بسیاری كه از حضور حضرت قائم عج‌الله‌فرجه ترس و واهمه دارند، ترس آنان ریشه در چنین مواردی دارد. آنان در زبان تسلیم حضرت هستند، و در دل از ظهور حضرت فراری و روی‌گردان و ترسانند.
پیام‌های آیه
- آیه به عبرت گرفتن از گذشتگان دعوت می‌كند.
- بسیاری از پیشینیان به دلیل درخواست‌های نامناسب منكر و كافر شدند.
- علت بسیاری از انكارها و كفر ورزیدن‌های بشر آن است كه، دین و شریعت به رنگ اعتقادات غلط و درخواست‌های نامناسب ایشان در نمی‌آید.
- مردم گمان می‌كنند شریعت قابل تغییر و رنگ به رنگ شدن است، تا هر روز به رنگ درخواست كسی درآید.
- گاهی افراد خود تحمل حمل جواب دین و شریعت را به درخواست‌های خویش ندارند.
- هر كس برای دریافت پاسخ خود از سوی دین و شریعت، ابتدا باید ظرف وجودیش را گسترش دهد.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه آل عمران، آیه 19
