خداوند در آیه 21 سوره نحل میفرماید:
«آنها مردگانی هستند که هرگز استعداد حیات ندارند؛ و نمیدانند (عبادتکنندگانشان) در چه زمانی محشور میشوند.»
در آیه قبل بیان شد، معبودهايى را كه مشرکین میخوانند قدرت بر خالقیت ندارند؛ زيرا خود مخلوقند. این آیه بيان میکند: این معبودهای دروغین، مرده و از حیات بینصیباند.
مفسرین میگويند: یکی از اسامی خدای سبحان «الْحَيُ» است؛ اما معبودهای غیرخدا مردهاند. بهمیزانی که انسان در خدمت خدای «حیّ» قرار گيرد از نعمت حیات بهرهمندمیشود و بهمیزانی که در خدمت معبودهای غیر الهی، نظیر زر وزيور و چوب و سنگ باشد، بینصيب از حيات حقيقی است.
معبودهای ساختگی حقيقتاً مردهاند و هر كس كه مطیع آنان شود از موهبت حیات دور میشود. بهمیزانی که اشتغال انسان وصال به حق باشد زنده است.
قرآن دربارۀ شهدا در سوره مبارکۀ آل عمران میفرماید:
«وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ»[1]
«و كسانى را كه در راه خدا كشته مىشوند، مرده مشمار، بلكه آنان زندهاند و بديشان نزد پروردگارشان روزى داده مىشود.»
بکارگیری تعبیر «أحیاء» برای شهید به این دلیل است که او هرگز خود را مشغول به غیرحق نساخته است. شهید در هر دو عالم مشغول حق است.
برخی از مفسرين میفرمايند: در آيات گذشته به چند از صفت از اوصاف حضرت حق اشاره شد كه هيچ يك از آنها در بتها و معبودهای ساختگی نيست، ازجمله خالقيت موجودات، و بخشيدن نعمتها.
همچنين در آيه ديگری به صفت علم و دانايی خداوند اشاره شده است:
«وَ اللَّـهُ يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ»[2]
«و خداوند میداند آنچه را پنهان میداريد و آنچه را آشكار میسازيد.»
با توجه به آيات ذكر شده مخاطبينی که معبودهای خويش را غیر از خدای سبحان، برگزيدهاند از صفت علم بیبهرهاند. انسان به میزان عالم بودنش زنده و به اندازۀ جاهليتش مرده است، برای جهالت او همين بس که خود را معبود دیگران قرار میدهد.
علم زمانی نافع است که بنده باور کند علمش از ناحیۀ حضرت حق است و او تحت نام عالم خدای سبحان قرار گرفته است؛ بنابراین دیگران را به عبادت و اطاعت حضرت حق دعوت میكند نه اطاعت خود.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1]. سوره آل عمران، آیه 169.
[2] سوره نحل، آیه 19
خیابان دولت، بلوار کاوه، خیابان اخلاقی شرقی، خیابان بهرام، کوچه محبوبه دانش غربی، پلاک ۱۲
حقوق برای موسسه علمیه السلطان علی بن موسی الرضا (ع) محفوظ است