آیه 22: «إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا»
«یقیناً این [نعمت ها] پاداش شماست و تلاشتان مقبول افتاده است»
پاداشی قابل دسترس
خدای سبحان شاکر تلاش های ابرار است؛ زیرا خیرالشاکرین و خیرالمشکورین است.
«هَذَا» اسم اشاره نزدیک است؛ یعنی همه الطافی که نصیب ابرار شد، بسیار نزدیک است؛ نیازی به طی مسافت و زحمت خاصی برای دسترسی نیست.
دوست نزدیک تر از من به من است
وین عجب تر که من از وی دورم
چه کنم؟ با که توان گفت سخن؟
در میان من و من مهجورم
همه چیز در دسترس است و ابرار این نزدیکی را احساس میکنند. غیر ابرار، خود، فاصله ایجاد کردند و این مقامات و کرامات را از دست دادند.
پاداش ابرار، ملکوت اعمال آنهاست
ملکوت عمل ابرار جلوهگر است. این جزاء در دنیا ناشناخته بود و در آخرت از آن پردهبرداری میشود.
اعمال اندکی که به چشم نمیآمد و روی آن حساب باز نمیکردند، امروز جلوهگر شده است.
اجر در مقابل کاری است که ما انجام میدهیم، جزاء ملکوت کار است که خدا نشان میدهد.
از آن رو که خدا شاکر است تلاش اندک بنده را پاداش فراوان میدهد.
“سعی“ به راه رفتن سریع، در حد دویدن اطلاق میشود.
این پاداش نتیجه حرکت و تلاش صحیح ابرار است که توسط خدای سبحان دیده شده و از آنان سپاسگزاری میشود.
گرچه آنان طالب جزا نیستند؛ زیرا عمل خود را نمیبینند؛ اما خدای سبحان میگوید: عملی که خالصانه انجام شود، شایسته پاداش فراوان و سپاس بینهایت است.
خدای سبحان هم ملکوت عمل را نشان میدهد هم می گوید: خودِ من ثناگوی شما هستم.
عمل خالصانه مورد پسند است
یکی از مفسرین میفرماید: همه اعمال ابرارمورد پسند الهی قرار گرفت؛ زیرا خالصانه انجام شد. عملی که خالصانه انجام نشود و برای حظّ نفس باشد استحقاق پاداش را ندارد.
پاداش نتیجه صبوری و مقاومت است
یکی از مفسرین گفته است: صبوری، مقاومت، بندگی و خوش خدمتیِ خالصانه، ملکوتی گسترده و پاداشی عظیم دارد. دادههای خدا بی حد و حصر است. عملِ اندکِ خالص پذیرفته میشود.
پاداش عاشقی
یکی از مفسرین میفرمایند: همهی آنچه ابرار دریافت میکنند جزای عاشقی آنهاست. عاشق، تنها معشوق را می خواهد نه چیز دیگر، و معشوق، ملکوت این عاشقی را به او نشان میدهد که بسیار نرم و نورانی است.
ثمره حالات خوش، مقامات خاص و اعمال صالح، بنده پروری است.
یکی از مفسرین گفته است:«كَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا»؛ یعنی حتی هنگامی که ظاهراً هم کاری انجام نمی دهی؛ اما در دل مراقبه داری، تمام نیات خالص تو به چشم آمده است و بابت آن پاداش دریافت می کنی.
رضایت الهی، پاداش ابرار است
یکی از مفسرین معتقد است: «كَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا» یعنی: «ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً»[1]
تمام تلاشهای خالصانه ابرار به جهت نگاه عنایت اوست؛ به همین جهت به چشم آمدنی و لایق دریافت پاداش شده است. خدای کریم نیز برای عملی که به جهت اخلاص، کثیر محسوب میشود جزای جزیل نصیب ابرار میکند.
تاریخ جلسه: 99/10/17
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه فجر، آیه 28