قرآن در آیه 23 سوره انفال میفرماید:
اگر خدا در اینان خیری را میدید حتماً آنان را شنوا میكرد، اگر خدا آنها را شنوا میكرد حتماً برمیگشتند، «وَّهُم مُّعْرِضُونَ» «در حالی كه اعراض كننده بودند.»
«وَلَوْ عَلِمَ اللّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَّأسْمَعَهُمْ وَلَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّواْ»
شنوای حق در دنیا
شنیدن پیام حق و ادراک و پذیرفتن پیام الهی یكی از الطاف خاص خداوند سبحان است.
اگر خدای سبحان پیامهای الهی را به زور و اجبار به انسان آموزش میداد، سودی به حال بشر نداشت، چون در انجام امرِ اجباری، شنیدن بیمعناست و افراد چه گوش به سخن بسپارند و یا نسپارند، مجبورند به آن امر تن درنهند.
اما در امور اختیاری، گوش دادن و شنیدن، نقش اساسی دارد. زیرا شنیدن، به ادراكات آنان كمك میكند و درک صحیح، به انتخاب صحیح منتهی میشود.
با شنیدن پیام الهی، حجت امور بر بندگان تمام میشود، اگر گاهی خداوند سبحان باب شنیدن پیام حق را بر گروهی میبندد به جهت آن است كه نزد خدا برای این گروه، هیچ خیری نیست، چون اگر خیری در آنها بود حتماً پیام حق به گوششان میرسید.
«وَّهُم مُّعْرِضُونَ»
حق پذیر نبودن افراد
بعضی از افراد به دلایل مختلف، حقپذیر نیستند در عین اینكه حق نزد آنان حاضر است و بین آنها و حق فاصلهای نیست. گروهی از مردم به مجرد آنکه حقیقت بر آنها آشکار شود انكار و اعراض میکنند، سینه آنها تحمل دریافت حقیقت را ندارد، آنها حتی موقتاً هم نمیتوانند خود را متحمل نشان دهند، زیرا سینههای آنان برای دریافت لحظهای حقیقت تنگ است.
منافق؛ عدم ظرفیت پذیرش حق
دریچههای خیرات در وجود منافق بسته است و اگر حق به گوش منافق نمیرسد چون خداوند سبحان از حال منافق آگاه است و خدا میداند منافق اصلاً ظرف پذیرش حقیقت را ندارد و به همین دلیل نیازی به آزمایش مجدد منافق نیست حتی اگر حق به گوششان هم برسد باز رسماً اعراض میكنند، شاید گاهی لحظاتی کوتاه به حق رو کنند اما آنان در حقیقت با زبان اقبال دارند و در عمل روگردانند.
آنان با اعراض خود از پیامهای الهی باب خیر را بر خود میبندند و خود عامل شقاوت خویشتن میگردند.
تاریخ جلسه: 91/11/28 ـ جلسه 14
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»