مقدمه
معرفت و شناخت امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه یکی از واجباتی است که سیر بندگی انسان را هموار می‌کند. برای کسب معرفت باید از آلودگی‌های عالم طبیعت جدا شد. به میزان تطهیر، این معرفت و شناخت به‌سهولت صورت می‌گیرد؛ زیرا آلودگی و گناه، مانع اصلی معرفة الامام است.
معاصی مانع حرکت به‌سوی خدا و مهمترین عامل سقوط انسان است. گناهان هر چند به صغیره و کبیره تقسیم شده‌اند؛ اما هر نافرمانی خدای متعال گناهی بزرگ است. معرفت امام زمان سیر عبودیت انسان را تسهیل می‌کند و موجب فزونی شکر بنده می‌شود.
در واقع معرفت امام، موجب استقامت و کرامت بنده در مسیر هدایتی که خداوند به آن امر فرموده است، می‌شود و در مقام شکر، نگاه و بینش بنده، به عالم زیبا می‌شود.
پیوست به خدا از جادۀ ولایت
در زیارت آل یس با ۴۰ سلام به امام، انسان در مکتب آموزشی ولایت می‌آموزد که پیوند با خداوند بزرگ از جاده ولایت آغاز می‌شود. در واقع سلام به امام زمان نوعی اظهار محبت و شکر‌گزاری به قلعۀ کرامت است؛ زائر در مقابل یک سلام هزاران جواب را درمی‌یابد. خداوند در زیارت آل یس زائر را به‌عنوان پیک خویش برگزیده است. او در ۴۰ سلام به حضرت، نقش خود را ایفا می‌کند و از طرف خداوند حامل این سلام به امام عصر است.
در حقیقت ۴۰ سلام در زیارت آل یس به‌نوعی، اظهار محبت و در عین حال گزینش بنده است که از طرف خداوند صورت می‌گیرد؛ یعنی این انسان متعالی سلام‌رسان خداوند به حضرت است.
اعلام تسلیم محض با سلام به امام زمان
زائر در زیارت آل یس با سلام به حضرت، اعلام می‌دارد که برای ثبت محبت و عشق به امام در وجود خود، باید تسلیم محض شود.
انسان در تسلیم به انسان کامل که تجلی «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»[1] است متصف به صفات الهی، نورانی و قدرتمند می‌شود.
کسب نورانیت با سلام به حضرت
در ۴۰ سلام به حضرت، زائر می‌آموزد که اصل و اساس دعا و تحیت در تمامی عالم باید متوجه حضرت باشد؛ امامی که پدر مهربان، معلم و عالم، رفیق شفیق، واسطۀ وجود و خلقت انسان است. با سلام به حضرت تحت عناوین گوناگون، انسان درخشنده و تابان می‌شود.
حضرت آیت الله بهجت بخشی از دعاهای خود را برای پزشکانی که از کودکی به حضرت آقا خدمات رسانده بودند، اختصاص می‌داد. امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه تمامی بیماران جسمی و روحی را درمان می‌کند؛ حرص، طمع، بخل، بداخلاقی و… را از بین می‌برد و به جای آن فضائل اخلاقی را به وجود افراد پیوند می‌زند.
«السَّلاَمُ عَلَيْكَ حِينَ تَقُومُ»
«سلام بر تو هنگامی که بپا خیزی»
عنایت خاص الهی هنگام اقامۀ عدل و داد
این ترکیب یک‌بار در قرآن کریم خطاب به پیامبر اکرم به‌کار رفته است:
«أَلَّذِى يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ»[2]
«خداوند هنگامی که برای انجام رسالت یا عبادت بپا خیزی، تو را می‌بیند.»
این تعبیر نشانۀ عنایت خاص خداوند نسبت به پیامبر اکرم در حال انجام مأموریت الهی و تبلیغ رسالت دینی است و نسبت به امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه نیز توجه دادن به امر قیام آن حضرت است هنگامی که برای برقراری حکومت عدل و داد بپاخیزد و به فرمان خداوند قیام کند. انسان نسبت به امر قیام امام جاهل است؛ اما در این فراز بیعت و لبیک‌گویی خود را قبل از قیام حضرت اعلام می‌کند.
در زمان ظهور ابتدا جبرئیل و حضرت عیسی با حضرت ولیّ‌عصر ارواحنافداه بیعت می‌کنند. در این فراز زائر بیعت خود را از زمان غیبت بیان می‌کند، باشد که مولا از همین لحظه نام او را در زمرۀ بیعت‌کنندگان ثبت فرماید.
سلام؛ یعنی بیعت و تسلیم
یکی از معانی سلام بیعت و تسلیم است؛ بنابراین زائر در این فراز بیعت خویش را اعلام می‌کند تا در زمان قیام و ظهور، قابلیت قربانی‌شدن برای ایشان را داشته باشد. به عبارت دیگر او طبق این خرید و فروش در دستان حضرت که خریدار وجود آلوده و ناقص او شده‌اند، به رشد و تربیت الهی می‌رسد. امام که به کمال‌رسانندۀ عالم هستی است به میزان نقص و آلودگی او توجه ندارد؛ آنقدر این کالا را تطهیر و تکمیل می‌کند که برای خود فرد نیز تعجب‌آور است.
رفاقت با امام از زمان غیبت
زائر در معامله با امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه اعلام می‌کند که از زمان غیبت، رفاقت و خدمت او آغاز شده است تا به‌عنوان سرباز وظیفه طبق اوامر مولا در هر زمان و هر مکانی نقش بندگی را ایفا کند. اصل و اساس بیعت با امام زمان اقامت همیشگی در قلعۀ ولایت است تا فرد حتی لحظه‌ای از امام غافل نشود.
در این فراز زائر باید خود را با قیام و قعود امام تطبیق دهد و هرگز از امام پیشی نگیرد، تخلف و اعتراض نکند. در واقع بیعت، تسلیم محض بودن است تا در زمان ظهور نسبت به حکم و قوانین حضرت شکایت و اعتراضی نداشته باشد؛ بنابراین حکم امام به دربانی یا تدریس یا سربازی برای او علی‌السویه است و هیچ‌گونه اعتراض و شکایتی از او مشاهده نمی‌شود.
به تیغم گر کشد دستش نگیرم
و گر تیرم زند منت پذیرم
بهره مندی از تشعشعات وجود حضرت در زمان غیبت
در زمان غیبت انسان از اشعۀ وجودی حضرت بهره‌مند می‌شود. این نوررسانی در زمان ظهور به اوج خود می‌رسد؛ زیرا ولایت و امامت، حقیقت آب زندگانی است که با ظهورش زمین‌های مرده را احیا می‌کند.
امام عصر مظهر خدای سبحان و سبب تام احیای دل‌های مرده است. زائر به میزان بیعت و تسلیم از سرچشمۀ زلال امام بهره‌مند و احیا می‌شود.
طلب پرورش توانمندی‌ها از امام
در این فراز، زائر طالب پرورش توانایی‌های خویش است تا تحت ید باسطۀ حضرت پرورش یابد و در زمان ظهور نام او به‌عنوان بهترین سرباز امام ثبت شود. زائر در زمان لبیک‌گویی و بیعت با حضرت وجود خود را به دست توانای امام می‌سپارد تا از ضعف، ناتوانی و رذائل اخلاقی جدا شود.
سلام مستحب اما جواب آن واجب است
جواب سلام حضرت در زیارت آل‌یس انسان را توانا و قدرتمند می‌کند. انسانی که تحت سلام حضرت توانا و قدرتمند شد، تنها فضائل اخلاقی از او ظهور می‌یابد. در باطن سلام به حضرت احیای قلوب بندگان نهفته است؛ زیرا نَفَس روح القدسی حضرت مایۀ حیات قلوب و بازگشت بشر به عرصۀ انسانیت می‌شود.
امام، مَظهر اسم محیی خدای سبحان
امام که مظهر اسم مُحیی الهی است با تابیدن بر قلوب بشر احیای قلوب آنان را عهده‌دار است و در این احیا، انسانی که خود را در معرض تابش ولایت مهدوی قرار داده است در مقام نیابت از خداوند، سلام و درود خدا را به امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه اعلام می‌دارد.
سلام به امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه که دارای معنای درود و تحیت است، به انسان نگرش زیبا و وسیع عطا می‌کند تا افعال و اقوال امام را به‌عنوان الگو و سرمشق زندگی خود قرار دهد.
رابطۀ عمل صالح و تسلیم
برای تسلیم در زمان ظهور، انسان به رهبر نیازمند است؛ یعنی عمل صالحی باید او را بالا ببرد تا به هیچ عنوان امام خود را رها نکند. چنین فردی هر زمان که امر قیام صورت گیرد آن را بهترین زمان می‌داند و بیماری، ناتوانی و حب مال و فرزند و … عذری برای اجابت نکردن او نخواهد بود. این محرک در زمان غیبت، سلام و درود زبانی است و در عمل صالح به نمایش در می‌آید.
خوشی و لذت در سلام به امام
زائر با سلام به هنگامۀ قیام حضرت اعلام می‌کند که از همین لحظه صید امام شده است و در اوج خوشی و لذت قرار دارد. در مکتب ولایت امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه، انسان با سلام و دعای برای ایشان آموزش می‌گیرد که بین این دعا و رشد و تربیت او هم‌آوایی و هماهنگی وجود دارد؛ چراکه امامی که متصف به صفت غنی خداوند است به این دعاها محتاج نیست، بلکه این زائر است که به این وسیله خود را از طبیعت خسیس رها می‌کند و به مقام عزت می‌رساند که در اثر این عزت، به همراهی و معیت امام دست یافته است و به میزان دعا و سلام بر حضرت از لغزش‌ها جدا می‌شود.
هم‌سفری از زمان غیبت تا ظهور
انسان برای استشمام بوی یوسف باید از زمان غیبت همسفر و سالک کوی وصال باشد تا در زمان ظهور یوسف زهرا سلام‌الله‌علیها تسلیم محض باشد. این تسلیم در زمان غیبت در افعال و اقوال او نمایان است.
آیت الله بهجت می‌فرماید:«چقدر بگویم امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در قلب هر شیعه یک مسجد دارد!»؛ بنابراین حالات خوش انسان در نماز، ناشی از نماز امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در وجود اوست. قیام امام در مملکت وجود، او را به قیام بندگی دعوت می‌کند. تنها این مسجد صدای اذان و اقامه امام از آن شنیده می شود.
وجودی که در صراط مستقیم و همسفر امام باشد احساس امنیت و آسایش می‌کند و در می‌یابد که مولا پیشاپیش او در حرکت است و او را گام به گام پیش می‌برد.
«برداشتی آزاد از بیانات استاد زهره بروجردی»
