زیارت، شرفیاب شدن به ملاقات حضرات معصومین است
زيارت به معنای ملاقات است، وقتی به زيارت امام می‌رويم و يا توفيق خواندن زيارت پيدا می‌کنيم در حقيقت به ملاقات حضرات معصومين رفته‌ايم.
در زيارت جامعه کبيره انسان توفيق می‌يابد به ملاقات همه معصومين برود. زيارت، فضايی برای نگفته‌های دل و نديده‌های چشم است.
کیفیت ورود به زیارت جامعه کبیره
از موسی بن عمران نخعی نقل شده است[1] :
خدمت حضرت امام هادی (ع) رسيدم و عرض کردم يابن رسول الله به من تعليم فرماييد، بيان کاملی را که بتوانم هر يک از شما حضرات معصومين را به آن زيارت کنم. حضرت فرمودند:
قبل از ورود غسل کن و چون وارد می‌شوی توقف کن و شهادتين بگو، هنگامی که قبر را مشاهده کردی، سی مرتبه تکبير بگو و با وقار حرکت کن. پس سی مرتبه تکبير بگو و چون نزديک قبر رسيدی چهل تکبير بگو، تا صد تکبير شود و آنگاه بگو: « السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ ».
باطن غسل و تکبیر، پیش از آغاز زیارت جامعه
- غسل در عالم ظاهر پاک کردن بدن از آلودگی‌ها است و در عالم باطن پيراستن روح از آلودگی‌های اعتقادی و اخلاقی است.
- ذکر صد تکبير، دل را آماده می‌کند تا خاضعانه قدم در محضر حضرات معصومين بگذارد.
در بدو ورود به محضر يک حاکم، خوفی بر انسان عارض می‌شود که نمی‌تواند لذت حضور ايشان را ادراک کند، در محضر حضرات معصومين نيز چنين وضعيتی اتفاق می‌افتد. با ذکر نام خداوند و تکرار آن، خوف حضور، کمرنگ و گاه از بين می‌رود و آنچه جايگزين می‌شود عشق ميان زائر عاشق و معشوق است.
- همچنين تکبير موانع ميان زائر و حضرات معصومين را از ميان می‌برد.
علامه مجلسی (ره) می‌فرمايد: تکبيرها به اين دليل است که انسان در مورد حضرات معصومين غلو نداشته باشد.
زیارت، هدیه خداوند به بشر
زيارت ائمه اطهار توفيقی است که خداوند به بشر هديه کرده است تا آسمانی شود، زيرا توسل به بيت ولايت، توسل به خانه‌ای است که يک باب آن به سوی عالم معنا و باب ديگرش به عالم کثرات باز می‌شود.
هر خيری که به زمينيان می‌رسد، از طريق همين خانه است. پس زمان ورود بايد گفت: « السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ » تا دل از نگرانی و حيرتی که در ملاقات بزرگان بر آن مستولی می‌شود، رهايی يابد و مهيای قبول فيض شود.
زيارت استعدادهای بالقوة زائر را شکوفا می‌کند و آمادگی ملاقات با ولی خدا را ايجاد می‌نمايد.
سلام، آغاز زیارت
زيارت جامعه مانند ساير زيارت‌ها با سلام آغاز می‌شود. سلام را چند معنا کرده‌اند:
۱- سلام نام خدای سبحان است، يعنی خدا حاکم ميان حضرات معصومين و خلق است.
۲- سلام يعنی سلامتی عالم هستی، مديون سلامتی شما ائمه معصومين است.
۳- سلامتی زائر، مديون دعای شماست.
۴- شما حضرات معصومين سَرور و سادات خلقت هستيد.
۵- سين را واژة سرّی دانسته‌اند که ميان خدای سبحان و دوستانش وجود دارد و اگر زائر از دوستداران خدا گردد از اسرار الهی بهره‌مند خواهد شد.
۶- سلام يعنی حضرات معصومين از هر عيب و آفتی مبرايند و خدا سلامت را در وجود مقدس آنها به وديعه نهاده است.
آنچه هست از قامت ناساز بی‌اندام ماست ورنه تشريف تو بر بالای کس کوتاه نيست
۷- سلام را مصدر باب تفعيل دانسته‌اند (فَعال) يعنی زائر خود را تسليم معصومين کرده است و به نقص و نياز خويش اذعان دارد و تکامل خويش را مديون حضرات معصومين می‌داند.
۸- مفهوم ديگر سلام بيعتی است که ميان زائر و ائمه(ع) بسته می‌شود، تا از ناحيه زائر آسيبی به آنها نرسد.
۹- سلام يعنی تسليم همه اماناتی که خداوند به افراد هديه کرده است و آنها از حملش عاجزند، بالاترين امانت خدای سبحان امانت ولايت است اين نعمت عظيم به حضرات معصومين (ع) تسليم می‌شود زيرا بشر از نگهداری آن ناتوان است…
۱۰- « السَّلَامُ عَلَيْكُمْ » سلام بر شما که سزاوار اين نام هستید.
تاریخ جلسه: 87/8/22 – جلسه 1
«برگرفته از کلام استاد زهره بروجردی»
[1] در بحار الانوار ج ۹۹ ص۱۲۷
