مقدمه ال یاسین
لا لامره تعقلون و لا من اولیاءه تقبلون
نه امر خداوند را در می یابید و نه از اولیای او می پذیرید.
خداوند به لطف بیکران و رحمت بی پایان خویش در هر زمانی چراغ هدایت و مربی شایسته‌ای تعیین کرده است که مردم را از ظلمات و جهالت رهانیده تا در سیر بندگی همواره شکوفا و آباد باشند.
خداوند زمین عالم طبیعت و زمین وجود انسان را با نور حجت خداوند خلق کرده و هیچ گاه عالم ملک و ملکوت از حجت خداوند خالی نیست زیرا سیر بندگی و رشد و آبادانی موجودات در پرتو نور امام است ، به همین جهت اسوه رحمت خداوند در عالم در جهت تربیت انسان در مقدمه‌ای زیارت آل یاسین با لحنی گلایه آمیز می فرماید چرا به فرمان اولیای الهی گوش دل نمی سپاريد تا ضمن عمل به دستورات الهی به فلاح و رستگاری برسید.
حکمة بالغة فما تغن النذر عن قوم لا يؤمنون
اوامر اولیای الهی حكمتي است رشا ،اما این هشدارها و اوامر برای گروهی که ایمان نمی آورند کافی و نافع نیست
حکمت علم صحیح همراه با دلیل و برهان را گویند که شک و تردیدی در آن نباشد.و انسان را از کجی و انحراف باز دارد
حکمت به اندیشه صحیح ، سخن استوار و افعال خالص اطلاق میشود. حکمت مخصوص خداوندی است که به هر کس بخواهد عنایت می کند. موید این مطلب طبق آیه 269 سوره مبارکه بقره که خداوند فرموده.( يوتي الحکمه من یشا و من يوت الحکمه فقد اوتی خيرا کثیر ا)
حکمت را که دانش و بینش به حقایق و دارای اثر عملی و فواید دنیویی و آخرتی است خداوند به هر کس بخواهد عطا می کند و آن را که حکمت دهند یقینا به او خیر فراوانی داده اند.
از امام صادق علیه السلام در حدیثي راجع به تفسیر آیه فوق فرموده‌اند منظور از حکمت ، طاعت خداوند و شناختن ما اهل بیت می باشد
در احادیث تاکید شده حکمت معرفت امام است.
واز امام صادق علیه السلام روایت شده؛ مقصود از حکمتی که به لقمان عطا گردید معرفت امام زمانش بوده است
گویی امام در این فراز توجه می دهد که دلایل محکمی برای مردم بیان گردیده که وظیفه سنگینی بر عهده انان گزارده شده است که در ابتدا و ادامه سیر و سلوک همراهی با امام لازم و ضروری است انسان باید با معرفت امام خود را از عصیان و عناد رهانیده و به پند و اندرزهای حکیمانه اولیای حق روی آورده تا با عمل به وظایف الهی در پرتو تبعیت از امام از تنگناهای عالم طبیعت رهایی یابد
السلام علينا و علی عباد الله الصالحین
سلام بر ما و بر بندگان شایسته خداوند
امام در این فراز خواستار صالح ماندن خود و تمامي بندگان شایسته الهی است که بطور ضمنی مردم را به کشتی نجات و ساحل امن الهی راهنمایی می فرماید و در این مسیر دعای امام راهگشای بندگان صالح است
السلام علینا و عباده الصالحین “جمله انشائی و طلب است و ممکن است که جمله خیریه باشد که از سلامتی و ایمنی خاص بندگان صالح خداوند خبر می دهد
در واقع وجود مقدس بقیه الله اعظم حقیقت سلام هستند و عبادالله صالحین در اثر پیوست و تبعیت از امام فرع و شاخه‌هایی از آن وجود شریف می باشند
اذا اردتم التوجه بنا الي الله و الینا فقولوا کما قال الله تعالی سلام علی آل یاسین
هر گاه خواستید به وسیله ما بسوی خداوند توجه کنید و به ما روی آورید پس همان گونه که خداوند متعال فرموده است بگوئید سلام علی آل یاسین
یکی از واجبات عالم بشریت که بسوی اولیای خداوند روی آورند، و از طریق اولیای حق به رضای خداوند دست یابند که با توسل و پیوست به امام فلاح و رستگاری انسان تضمین می شود
ائمه اطهار که بعنوان وجه الله توصیف گرديده اند و وجودشان نماد کامل دین حق است روي آوردن و توجه به آنها ، مقدمه توجه به خداوند و بندگی و طاعت او می باشد.
الگوی انسان مؤمن می بایست نمادی و قولی از خداوند باشد وانسان مومن در سیر بندگی از خود سخن و رایی نداشته بلکه هر چه بر زبان می آورد با کلام حق مطابقت داشته باشد که حقیقت ایمان و مرحله والای تسلیم محض همین است پس بگو سلام علی آل یاسین
سلام علی آل یاسین
انسان در هیچ زمانی از دلالت و هدایت و تعلیم و تربیت الهی بی نیاز نیست و خداوند با توجه به هماهنگی کامل تکوین انسانی و تدوین الهی همه انسان های زمین را تا بامداد معاد نیازمند به رهبری قرآن و عترت قرار داده است.
رافت و رحمت رحیمیه خداوند اقتضاء می کند که انسان برای خارج شدن از ظلمت جهل و نفسانیات و نورانی شدن به کمالات انسانی باید متخلق به اخلاق الهی گردد.که در این سیر تخلق و رنگ خدایی پیدا کردن ،خداوند بزرگ ترین و نهانی ترین هدف خویش را به صورت تجلی کامل اسماء و صفات برای دستگیری بشر بر اکوان ملک و ملکوت قرار داده است.
امام با واسطه فیض بین عالم ملک و ملکوت ، معدن و تجلی کامل رحمت نامتناهی الهی است که زمین هیچ گاه از وجود حجت الهی خالی نمی باشد.در نتیجه شناخت و معرفت امام زمان از واجبات حیات بشری است که در اثر این معرفت فیوضات و کمالات خاصی نصیب بنده می شود.
در بعضی از روایات امام بعنوان قلب عالم امکان نامیده شده است و همانطور که قلب نقش خون رسانی به تمام وجود انسان را بعهده دارد و حیات جسمانی انسان بواسطه این خون رسانی صورت می گیرد امام نیز که قلب عالم هستی است خون رسانی فیوضات و کمالات الهی را در جامعه و حیات بشریت عهده‌دار هستند و تمام ارزاق مادی و معنوی به اذن حق از طریق امام به کل عالم هستی میرسد و هم چنین قلب در وجود انسان بدون سر و صدا و در سکوت مطلق خون رسانی را انجام می‌دهد قلب عالم امکان نیز در سکوت مطلق و بصورت مستمر و دائم افاضات معنوی را در زندگی بشری جاری می کند بنابر این عامل حیات طبیعی و معنوی انسان وجود و نفس امام است.
زیارت سیر تخلق به اخلاق الهی را برای انسان هموار می کند زیرا باطن توحید ورود در میدان ولایت است و روی آوردن و توجه به ائمه اطهار که وجودشان نماد کامل دین الهی است امری لازم و ضروری است و توجه و عبودیت خداوند بدون وساطت اولیاء او امکان پذیر نیست.
زیارت در لغت به معنای دیدار کردن با قصد را گویند که در ریشه این مفهوم میل و گرایش نهفته است گویی زیارت کننده از دیگران منصرف گشته و به سوی زیارت شونده تمایل و قصد کرده است.
زیارت آل یاسین که از مشهورترین زیارتهای امام زمان است در توقیع شریف از حضرت ولی عصر به جناب محمد بن عبدالله بن جعفر حمیری صادر گردیده است و در مقدمه این زیارت چنین آمده است.« هر گاه خواستید به وسیله ما به سوی خدا توجه کنید به ما روی آورید ، پس همان گونه که خداوند امر فرموده بگویید: سلام علی آل یاسین
توقیع به معنای امضاء کردن نامه ، فرمان و نشان نهادن روی نامه و منشور می باشد و طبق این معنا عقاید انسان در این زیارت تحت مهر و نشان حضرت قرار می گیرد
در این زیارت که با 23 سلام آغاز گشته و در باطن آن 40 سلام قرار دارد اولین سلام به آل یاسین یعنی عترت پاک پیامبر صورت گرفته است
در زیارت آل یاسین معرفی منذر نهایی اهل بیت عصمت و طهارت صورت گرفته زیرا که معرفت حقیقت امام در واقع معیار کمال زیارت معرفی شده است.
در این سفر کمالی و معرفت امام با سلامی که از ریشه سلم به معنای انقیاد، صلح و رضاست و ضد خصومت و دشمنی است، آغاز گشته تا زائر با سلم و صفا گام بر وادی امام شناسی نهد
اولین جلوه گری خداوند در این زیارت با کلمه سلام است که سلام از اسماء خداوند تبارک و تعالی است.خداوند سلام است یعنی تمام کمالات آن ذات اقدس از آسیب عیب و گزند و نقض مبراست.
سلام نوعی تحیت و درود است و اصل تحیت معنای طلب حیات عاری از کل آفت برای مخاطب است. از آن جهت که خداوند سلام است پیوست به آل یاسین که جلوه کامل و تام اسم سلام خداونند انسان را تحت ربوبیت خداوند قرار می دهد.
خداوند سلام است یعنی تنزیه حضرت حق از عیب و نقص و سلام از ناحیه خداوند در مرحله اول به حضرات معصومین می رسد و شعاع ان بر جان تشنه ی زائر جاری می شود.
سلام اسمی از ذات حضرت احدیت است که معنای سلام حقیقتا و بالاصاله مختص خدای سبحان است و آل یاسین از آن جهت که تحت سلطه و تربیت کامل حضرت حق واقع شده اند بالتبع حامل اسم سلام خداوند در عالم هستند سلام به حضرات معصومین سلام تکریمی و مایه ترفیع درجات آنهاست که سلام ویژه ای از ناحیه حضرت حق به آنان افاضه می شود تا بر اثر شعاع تشعشع این سلام بر زائر منزلت و رفعت درجه زائر نیز هموار شود
اسم سلام اختصاص به عالم دنیا ندارد بلکه ظرف قیامت که منزلگاه ملاقات با خداوند است بندگان صالح نیز با بهترین هدیه و تحیت که همین سلام است پذیرایی می شوند. تحیتهم یوم یلقونه سلام(سوره احزاب آیه44)
ذکر سلام موجب میمنت و برکت حیات انسان می شود و در بهشت نیز فرشتگان با نام سلام از بهشتیان استقبال می کنند و بهشت که تجلی دار السلام خداوند است چیزی جز نام سلام گوش بهشتی ها را نوازش نمی دهد و از هر گونه کلام لغو و بیهوده و گناه آلود مبراست.
سوره یاسین قلب قرآن است و قلب سوره یاسین “سلام قولا من رب الرحیم” است سلامی نکره و ناشناخته به اهل بهشت که اصل این سلام بصورت حیات و سلامتی مادی و معنوی و ظاهری و باطنی جلوه گری می کند و در ابتدا صاحبان بهشت (حضرات معصومین) تحت این سلام قرار می گیرند و به تبع رشحات آن سلام به محبین و شیعیان حضرات که از اهالی بهشت هستند می تابد
در سلام علی آل یاسین زائر به منشأ و مصدر تطهیر و تزکیه عالم اقرار می کند و با این سلام ، زائر طهارت و پیراسته شدن از رذائل اخلاقي را تقاضا می کند
دومین معنایی که برای سلام مطرح می شود یعنی انا مسلم علیک تسلیم کامل زائر مطرح می شود. مولا جان در این سلام زائر زبان به اقرار گشوده که جلوه فناء و تسلیم محض در مقابل ذات احدیت شما آل یاسین هستید.شما که جلوه کامل اسما و صفات حق بر ملک و ملکوت هستید تسلیم محض بودن در مقابل مولا را در جاده عبودیت بر روی زمین به نمایش گذاشتید و سلامتی کامل را دریافتید با سلام بر شما تسلیم بودن زائر نیز افزون می گردد.
یعنی در سلام به آل یاسین زائر به فناء محض می رسد بابی انت و امی و نفسی و اهلی و مالی و اسرتی.
در این سلام منیت از انسان سلب می شود و انسان اقرار به مبدا و منشاء فاعلی آل یاسین در عالم دارد.
در سلام تعبیر دیگری مطرح می شود
طبق آیه 54 سوره مبارکه انعام.
اذا جاک الذین يومنون باياتنا فقل سلام علیکم
ای پیامبر که تحت تربیت خداوند به اوج عبودیت رسیده ای باید آغازگر احسان به بندگانم باشی و به مجرد اینکه مومنين به سراغت آمدند در ابتدا به انان بگو ” سلام علیکم ”
سلام و تحیت پیامبر باب رحمت خاصی را بر انان می گشاید که محوریت نگرش و نگاه فرد عوض می شود و در مقابل خواست دنیا و آخرت فقط خواستار زیارت امام میشود
پس صرف مراجعه به پیامبر و ال پيامبر علیهم السلام انسان را تحت سلام و درود پیامبر قرار داده و پرورش و تربيت خاص امام زمان او را فرا می گیرد و با درک فیوضات و انوار الهی ، شریک الاعمال را امام حاضر و ولی دائم در عالم امکان و ملکوت می بیند. و با تمام وجود در ميابد که ریشه و اساس افعال خیر و نیات صالح در عالم امام زمان است.و چون امام اوج قدرت و کمال است زائر اصلا احساس کمبود و عجز نمی کند چون از مصدر نورانی عالم حضرت بقیه الله الاعظم در حال کسب نور است.و همانطور که آتش همه چیز را ذوب میکند نور امام نيز آلودگی های وجود انسان را ذوب میکند و وقتی وجود انسان اینه امام زمانش شود غصه ها و تگناها در پرتو نور امام ذوب میشود.تمام غصه های انسان به غصه و اندوه فراق و دوری از حضرت تبدیل می شود
به ذره گر نظر لطف پور بو تراب کند
به آسمان رود و کار آفتاب کند
بنابر این ذره محدود و تاریک وجود انسان با نگاه حضرت وسیع و بینهایت شده و به نیابت از حضرت درخشش خاصی در عالم پیدا می کند.و قیمت و اعتبار ویژه‌ای را کسب میکند.
پس در زیارت آل یاسین در واقع انسان جوابگوی 40 سلام امام می شود در هر سلامی حضور دائمی امام را در وجود خود احساس می کند که با تابش نور امام بطور مستمر در جایگاههای مختلف زندگی فرد از غم و غصه رها شده و نشاط و حیات طیب رهنمود اين حضور امام می شود در واقع با ولایت و تصرف امام در عالم ملک و ملکوت انسان به فنای محض ميرسد و سیر در صراط مستقیم که صراط سیر امام و ولایت است او را بلعیده و سيرش سیر با امامش میشود.
نگرانی و غصه‌های انسان زمانی در نگاه او جلوه گری میکند که حضور ولی زمان را به تمام و کامل در زندگی نبیند.
انساني که در دوره سیر عبوديتش ولی شناس باشد همش بر این مطلب نهاده شده که کمال نهایی به تصرف وتکون امام در عالم صورت می گیرد .و وقتی انسان به حضور امامش به حول و قوه الهی واقف شد در عالم فقط پرتو افشانی و جمال حق را بیناست.و نگرانیهای و اندوههایش در مسير ولایت با امام به آسانی سپری میشود .بنابراین رهاورد نگاه موحدانه در عالم که در پرتو دعای امام صورت می‌گیرد گشایش وفتوحات کمالات و متخلق شدن به اخلاق امام است
در عالم وجود نداي حضرت ولیعصر که ندای الهی است طنین انداز شده که در این دعوت امام همواره خواستار عروج و سیر بندگان است.
در سلام علی آل یاسین ارتباطی که زائر با امام دارد ارتباط ابتدایی نیست بلکه در اصل پاسخگویی و جواب سلام امام است
ارتباط از ناحیه حضرت آغاز گشته و با سلام زائر در کمال ادب تعلیم و تربیت ویژه ای سرتاپای او را فرا گرفته و به اوج عزت که لحظه به لحظه با امام بودن است می رسد.
