«بَرِيءٌ مِنْ عَدُوِّكَ»
«از دشمن تو بیزارم.»
بیزاری جستن از دشمن امام
امام در این فراز به زائر آموزش می‌دهد که از دشمن امام تبرّی جوید؛ زیرا که زائر باید شخصیت ثابت توحیدی داشته باشد که این شخصیت ثابت در اعلام دوستی با امام و تبری از دشمن امام تثبیت می‌شود. کلمه «بَرِيءٌ» نکره است؛ یعنی میزان بیزاری از دشمنان اهل بیت حد و مرزی ندارد.
یکی از شارحین می‌گوید: انسان چون موجودی اجتماعی است در بسیاری از موارد نیاز به همراه دارد؛ اما در بحث عاشقی، محبت و تبرّی از دشمنان امام باید با تمام وجود به صحنه آید، اعتقادات خود را بیان کند و توجهی به عقاید دیگران نداشته باشد. مسیر عشق و عاشقی نسبت به امام و تبری از دشمنان اهل بیت مسیر کمال و عروج است.
امیرالمؤمنین فرمود:
«إنَّ أفضَلَ الدّينِ الحُبُّ فِی اللّه وَ البُغضُ فِی اللّه»[1]
«برترين مرتبه دين، دوستى در راه خداست و دشمنى در راه خدا.»
بافضیلت‌ترین عمل که قابل قیاس با نماز، روزه، حج، خمس، زکات و جهاد نیست، دوست داشتن برای خدا و تبرّی از دشمنان اهل بیت است.
ضرورت اظهار دوستی و اعلام بیزاری
در روایتی امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
«إذا أحبَبتَ رَجُلاً فَأَخبِرهُ بِذلِكَ»[2]
«هرگاه كسى را دوست داشتى، از آن [محبّت] آگاهش کن.»
برای ارتباط به مغناطیس عالم باید دوستی اظهار و برائت از دشمنان امام اعلام شود تا فرد، جذب قطب عالم امکان شود.
محبت و عاشقی در دل و قلب انسان سکنی می‌گیرد؛ همانطور که بغض هم جایگاهش دل و قلب انسان است؛ در واقع اعلام حب و بغض هماهنگی بین قلب و لسان زائر ایجاد می‌کند.
وسعت آثار عاشقی
آثار عشق و عاشقی و اظهار برائت آنقدر وسیع و نامحدود است که تمام دنیا در مقابل آن ارزش و قیمتی ندارد و حتی اگر فی‌المثل خانه‌ای از طلا و نقره و زمرد، هدیۀ دشمنان اهل بیت باشد، محب اهل بیت کوچکترین توجه و نگاهی به آن ندارد.
در فراز«بَرِيءٌ مِنْ عَدُوِّكَ»، «اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» نهفته است؛ یعنی این عداوت از پشت در خانه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها آغاز شده است و تا قیام مهدی موعود ادامه دارد.
منشأ همۀ خوبی‌ها
همۀ خوبی‌های عالم، اعم از نیت، عمل، عقیده و اخلاق نیک از شجرۀ طیبه «محمد و آل محمد» نشأت می‌گیرد که این خوبی‌ها و خیرات وسیع و نامحدود است. مؤید این مطلب در زیارت جامعه عنوان شده است
«إِنْ ذُكِرَ الْخَيْرُ كُنْتُمْ أَوَّلَهُ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ»
«اگر از خوبی یاد شود، آغاز و ریشه و شاخه و سرچشمه‌اش شمایید.»
در مقابل هر چه از فسق، فجور، خیانت و فساد در عالم دیده می‌شود از شجرۀ خبیثه است؛ زیرا که ولایت را از مسیر اصلی خود به انحراف کشاند. در کتاب وسائل‌الشیعه نقل شده است: افرادی که به فکر خودشان هستند و تنها‌خوری دارند و خیراتی به دیگران نمی‌رسانند؛ چون شباهت به دشمنان اهل بیت پیدا کرده‌اند، مورد لعن قرار می‌گیرند. اعلام برائت از دشمنان اهل بیت انسان را از شبیه‌سازی به آنها دور می‌کند.
برائتی همه‌جانبه
اعلام برائت از دشمنان اهل بیت باید هم به‌صورت لسانی و هم عملی باشد. با اظهار ارادت به اهل بیت علیهم‌السلام، زندگی انسان رنگ و بوی شجرۀ طیبه را می‌یابد و حضور امامان در زوایای زندگی او به وضوح نمایان می‌شود. هرچه انسان از اهل بیت غافل شود، به همان میزان به سمت طیف و زمرۀ دشمنان اهل بیت سوق پیدا می‌کند. چرا که شیطان از این غفلت بهره می‌برد و فرد را به‌سوی شجرۀ خبیثه هدایت می‌کند. در این راستا، باید توجه داشته باشیم که محبت و ارادت به اهل بیت تنها با زبان نباید باشد، بلکه باید در اعمال و رفتار ما نیز نمایان شود. حتی در تاریخ آمده است: عقیل برادر امیرالمؤمنین علیه‌السلام که سید هاشمی، پسر ابو طالب، پسر عموی پیامبر است، در مواجهه با عدالت امیرالمؤمنین سفره‌نشین معاویه می‌شود.
حضرت ولیّ‌عصر با این فراز در کلاس آموزشی آل یس به زائر می‌آموزد که امکانات و زیبایی‌های دشمنان چشمگیر است؛ اما با پیوست به مغناطیس عالم می‌توان از این امکانات چشم بست و از جرگۀ آنان خارج شد.
«برداشتی آزاد از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] . غرر الحكم، حدیث 3540
[2] . الكافي، ج 2، ص 644
