شناخت نقش امام زمان عج در زندگی
در کلاس امام زمان شناسی قرارمان بر شناخت امام غریبی است که غربتی وصف ناشدنی دارد.
وجود مقدس حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه را به عنوان غریبی می‌شناسیم که همه شیعیان از سفره خانه او ارتزاق می‌کنند و در سراسر زندگی از برکات وجودی او بهره مند می‌شوند، اما معدود شیعیانی هستند که حضرت را به عنوان واسطه فیض بشناسند و هرگاه از نعمتی متنعم می‌شوند به امام عصرعجّل‌الله‌فرجه توجه کرده و از حضرتش ممنون باشند.
کم هستند کسانی که از بیماری بهبود یافته یا گشایشی در زندگی شان حاصل شود و امام زمان عجّل‌الله‌فرجه را یاد کنند و کمتر کسی است که در حین بهره مندی از آموزش و تعلم و یا دریافت توفیقات خاص، به ساحت مقدس حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه عرض ادب کرده و از حضرت به عنوان واسطه فیض سپاسگزار باشند.
در کلاس امام زمان شناسی می‌خواهیم بیش از پیش با واسطه فیض‌مان آشنا شویم و نقش او را در ابعاد مختلف زندگی‌مان بررسی کنیم.
بنایمان بر این است که در وادی معرفت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه پیش رویم و نقش امام عجّل‌الله‌فرجه را نه محدود و مختصر، بلکه بسیار عظیم و وسیع، در خلوت و جلوت، در عافیت و بیماری، در نعمت و مصیبت، در هنگامه رفع جهالت و در گوشه گوشه موفقیت‌هایمان شناسایی کنیم.
درخواست معرفت
صدیر سیرفی نقل می‌کند که: «روزی به همراه چند نفر از صحابه خاص امام صادق علیه‌السلام خدمت حضرت شرفیاب شدیم. امام صادق علیه‌السلام در حالیکه بسیار محزون و متأثّر بودند با ما سخن گفته و اشتیاقشان را نسبت به قائم آل محمد عجّل‌الله‌فرجه اظهار کردند.
«فَقُلْنَا یا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ كَرِّمْنَا وَ فَضِّلْنَا بِإِشْرَاكِكَ إِیانَا فِی بَعْضِ مَا أَنْتَ تَعْلَمُهُ مِنْ عِلْمِ ذَلِكَ ..»[1]
سپس ما به ایشان عرض کردیم:
«یابن رسول الله! با شریک کردن ما در برخی از دانسته‌های خود در مورد زمان غیبت مهدی عجّل‌الله‌فرجه، ما را تکریم کرده و مورد تفضّل قرار دهید.»
صدیر سیرفی می‌گوید: پس از این درخواست، امام صادق علیه‌السلام مطالب مفصل و مبسوطی را بیان کردند. (روایت مفصّل است و ما ادامه اش را ذکر نکردیم)
از این نقل، نوع طلب از ائمه اطهار علیهم‌السلام را می‌آموزیم. هرگاه در ایام ولادت معصومی علیه‌السلام قرار می‌گیریم و تقاضای عیدی خاصی را داریم، یا هر زمان که به زیارت یکی از حضرات معصومین علیهم‌السلام مشرّف می‌شویم، جا دارد که نشانی از یار سفر کرده‌مان را تمنّا کنیم.
در واقع تحویل گرفتن و تکریم کردن ما از سوی ائمه علیهم‌السلام، با روا شدن حاجات مادّی و معنویمان نیست. زمانی مورد توجه و تکریم ویژه قرار می‌گیریم که با وساطت معصوم علیه‌السلام، به معرفتی خاص نسبت به حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه نائل شویم.
بررسی دعایی از امام حسن عسگری ع
از امام حسن عسکری علیه‌السلام دعایی بسیار غمبار و دردناک نقل شده که حضرت در قنوت نمازشان آن را می‌خواندند. در فرازهای این دعا، به برخی از ابعاد شخصیت امام عصرعجّل‌الله‌فرجه اشاره شده است:
معرفی برخی ابعاد شخصیت حضرت ولی عصر عج
- «اللَّهُمَّ فَكَمَا نَصَبَ نَفْسَهُ غَرَضاً فِیكَ لِلْأَبْعَدِینَ»[2]
گروهی از امّت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله در شمار «ابعدین» هستند، یعنی از جاده هدایت دور افتاده‌اند. حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه هر آسیبی را به جان می‌خرند تا این دور افتادگان را به مسیر هدایت بازگردانند.
- «وَ جَادَ بِبَذْلِ مُهْجَتِهِ لَكَ فِی الذَّبِّ عَنْ حَرِیمِ الْمُؤْمِنِینَ»
امام عصرعجّل‌الله‌فرجه سویدای وجود خویش را بذل می‌کند تا از حریم مؤمنین دفاع نماید. حضرت می‌خواهند اهل ایمان در راه نمانند، بنابراین سویدای وجود خود را می‌دهند تا به حریم آنها آسیبی وارد نشود و از طی طریق باز نمانند.
- «وَ رَدَّ شَرَّ بُغَاةِ الْمُرْتَدِّینَ الْمُرِیبِینَ حَتَّى أُخْفِىَ مَا كَانَ جُهِرَ بِهِ مِنَ الْمَعَاصِی»
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه با سرکشانی که از دین برگشته‌اند و در افراد جامعه ایجاد تردید می‌کنند، مقابله کرده و شرّ آنها را از مؤمنین بر طرف می‌کنند تا معاصی ای که آشکار انجام می‌شود، پنهان گردد.
زمانی که ولایت حضرت در زندگی‌مان حاکم شود، شرّ افرادی که القاء شبهه می‌کنند از ما دور می‌شود، و از سوی دیگر حیاء به زندگی‌مان حاکم شده و معاصی آشکار و رسمی صورت نمی گیرد.
- «وَ أُبْدِی مَا كَانَ نَبَذَهُ الْعُلَمَاءُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ مِمَّا أَخَذْتَ مِیثَاقَهُمْ عَلَى أَنْ یبَینُوهُ لِلنَّاسِ وَ لَا یكْتُمُوهُ»
وظیفه علما این است که در علوم دینی و امور شرعی ثابت قدم و پایدار باشند. حال اگر گروهی از علما گرفتار دنیا شده و برخی امور دینی را پشت سر خود بیندازند، امام عجّل‌الله‌فرجه آنها را اظهار کرده و برای مردم آشکار می‌کنند.
- «وَ دَعَا إِلَى إِفْرَادِكَ بِالطَّاعَةِ وَ أَلَّا یجْعَلَ لَكَ شَرِیكاً مِنْ خَلْقِكَ»
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه همه افراد را به توحید دعوت می‌کنند، توحیدی که در عمل، موحّد بودن شخص را نشان دهد، نه اینکه در حدّ ادّعا بماند.
حضرت از ما می‌خواهند که از طریق طاعت خدا موحّد باشیم و برای او شریکی قائل نشویم، فقط جلب رضایت حضرت حق را در نظر بگیریم و مطیع او شویم.
- «یعْلُو أَمْرُهُ عَلَى أَمْرِكَ مَعَ مَا یتَجَرَّعُهُ فِیكَ مِنْ مَرَارَاتِ الْغَیظِ الْجَارِحَةِ بِحَوَاسِّ [بِحَوَاشِی] [بِمَوَاشِی] الْقُلُوب وَ مَا یعْتَوِرُهُ مِنَ الْغُمُومِ وَ یفْزَعُ عَلَیهِ مِنْ أَحْدَاثِ الْخُطُوبِ وَ یشرق به مِن الغصص التّی لا تبتلِعُها الحلوق…»
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه به جهت پیشامد‌های مهم و بزرگی که اتفاق می‌افتد، غمگین و محزون می‌شوند و با ذره ذره وجودشان غصه می‌خورند، غصه‌هایی گلوگیر و غیر قابل تحمل.
این عبارت دردناک، یادآور کلام امیرالمؤمنین (علیه السلام) است که فرمودند: «بیست و پنج سال را به گونه‌ای سپری کردم که گویا خار در چشم داشتم و استخوان در گلو»
- «اللَّهُمَّ أَزْرَهُ بِنَصْرِكَ … وَ زِدْهُ فِی قُوَّتِهِ بَسْطَةً مِنْ تَأْییدِكَ»
خدایا! با نصرت خود او را یاری نما، پشتش را به خودت گرم کن و با افزونی تأییدت، قوّت او را افزون نما.
دلایل وحشت از زمان ظهور
- «وَ لَا تُوحِشْنَا مِنْ أُنْسِهِ»
«خدایا! از انس با او وحشت نداشته باشیم»
به این عبارت دعا می‌توانیم از دو جهت نگاه کنیم:
زمانی از انس با امام زمان عجّل‌الله‌فرجه وحشت می‌کنیم که نسبت به حضرت، معرفت و محبّت کافی نداشته باشیم. کسی که از زمان ظهور می‌ترسد، تنها تصورش این است که در مواجهه با امام عجّل‌الله‌فرجه مورد قهر حضرت قرار گرفته و سر از تنش جدا می‌شود!
امّا با شناخت بیشتر نسبت به لطف و مهر امام عجّل‌الله‌فرجه مشتاق دیدار و لقای او می‌شویم. تمنا می‌کنیم در مقطعی از زندگی‌مان با حضرت همراه شویم و دستمان را به دامن پر مهرش برسانیم.
بر این باوریم که برای رفع آلودگی‌ها، باید خود را به آب برسانیم، برای برطرف شدن ظلمت معاصی و جهالت، باید سراغ نور برویم. پس چرا از اماممان گریزان باشیم و از انس با او به وحشت بیفتیم؟!
از سوی دیگر کسی از انس با امامش وحشت دارد که در وظایف و مسئولیت‌هایش قصور و تقصیر داشته باشد. اگر به عنوان یک شیعه راستین، عاشقانه و صادقانه در انتظار فرج مولایمان باشیم، بکوشیم که بدون تساهل و تسامح دین‌مان را حفظ کنیم و در محضر اماممان خود را از معاصی و خلاف‌های بزرگ دور نگه داریم، نه تنها جایی برای گریز و وحشت از حضرت نیست، بلکه مشتاقانه طالب انس با امام عجّل‌الله‌فرجه هستیم.
با این نگاه می‌توانیم خود را محک بزنیم، آیا به جهت محبت‌ها و خدمت‌های‌مان به حضرت، مشتاق انس با ایشان هستیم یا به سبب معایب و معاصی‌مان، شرمنده بوده و از حضرت گریزانیم؟!
دعا برای حضرت
- «وَ لَا تَخْتَرِمْهُ دُونَ أَمَلِهِ مِنَ الصَّلَاحِ الْفَاشِی فِی أَهْلِ مِلَّتِهِ وَ الْعَدْلِ الظَّاهِرِ فِی أُمَّتِهِ….»
«خدایا او را در امیدش برای صلاحی آشکار در امتش، ناامید مگردان»
همانگونه که هر پدری آرزو دارد فرزندانش به بهترین نحو به ثمر برسند و فائز و صالح شوند، حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه امیدوارند امّت اسلام به صلاح برسند، مصلحتی که در بین تمام مسلمین ظهور داشته باشد.
- «وَ مُعَاوِنِیهِ عَلَى طَاعَةِ رَبَّهِ الَّذِینَ جَعَلْتَهُمْ سِلَاحَهُ وَ حِصْنَهُ وَ مَفْزَعَهُ وَ أُنْسَهُ الَّذِینَ سَلَوْا عَنِ الْأَهْلِ وَ الْأَوْلَادِ وَ جَفَوُا الْوَطَنَ وَ عَطَّلُوا الْوَثِیرَ مِنَ الْمِهَادِ وَ رَفَضُوا تِجَارَاتِهِمْ وَ أَضَرُّوا بِمَعَایشِهِمْ…»
ما مأموریم نه تنها برای امام عجّل‌الله‌فرجه، بلکه برای اطرافیان، یاران، و خانواده حضرت هم دعا کنیم.
بر این باوریم که دعای همه اهل عالم به واسطه‌ی دعای ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه مستجاب می‌شود و حضرت هیچ نیازی به دعای ما ندارند. ما محتاج دعاگویی برای وجود مقدّس او هستیم تا از این طریق ارادت و محبّت خود را به اماممان نشان داده، خود را به چشم مولایمان بیاوریم و از الطاف و عنایات او برخوردار شویم.
ویژگی اطرافیان حضرت
- «معاونیه»: گروهی از اطرافیان امام عجّل‌الله‌فرجه هستند که با طاعت پروردگار، حضرت را یاری می‌کنند.
- «سلاحَهٌ»: این یاران همچون سلاح او هستند و از طریق آنها دشمنان امام عجّل‌الله‌فرجه آسیب می‌خورند.
- «حصنه»: همچون قلعه‌ای هستند که امام عجّل‌الله‌فرجه را از گزندها حفظ می‌کنند، تیرهای بلا را به جان می‌خرند تا مولایشان آسیب نبیند.
- «مَفزَعَه»: مفزع و پناه حضرت هستند، گویا امام عجّل‌الله‌فرجه درد دل‌هایشان را با این افراد مطرح می‌کنند.
- «اُنسَه»: گروهی هستند که امام عجّل‌الله‌فرجه با آنها مأنوسند و نمی‌گذارند حضرت تنها بمانند.
آنان از خانواده خود دور شدند، غربت را تحمّل کردند، در تجارت و معیشت‌شان متضرّر شدند تا نگذارند به ساحت امام‌شان لطمه و آسیبی وارد شود.
به محضر مقدّس مولایمان عرض می کنیم :
آقای ما! همه عمر آرزو داشتیم روزی در خدمت شما قرار بگیریم و بتوانیم در عمل ارادت و محبّت خود را به شما نشان دهیم. با یک نگاه، یک دعا و یک عنایت ما را در شمار یاران خالص و خدمتگزاران عاشق خود قرار دهید.
مائیم و هزار دست کوتاه
صد قافله آه مانده در راه
مرحوم شیخ جعفر مجتهدی می‌فرمودند: «اگر نُه روز در بین الطلوعین زیارت «آل یس» را بخوانید، آثار عجیبی مشاهده می‌کنید.»
به امید اینکه با لطف الهی در زمره‌ی اعوان و انصار حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه قرار بگیریم، به این توصیه مرحوم مجتهدی عمل کنیم.
تاریخ جلسه: 97/1/29 ـ جلسه 10
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] الغیبة (للطوسی) , ج 1 , ص 167
[2] دانشنامه امام مهدی، ج6 ،ص102
