معرفت، عامل نجات انسان از کوردلی
عاجزانه خدای سبحان را سپاسگزاریم که امکان حضور در میان جمعی را نصیبمان فرمود که به بهانه‌ی معرفت امامشان گرد هم آمده‌اند. بر این باوریم که اگر خواست ما حقیقی باشد اجابت قطعی است، اگر به واقع خواهان معرفت حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه باشیم، با وساطت خود حضرت این معرفی صورت می‌گیرد و ما از کوردلی خارج می‌شویم. به این جهت کلمه «کوردل» را ذکر شد که در جریان تشرّف علی بن مهزیار به محضر امام زمان عجّل‌الله‌فرجه، حضرت به او می گویند: «خدا تو را از نابینایی نجات داد». بنابراین تا زمانی که معرفت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه به صورتی واقعی محقق نشده، در عالم معنا چشم دل همه ما بسته است. باید عاجزانه از خود حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه طلب کنیم برای بینایی چشم ما دعا کنند.
مرتفع شدن حجب با دوستی حضرت ولی عصر عج
در دعایی که به حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه نسبت داده شده، امام عجّل‌الله‌فرجه از خدای سبحان درخواست می‌کنند:
«اللَّهُمَّ احْجُبْنِی عَنْ عُیونِ أَعْدَائِی وَ اجْمَعْ بَینِی وَ بَینَ أَوْلِیائِی»[1]
«خدایا من را از چشم دشمنانم محجوب کن ولی بین من و دوستانم جمع کن»
در ماه رجب هستیم و هر روز در زیارت رجبیه خطاب به حضرات معصومین علیهم‌السلام می گوییم: «علیکم التعویض»
به محضر مولایمان عرض می‌کنیم: آقا جان! با یک نگاه ما را عوض کنید تا در شمار دوستان شما قرار گیریم. اگر خدای نکرده تا کنون در زمره‌ی دشمنان‌تان بودیم و این امر سبب شده که از شما دور بمانیم، با یک نگاه ما را عوض کنید تا در شمار دوستان شما قرار گیریم، سپس با دعای خودتان (وَاجمَع بَینی و بَین اولیائی) به شما بپیوندیم.
دعای حضرت ولی عصر عج در مسجد صعصعه
«أَنَّهُ خَرَجَ مَعَ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ الدَّهَّانِ إِلَى مَسْجِدِ السَّهْلَةِ فِی یوْمٍ مِنْ أَیامِ رَجَبٍ فَقَالَ مِلْ [مر] بِنَا إِلَى مَسْجِدِ صَعْصَعَةَ فَهُوَ مَسْجِدٌ مُبَارَكٌ وَ قَدْ صَلَّى بِهِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه‌السلام وَ وَطِئَهُ الْحُجَجُ بِأَقْدَامِهِمْ فَمِلْنَا إِلَیهِ فَبَینَا نَحْنُ نُصَلِّی إِذَا بِرَجُلٍ قَدْ نَزَلَ عَنْ نَاقَتِهِ وَ عَقَلَهَا بِالظِّلَالِ ثُمَّ دَخَلَ وَ صَلَّى رَكْعَتَینِ أَطَالَ فِیهِمَا ثُمَّ مَدَّ یدَیهِ فَقَالَ وَ ذَكَرَ الدُّعَاءَ الَّذِی یأْتِی ذِكْرُهُ ثُمَّ قَامَ إِلَى رَاحِلَتِهِ وَ رَكِبَهَا فَقَالَ لِی ابْنُ جَعْفَرٍ الدَّهَّانُ أَ لَا نَقُومُ إِلَیهِ فَنَسْأَلُهُ مَنْ هُوَ فَقُمْنَا إِلَیهِ فَقُلْنَا لَهُ نَاشَدْنَاكَ اللَّهَ مَنْ أَنْتَ فَقَالَ نَاشَدْتُكُمَا اللَّهَ مَنْ تَرَیانِی قَالَ ابْنُ جَعْفَرٍ الدَّهَّانُ نَظُنُّكَ الْخَضِرُ ع فَقَالَ وَ أَنْتَ أَیضاً فَقُلْتُ أَظُنُّكَ إِیاهُ فَقَالَ وَ اللَّهِ إِنِّی لَمَنِ الْخَضِرُ مُفْتَقِرٌ إِلَى رُؤْیتِهِ انْصَرِفَا فَأَنَا إِمَامُ زَمَانِكُمَا.
وَ هَذَا لَفْظَ دُعَائِهِ عجّل‌الله‌فرجه:” اللَّهُمَّ یا ذَا الْمِنَنِ السَّابِغَةِ وَ الْآلَاءِ الْوَازِعَةِ وَ الرَّحْمَةِ الْوَاسِعَةِ وَ الْقُدْرَةِ الْجَامِعَةِ وَ النِّعَمِ الْجَسِیمَةِ وَ الْمَوَاهِبِ الْعَظِیمَةِ وَ الْأَیادِی الْجَمِیلَةِ وَ الْعَطَایا الْجَزِیلَةِ یا مَنْ لَا ینْعَتُ بِتَمْثِیلٍ وَ لَا یمَثَّلُ بِنَظِیرٍ وَ لَا یغْلَبُ بِظَهِیرٍ وَ یا مَنْ خَلَقَ فَرَزَقَ وَ أَلْهَمَ فَأَنْطَقَ وَ ابْتَدَعَ فَشَرَعَ وَ عَلَا فَارْتَفَعَ وَ قَدَّرَ فَأَحْسَنَ وَ صَوَّرَ فَأَتْقَنَ وَ احْتَجَّ فَأَبْلَغَ وَ أَنْعَمَ فَأَسْبَغَ وَ أَعْطَى فَأَجْزَلَ وَ مَنَحَ فَأَفْضَلَ یا مَنْ سَمَا فِی الْعِزِّ فَفَاتَ خَوَاطِرَ الْأَبْصَارِ وَ دَنَا فِی اللُّطْفِ فَجَازَ هَوَاجِسَ الْأَفْكَارِ یا مَنْ تَوَحَّدَ فی الملِك [بِالْمُلْكِ] فَلَا نِدَّ لَهُ فِی مَلَكُوتِ سُلْطَانِهِ وَ تَفَرَّدَ بِالْكِبْرِیاءِ وَ الْآلَاءِ فَلَا ضِدَّ لَهُ فِی جَبَرُوتِ شَأْنِهِ یا مَنْ حَارَتْ فِی كِبْرِیاءِ هَیبَتِهِ دَقَائِقُ لَطَائِفِ الْأَوْهَامِ وَ انْحَسَرَتْ دُونَ إِدْرَاكِ عَظَمَتِهِ خَطَائِفُ أَبْصَارِ الْأَنَامِ یا مَنْ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِهَیبَتِهِ وَ خَضَعَتِ الرِّقَابُ لِعَظَمَتِهِ وَ وَجِلَتِ الْقُلُوبُ مِنْ خِیفَتِهِ أَسْأَلُكَ بِهَذِهِ الْمِدْحَةِ الَّتِی لَا تَنْبَغِی إِلَّا لَكَ وَ بِمَا وَأَیتَ بِهِ عَلَى نَفْسِكَ لِدَاعِیكَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ بِمَا ضَمِنْتَ الْإِجَابَةَ فِیهِ عَلَى نَفْسِكَ لِلدَّاعِینَ یا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ وَ یا أَبْصَرَ الْمُبْصِرِینَ وَ یا أَنْظَرَ النَّاظِرِینَ وَ یا أَسْرَعَ الْحَاسِبِینَ وَ یا أَحْكَمَ الْحَاكِمِینَ وَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیینَ وَ عَلَى أَهْلِ بَیتِهِ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیارِ وَ أَنْ تَقْسِمَ لِی فِی شَهْرِنَا هَذَا خَیرَ مَا قَسَمْتَ وَ أَنْ تَحْتِمَ لِی فِی قَضَائِكَ خَیرَ مَا حَتَمْتَ وَ تَخْتِمَ لِی بِالسَّعَادَةِ فِیمَنْ خَتَمْتَ وَ أَحْینِی مَا أَحْییتَنِی مَوْفُوراً وَ أَمِتْنِی مَسْرُوراً وَ مَغْفُوراً وَ تُوَلَّ أَنْتَ نَجَاتِی مِنْ مُسَاءَلَةِ الْبَرْزَخِ وَ ادْرَأْ عَنِّی مُنْكَراً وَ نَكِیراً وَ أرعنی [أَرِ عَینِی] مُبَشِّراً وَ بَشِیراً وَ اجْعَلْ لِی إِلَى رِضْوَانِكَ وَ جِنَانِكَ مَصِیراً وَ عَیشاً قَرِیراً وَ مُلْكاً كَبِیراً وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ بُكْرَةً وَ أَصِیلًا یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ ثُمَّ تَقُولُ من [غیر] تلك الروایة [من الروایة] اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِعَقْدٍ عِزِّكَ عَلَى أَرْكَانِ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى رَحْمَتِكَ مِنْ كِتَابِكَ وَ اسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَ ذِكْرِكَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ كُلِّهَا أَنْ تُصَلِّی عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَسْأَلُكَ مَا كَانَ أَوْفَى بِعَهْدِكَ وَ أَقْضَى لِحَقِّكَ وَ أَرْضَى لِنَفْسِكَ وَ خَیراً لِی فِی الْمَعَادِ عِنْدَكَ وَ الْمَعَادِ إِلَیكَ أَنْ تُعْطِینِی جَمِیعَ مَا أُحِبُّ وَ تَصْرِفَ عَنِّی جَمِیعَ مَا أَكْرَهُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ بِرَحْمَتِكَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»[2]
«فردی به نام محمد بن علی نقل می‌کند: روزی از روزهای ماه رجب با محمد بن دهان در مسجد سهله بودیم، او گفت بیا به مسجد صعصعه برویم. زیرا آن مسجدی است که امیرالمومنین علیهم‌السلام بارها در آنجا نماز خواندند و در آن مکان گام نهادند. به مسجد صعصعه رفتیم و هنگامی که مشغول خواندن نماز بودیم، آقایی از شترش فرود آمد، شتر را در سایبان بست، وارد مسجد شد و دو رکعت نماز خواند و نمازش بسیار به طول انجامید. سپس دست‌هایش را به دعا بلند کرد و دعایی را خواند (دعایی که ما هر روز در ماه رجب می‌خوانیم و در ادامه ی مطلب ذکر می‌شود).
با دوستم به سراغ ایشان رفته و خواهش کردیم خودشان را به ما معرفی کنند. فرمودند: «شما را به خدا قسم می‌دهم، بگویید من در نظر شما چه کسی هستم؟» گفتیم به گمان ما شما خضر نبی هستید. فرمودند: «به خدا قسم من کسی هستم که خضر نبی هم محتاج دیدار اوست. من امام زمان عجّل‌الله‌فرجه شما هستم.»
دعایی که امام عصر عجّل‌الله‌فرجه در ماه رجب در مسجد صعصعه خواندند:
«اللَّهُمَّ یا ذَا الْمِنَنِ السَّابِغَةِ وَ الْآلَاءِ الْوَازِعَةِ وَ…»
خوشی واقعی در زمان مرگ
در دعای «یا ذالمنن السابغه» از خداوند تقاضا می‌کنیم:
«وَ أَمِتْنِی مَسْرُورا»؛
«مرا در حالیکه مسرور و خوشحال هستم بمیران.»
کسی که در زمان مرگ دستش به دامان امام زمان عجّل‌الله‌فرجه برسد، به خوشی و سرور واقعی رسیده است. اگر هنگام مرگ چشممان به جمال بی‌مثال اماممان روشن شود، به راحتی از دنیا و ما فیها قطع تعلق می‌کنیم و با خوشی و لذت از این عالم چشم می‌بندیم.
حضرت خضر هم محتاج حضرت ولی‌عصر عج
حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه فرمودند: «من همان کسی هستم که خضر نبی هم محتاج دیدن او است»
امام عسکری علیه‌السلام در مورد امام عصر عجّل‌الله‌فرجه می فرمایند:
«مَثَلُه فی هذه الاُمّه مَثَلُ الخِضر وَ مَثَلُه مَثَلُ ذی القَرنَین»[3]
طبق روایات، یکی از خصوصیات خضر این است که هرگاه اسمش را بیاوریم، در آن مکان حضور پیدا می‌کند.
وجود مقدس امام عصر عجّل‌الله‌فرجه به مراتب از خضر بالاتر و والا ترند. آیا می‌شود اسم خضر را بیاوریم و او به عنوان احسان به ما، در کنارمان حضور پیدا کند و امام عصر عجّل‌الله‌فرجه را یاد کنیم و حضرت توجه ما را بی‌پاسخ بگذارند؟!
یقیناً هر بار که به اماممان سلام می‌دهیم و به محضر مبارکش توسل و تمسکی داریم از الطاف و عنایات حضرتش بهره‌مند می‌شویم، ولی به دلیل غفلت‌ها و بی توجهی‌های خود، حضورش را در زندگی مان مشاهده نمی‌کنیم.
شباهت حضرت ولی عصر عج با ذی القرنین
ذی القرنین برای مبارزه با یأجوج و مأجوج به اطرافیانش می‌گوید «أعینونی بِقوَّه»[4] «آتونی زُبَرَ الحَدید» [5] با وجود اینکه خداوند به او مکنت و قدرت فراوان داده بود، نیروی اطرافیانش را به کار می‌گیرد و از آنها می‌خواهد برایش قطعات بزرگ آهن بیاورند و… تا در برابر دشمنان سدّی از آهن بسازند.
امام عصر عجّل‌الله‌فرجه هم ما را به حال خود رها نمی‌کنند. اگر با اماممان ارتباط برقرار کرده و طالب نصرت و یاریش باشیم، حضرت ما را بکار می‌گیرند و یاریمان می‌کنند تا استعداد‌ها و توانمندی‌های‌مان به نمایش گذاشته شود.
عامل دوری و گریز حضرت از ما
حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه در بدو ظهور در فرمایشات خود این آیه مبارکه را تلاوت می کنند:
«فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لی رَبِّی حُكْماً وَ جَعَلَنی مِنَ الْمُرْسَلین»[6]
این آیه، کلام حضرت موسی علیه‌السلام در زمان بازگشت به مصر است. موسی علیه‌السلام می‌گویند: «زمانی که از شما ترسیدم، از شما فرار کردم.» موسی از چه چیزی می‌ترسید؟ هنگام درگیری یک سبطی با یک قبطی، موسی به کمک او رفت و در این میان قبطی کشته شد. روز بعد مجدداً درگیری بین سبطی با یکی از قبطیان تکرار شد. وقتی موسی علیه‌السلام دید سبطیان گروهی هستند که اهل درگیری‌اند و در ارتباط‌هایشان آبروی او را می‌برند و موقعیتش را به خطر می‌اندازند، از آنها فرار کرد نه از فرعون.
نکند ما در شمار متدیّنینی باشیم که با عملکردهای نادرست به آبرو و اعتبار اماممان لطمه وارد کنیم، و حضرت از ما گریزان شوند.
امام عصر عجّل‌الله‌فرجه از مؤمنینی که با عقلانیت و درایت عمل می کنند گریزی ندارند. اما اگر از مؤمنینی باشیم که با بی‌تدبیری و عملکردهای عجولانه آبروی امام زمان عجّل‌الله‌فرجه را خدشه‌دار کنیم، موجب دوری، نفور و گریز حضرت از خود می‌شویم.
نحوه ارتباط با حضرت در زمان ظهور
امام رضا علیه‌السلام نحوه ی ارتباط با ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه در زمان ظهور را اینگونه بیان می‌کنند:
«إِذَا قَامَ الْقَائِمُ، یأْمُرُ اللَّهُ الْمَلَائِكَةَ بِالسَّلَامِ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ، وَ الْجُلُوسِ مَعَهُمْ فِی مَجَالِسِهِمْ، فَإِذَا أَرَادَ وَاحِدُ حَاجَةً أَرْسَلَ الْقَائِمُ مِنْ بَعْضالْمَلَائِكَةِ أَنْ یحْمِلَهُ، فَیحْمِلُهُ الْمَلَكُ حَتَّى یأْتِی الْقَائِمَ، فَیقْضِی حَاجَتَهُ، ثُمَّ یرُدَّهُ. وَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ مَنْ یسِیرُ فِی السَّحَابِ، وَ مِنْهُمْ مَنْ یطِیرُ مَعَ الْمَلَائِكَةِ، وَ مِنْهُمْ مَنْ یمْشِی مَعَ الْمَلَائِكَةِ مَشْیاً»[7]
«زمانی که قائم عجّل‌الله‌فرجه قیام می‌کند خدا به ملائکه امر می‌نماید به مومنین سلام کنند و همنشین آنها شوند. هر مومنی درخواستی داشته باشد امام عجّل‌الله‌فرجه بعضی از ملائکه را می‌فرستند که او را خدمت امام بیاورند و امام، حاجت او را برآورده می‌کنند، سپس ملائک آن مؤمن را برمی‌گردانند. در آن زمان بعضی از مؤمنین در ابرها سیر می‌کنند، و بعضی با ملائکه هم پرواز می‌شوند و بعضی با ملائک در روی زمین راه می‌روند.»
طبق روایت زمان ظهور ملائک به مؤمنین سلام می‌کنند. سلام ملک برای اهل ایمان، بشارت است، بشارتی که موجب خوشی و سرور مؤمنین می‌شود: «لَهُمُ الْبُشْرى فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ»
در آن زمان با وساطت امام عجّل‌الله‌فرجه ملائک همنشین مؤمن می‌شوند. مَلَک با حیوان همنشین نمی‌شود، با شیطان جلوس نمی‌کند.
از حضرت حجّت تمنّا می‌کنیم یاریمان کنند تا به جایگاه انسانی خود برسیم تا ملائک از ما گریزان نبوده و در کنار ما احساس لذّت کنند، و هم نشینمان شوند.
در زمان ظهور هر مؤمن حاجت‌مندی، توسط ملائک خدمت امامش می‌رسد، و سپس با حاجتِ روا به جایی که بوده بازگردانده می‌شود. در حقیقت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه مؤمن را با اذن حضور به محضر خود اکرام می‌کنند، نه صرفاً با برآورده کردن حاجاتش. گویا نیازهای مؤمن بهانه‌ای است تا توفیق زیارت امام عجّل‌الله‌فرجه نصیبش شود.
با دل آرامی مرا خاطر خوش است کز دلم یکباره برد آرام را
آقای ما!
در این کلاس آموختیم هرجا نام مبارکتان ذکر شود، حاضر می شوید. مولاجان! دعا کنید هر زمان شما را صدا زدیم و حاضر شدید، ما غایب نباشیم. زشت است انسان مهمان دعوت کند و خودش از خانه بیرون بیاید. نکند بارها شما را صدا کنیم و خود غافل باشیم.
آموختیم در زمان ظهور گروهی از مؤمنین در آسمان و در میان ابرها سیر می‌کنند. بر این باوریم که برای دوستان و محبین شما امکان عروج و رفعت وجود دارد، امکان هم پرواز شدن با ملائک و هم سفر شدن با فرشتگان برایشان میسّر است.
حسرت واقعی
مولای ما!
هر چه بیشتر یاد می‌گیریم به زبان حال و قال می‌گوییم :
«واحسرتا علی ما فرطتم فی جنب الله»
حال می‌یابیم که خداوند چه امکانات و توانمندی‌های خاصّی را نصیبمان کرده و ما با کوتاهی و قصور، این امور بالقوّه را به فعلیّت نرساندیم و موجبات حسرت و ندامت خود را فراهم ساختیم.
آقاجان! برایمان دعا کنید تا هرچه زودتر ظهور فردی برایمان محقّق شود و به عنوان مؤمنینی که محبّ شما هستند، از امتیازات خاص ارتباط با شما برخوردار شویم.
از دنیا رفتن با شوق ظهور
امیرالمومنین علیه‌السلام می فرمایند:
«وَ لَا یبْقَى مَیتٌ إِلَّا دَخَلَتْ عَلَیهِ تِلْكَ الْفَرْحَةُ [فِی قَلْبِهِ] وَ هُوَ فِی قَبْرِهِ وَ هُمْ یتَزَاوَرُونَ فِی قُبُورِهِمْ وَ یتَبَاشَرُونَ بِقِیامِ الْقَائِمِ (صلوات‌اللَّه‌علیه)»[8]
یکی از مصادیق «أمِتنی مَسرورا» محتوای این روایت است. طبق فرمایش امیرالمؤمنین علیه‌السلام اگر با عشق به امام زمان عجّل‌الله‌فرجه و شوق ظهور او از دنیا برویم، اگر از مؤمنین خاصّی نباشیم که امکان رجعت به این عالم را دارند، هنگام ظهور در قبرها به دیدار یکدیگر می‌رویم. اگر با چشم انتظاری ظهور از دنیا برویم، زمان ظهور یا بشارت دهنده به دیگر اموات هستیم یا بشارت گیرنده‌ی از آنها. به این طریق اموات مؤمنین هم سرور زمان ظهور را درک می‌کنند.
دعای امام زمان عج نسیم بهاری هر زندگی
مولای ما!
فصل بهار است و شما «ربیع الأنام» «بهار مردم» هستید. باد بهاری ما دعای شماست، دعایی که برای ما گره گشاست. اگر نسیم دعای شما در زندگی ما بوزد، جانی تازه در کالبدمان دمیده شده و ظاهر و باطن‌مان آباد می‌گردد.
اگر در این سال نو سراغ بزرگترمان برویم و از وجود مقدسش عیدی بگیریم، معرفت و محبّت، اخلاق و توفیق خدمت نصیبمان می‌شود و امید می‌رود که در شمار ملازمان رکابش و اعوان و انصارش جای گیریم.
اللهم عجل لولیک الفرج …
تاریخ جلسه: 97/1/15 ـ جلسه 9
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] بحار الانوار، ج91، ص378
[2] بحار الانوار، ج95، ص391
[3] اعلام الوری باعلام الهدی، ص439
[4] سوره مبارکه کهف، آیه 95
[5] سوره مبارکه کهف، آیه 96
[6] سوره مبارکه شعرا، آیه 21
[7] دلائل الامامه، ص454
[8] بحار الانوار، ج51، ص35
