«وَ أَنَّ رَجْعَتَكُمْ حَقٌّ لا رَيْبَ فِيهَا يَوْمَ لا يَنْفَعُ نَفْسا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِی إِيمَانِهَا خَيْراً»
«همانا رجعت شما حق است هیچ شک و شبهه‌ای در آن نیست، در روزی که غیر از ایمان چیزی نافع نیست.»
رجعت
یکی از اعتقادات مهم و حقۀ شیعه مسئلۀ رجعت است. در اثبات رجعت بیش از صد و شصت حدیث از ائمه علیهم‌السلام توسط مرحوم مجلسی در بحارالانوار ذکر شده است. از مجموع احادیث نقل شده دربارۀ رجعت استفاده می‌شود که علاوه بر ائمه علیهم‌السلام، جمعی از انبیاء و اوصیاء نیز به دنیا باز می‌گردند. همچنین جمعی از خوبان و گناه‌کاران رجعت خواهند کرد تا فیصله‌ای میان حق و باطل در این عالم صورت گیرد. طبق روایات اولین رجعت‌کننده حضرت علی علیه‌السلام است. برخی از روایات امام حسین علیه‌السلام را اولین رجعت‌کننده معرفی می‌کنند.
حرکت به‌سوی توحید
بر اساس آیات و روایات در زمان ظهور، نوع انسان در مسیر مقصد اصلی و حقیقی خویش قرار خواهد گرفت؛ یعنی در مسیر توحیدی به‌سوی مقصد توحیدی حرکت خواهد کرد و بعد از سپری شدن زمان ظهور و حکومت امام زمان با شهادت امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌‌فرجه، هنگام رجعت حضرات معصومین فرا می‌رسد. در برخی روایات حکومت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، سیصد سال به‌طول می‌انجامد و مقدمه و زمینۀ آمادگی برای حکومت نهایی امام زمان را فراهم می‌کند.
نمایی از حکومت عدالت
حکومت نهایی، حکومت عدالت و جلوۀ خدایی خداوند است. تمام گنجینه‌های زمین و برکات آسمان در عالم آشکار می‌شود. صلح کامل در جهان گیتی حاکم می‌شود و بهره‌برداری از علوم به اوج خود می‌رسد تا آن‌جا که هیچ جاهلی در آن دوره باقی نمی‌ماند. مردم از لحاظ مادیات در غنای مطلق‌اند، حتی برای دریافت صدقه، فردی یافت نمی‌شود.
زیبابینی و درک مسئلۀ رجعت
ارتباط با امام زمان و درک مسئلۀ رجعت در نگرش انسان تأثیر زیبایی دارد. فرد چشم‌انداز عالم را زیبا می‌بیند، گویا امام را در تمام لحظات زندگی حاضر و ناظر می‌داند. ترسیم زمان رجعت در نوع خواست او اثر می‌گذارد و خواستار ورود در زمرۀ خوبان عالم است تا در آن زمان حضور داشته باشد. در زمان حضرات معصومین به‌علت محدودیت و مانعیت دشمنان اهل بیت، تجلی اسماء و صفات خداوند در عالم به تحقق کامل نرسید؛ به همین دلیل زمان رجعت، زمان ظهور حقیقت کامل وجود خلیفۀ خداست تا از خدایی خداوند در عالم پرده‌برداری صورت گیرد.
یکی از شارحین می‌گوید: در واقع زمان رجعت زمان برپایی قیامت صغری است که استعدادهای انسان ظاهر می‌شود. افرادی که قبل از رجعت ایمان و عمل صالح در آنان پرورش یافته است در زمان رجعت با امام زمان سِیر دارند؛ اما افرادی که ایمان به‌خداوند و ولایت در آنان ملکه نشده است و یا فاقد عمل صالح بوده‌اند در زمان رجعت، ایمان آنان نافع و مفید نیست. به میزانی که انسان با سرچشمۀ فیض پیوست دائم داشته باشد سرحال و مسرور است؛ چنان‌چه فرد این پیوست دائم را درک کند، روزگار فرج و گشایش را در ذهن خود ترسیم می‌کند؛ چرا که:
«اِنتِظارُ الفَرَجِ مِنَ الفَرَجِ»[1]
درک لذت و خوشی واقعی
در زمان رجعت همۀ خوبان عالم کنار هم جمع می‌شوند و بدون دغدغه و نگرانی در صراط بندگی حرکت دارند. روزگاری که همۀ حضرات معصومین حضور دارند و مؤمن لذت و خوشی واقعی را می‌یابد. در آن زمان خوبان عالم به محض شنیدن صدای منادی ظهور با عشق و شوق به دنیا باز می‌گردند تا به آرزوی دیرینۀ خود برسند و حاکمیت امام را در عالم ناظر باشند.
زیارت آل یس، بهانه‌ای برای مناجات با امام
در زمان غیبت، امام با زیارت آل‌یس، اصلاح بینش و عقاید زائر را در صبح و شام، عهده‌دار است و زائر با حضور در محضر امام عقاید خود را عرضه می‌کند؛ زیرا دورۀ غیبت، زمان تزلزل اعتقادات است و زائر با هر سلامی به امام، عقاید حقۀ خود را نهادینه و تثبیت می‌کند؛ یعنی با هر سلامی در حقیقت به شمس مهدوی نزدیک می‌شود. زیارت آل‌یس بهانه‌ای برای طولانی کردن تکلم و مناجات با امام است.
هنگامی‌که خداوند از حضرت موسی سؤال کرد که چه در دست داری؟ حضرت موسی بر لفظ عصا اکتفا نکرد و پاسخ داد:
«قالَ هِیَ عَصایَ أَتَوَكَّؤُا عَلَيْها وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمِی وَ لِیَ فِيها مَآرِبُ أُخْرى»[2]
«عصایی در دست دارم که به آن تکیه می‌کنم و گوسفندان را با آن هدایت می‌کنم و مصارف دیگر.»
و تکلم خود را ادامه داد تا مناجات عاشقانۀ او با خداوند به طول انجامد. سلام به حضرت و ابراز عقاید حقه در هر روز و شب، به‌نوعی خوش‌زبانی است و فرد را در مجلس حضور با امام قرار می‌دهد.
رجعت، نماد بارز «ایام‌الله»
همانگونه که قیامت زمان حقایق و ملکوت اعمال و کردار انسان است، هنگام رجعت نیز ملکوت و سریرۀ انسان شفاف و آشکار می‌شود. یکی از شارحین معتقد است: آنچه بدیهی است آن است که عالم طبیعت به‌وسیلۀ گناهان تاریک و ظلمانی است و انسان قدرت تشخیص خیر و شر را از یکدیگر ندارد؛ اما قیامت زمان تبلی‌السرائر است و حقیقت و واقعیت هر امری در آن زمان شفاف و روشن می‌شود. خداوندسبحان طبق قاعدۀ لطف، مصداق و جلوه‌ای از روز و روشنایی را در زمان رجعت قرار داد تا حقیقت و نورانیت احکام شریعت آشکار شود و عدالت الهی جهان را فرا گیرد؛ پس گویا هر زمان که حقیقت آشکار شود و قدرت و قابلیت تمیز و تشخیص بین حق و باطل برای انسان هموار شود، نمادی از ایام‌الله است؛ یعنی رجعت نماد بارز ایام الله است زیرا در آن ملکوت و سرشت فرد بروز پیدا می‌کند.
حضور در محضر امام
در دعای آل یس به‌سبب ولایت امام، زبان زائر گشوده می‌شود و حقایق را بیان می‌دارد، در زمان رجعت نیز زائر در محضر امام راه می‌یابد. تا قبل از رجعت انسان دارای اختیار است و می‌تواند به هر اعتقادی تمسک داشته باشد؛ اما در زمان رجعت، التزام به اعتقادات مصداق پیدا می‌کند. زمان رجعت روزی است که اگر کسی از قبل ایمان نیاورده باشد، اعتقادات جدید در آن روز برای فرد فایده ندارد مگر این‌که در اعتقادات حقه خیری را کسب کرده باشد.
انسان باید قبل از برپایی قیامت بر اعتقادات خویش مدیریت کند تا به حقیقت ولایت دست یابد. هر فرد باید خود برای معرفت و شناخت حضرات معصومین و ابراز اعتقادات حقه اقدام کند تا در اعتراف به توحید، رسالت و امامت به رجعت نیز اقرار داشته باشد.
«برداشتی آزاد از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] . الغيبة طوسى، ص 459
[2] . سوره طه، آیه 18
