قرآن در آیه 20 سوره انفال می‌فرماید:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ»
راه رسیدن به عاقبت بخیری
تمام آيات قرآن كاربردی و تعيين كننده حركت‌های بشری است اما بعضی از آيات مانند اين آيه وضوح بیشتری در این كاربرد دارند. آیه بیان می‌دارد راه عاقبت به خیری، دوری از اختلاف و دوری از شكست و سقوط است و دست‌یابی به کمالات انسانی همه و همه در اطاعت از پیامبرصلی‌الله‌علیه‌و‌آله و آل پیامبر است.
جالب اینجاست كه تمام اختلافات بشری همه بر سر امور مادی است، چنانچه در این آیات درگیری و روی‌گردانی از امر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بر سر غنایم جنگی و امور مادی صورت گرفت، شاید ضرب المثل آنكه «صد درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند» جدای از این موضوع نیست، در امور دنیوی هركس در پی لیلای خویش است، به وضوح می‌توان گفت: مؤمنین خطاب آیه با شماست و آیه ذوالوجهین نیست. شما مؤمنین مطیع خدا و رسول خدا باشید، اعراض از پیامبر نكنید تا تحت امداد خدای سبحان قرار می‌گیرد.
پیام به مومنین و دلداگان حق
این آیه به مؤمنین و دلدادگان حق پیام می‌دهد:
- اولاًّ سخن پیامبر و اهل بیت همان سخن خداست و آنان را از خداوند سبحان جدا نكنید.
- ثانیاً اطاعت از خدا در اطاعت از رسول محقق می‌شود.
- ثالثاً در محضر خدا و رسول با میل و رغبت انجام وظیفه كنید.
«أَطِیعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ» اطاعت انجام عمل با میل و رغبت است، نه عملی به زور و سختی، زیرا خدای سبحان و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله محتاج عملی از سوی ما نیستند تا ما اعمال خود را با تكلّف و بدون رغبت انجام دهیم.
- رابعاً خطری كه مؤمنین را تهدید می‌كند اعراض از رسول است.
- خامساً همه پیام‌های الهی ما را به اقبال به سوی خدا و رسول الله دعوت می‌كند «أَنتُمْ تَسْمَعُونَ» شما می‌شنوید كه خدا می‌فرماید به سراغ رسولش بروید.
- سادساً علامت سمعِ كامل اقبال به رسول است، یعنی از نظر قرآن تنها گروهی از شنوایی حقیقی بهره‌مندند كه علی‌الدوام اقبال و توجه به رسول‌الله دارند.
اطاعت از خداوند و افرادی که نور حقیقی‌اند
یكی از مفسرین می‌گوید: این آیه از خدا و پیامبر و حضرات معصومین و علما و هركس كه ولایتش در طول ولایت خدای سبحان است، سخن می‌گوید. اگر پیام آنها را نشنیده گرفته شود و توجه لازم به پیام‌شان نشود، از امر خدای سبحان اعراض كرده‌ایم، زیرا ایمان آنان ایمانی حقیقی است و علت آنكه خدای سبحان دعوت می‌كند كه به سراغ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بروید همین است كه پیامبر سراج منیر است، چراغ دائمی و نور دهنده است، او شاهد و مبشر و نذیر و بیم‌دهنده نیز هست. «وَلاَ تَوَلَّوْا عَنْهُ» اگر كسی به چراغ پشت نكند و از این گواه دائم تبعیت داشته باشد هدایت می‌شود چون پشت كردن به نور مساوی با فرورفتن در ظلمات عالم ماده است.
یكی دیگر از مفسرین می‌گوید اثر شنیدن تصدیق است، اگر انسان شنیدنِ حقیقی داشته باشد پیام رسول را تصدیق می‌كند و می‌پذیرد و اگر كسی نپذیرد یعنی آن را نشنیده گرفته است.
تاریخ جلسه: 91/11/7 ـ جلسه 13
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
