دور شدن از ضلالت از طریق کسب معرفت
امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند:
«وَ أَدْنَى مَا یكُونُ بِهِ ضَالًّا أَنْ لَا یعْرِفَ حُجَّةَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ شَاهِدَهُ عَلَى خَلْقِهِ الَّذِی أَمَرَ اللَّهُ بِطَاعَتِهِ وَ فَرَضَ وَلَایته»[1]
«کمترین چیزی كه موجب ضلالت می‌شود این است كه انسان حجت خدا در زمین و شاهد او بر مردم را نشناسد. همان كسی كه خداوند به اطاعت او امر كرده و ولایت او را واجب نموده است.»
مرز بین ضلالت و هدایت بی‌معرفتی یا معرفت نسبت به امام علیه السلام است و اگر معرفة‌الامام برای ما حاصل می‌شود، از ضلالت و گمراهی به دور می‌مانیم.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام امام را با سه عنوان به ما معرفی كردند: امام «حجة الله» است و خداوند به واسطه او با ما احتجاج می‌كند، «شاهد» است و همه امور زندگی ما را نظاره می‌كند، «ولی» است و باید ولایت او را بر خودمان پذیرا باشیم.
در دعای ندبه می‌خوانیم:
«خَلَقْتَهُ لَنَا عِصْمَةً وَ مَلَاذاً»[2]
«خدایا ! تو امام زمان عجّل‌الله‌فرجه را خلق كردی تا موجب حفظ ما، و پناهگاه ما باشد»
وجود مقدس ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه حصن حصین و قلعه محكمی است كه گویا با پذیرش ولایت او در دارالاسلام قرار می‌گیریم، و در پرتو معرفت و ولایت ایشان، از همه شرور و آفاتی كه در مسیر سلوك تهدیمان می‌كند در امان می‌مانیم.
«وَ أَقَمْتَهُ لَنَا قِوَاماً وَ مَعَاذاً»[3]
«خدایا ! تو امام زمان عجّل‌الله‌فرجه را در بین ما قائم كردی تا قوام ما به واسطه قیام او باشد، و او را وسیله‌ای قرار دادی كه از همه شرور به او پناهنده شویم»
با شناخت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه دیگر در زمره ضالین نیستیم، و با پذیرش ولایت حضرت، در پناهگاه قرار می‌گیریم و خود به خود از انواع شرور و آفات سالم می‌مانیم.
برای درك بهتر و عمیق‌تر ارتباط با امام عصر عجّل‌الله‌فرجه، می‌خواهیم این امر را بررسی كنیم كه آیا ما باید سراغ اماممان برویم یا امام زمان عجّل‌الله‌فرجه به سراغ ما می‌آیند؟
امام زمان (عج) شبیه ترین افراد به پیامبر (ص)
در روایتی كه حضرت رسول اكرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله، امام زمان عجّل‌الله‌فرجه را معرفی می‌كنند، می‌فرمایند:
«أَشْبَهُ النَّاسِ بِی فِی شَمَائِلِهِ وَ أَقْوَالِهِ وَ أَفْعَالِه»[4]
«او شبیه‌ترین است به من، هم در صورت، هم در گفتار و هم در رفتار»
خداوند در قرآن می‌فرماید:
«لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ »[5]
«پیامبری از خودتان به سوی شما می‌آید»
نیازی نیست شما سراغ پیامبر بروید، او بر شما و زندگی شما وارد می‌شود.
بنا به فرمایش امیرالمؤمنین علیه السلام، پیامبر صلیّ‌الله علیه‌و‌آله طبیب دوّاری است كه در انتظار بیمار نمی‌ماند، او پزشك دوره گردی است كه خودش به سراغ دردمندان می‌رود. پیامبری كه «مِنْ أَنفُسِكُمْ» است، جان شماست، گویا بدون او از زندگی و حیات حقیقی برخوردار نیستید.
عمری كه بی‌حضورش بگذشت اهل دل را ماند به جوی بی‌آب یا تن كه جان ندارد
ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه شبیه‌ترین مردم به رسول‌الله صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله است. بنابراین حضرت دائم سراغ شیعیانش رفته و منتظر مراجعه آنها نمی‌شود.
البته افراد باید پذیرای امامشان باشند و ولایت او را قبول كنند تا در زندگی خود از مصونیت خاص برخوردار شوند.
شدّت رأفت نسبت به امت
گروهی با ترویج تفكری نادرست شیعیان را از زمان ظهور ترسانده‌اند، و آنچه از قیام ولی عصر عجّل‌الله فرجه) ترسیم می‌كنند خونریزی‌های فراوان و از دم تیغ گذراندن بسیاری از مسلمانان است.
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه اشبه الناس به پیامبر صلّی الله علیه و آله است. قرآن كریم پیامبر را صاحب «خلق عظیم» معرفی می‌كند:
«وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ»[6]
در جای دیگر می‌فرماید:
«وَما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ»[7]
«و تو را جز رحمتى براى جهانیان نفرستادیم»
پیامبر صلیّ الله علیه و آله وجودی سراسر رحمت است، تا آنجا كه پس از فتح مكه دشمنانی كه دستشان تا مرفق به خود مسلمانان آلوده بود بخشید و فرمان عفو عمومی صادر كرد.
حضرت رسول صلّی الله علیه و آله خلق عظیم دارد، تا جایی كه محاسن اخلاقی و كمالات وجودی‌اش قابل توصیف نیست. از سوی دیگر رحمه للعالمین است و شدت رأفت را نسبت به امت خود دارد.
بر این باوریم كه امام عصر عجّل‌الله‌فرجه شبیه‌ترین خلق به پیامبر صلّی الله علیه و آله است. بنابراین همان سیره را خواهند داشت. در زمان ظهور بنای حضرت بر عفو و بخشش است و تنها با كسانی قتال می‌كنند كه در برابر ایشان موضع گیری كرده و كافر حربی باشند.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی شخصیت همه معصومین را معرفی می‌كنند و می‌فرمایند:
«لَیسَ مِنْ مُؤْمِنٍ یمْرَضُ إِلَّا مَرِضْنَا بِمَرَضِهِ وَ لَا یحْزَنُ إِلَّا حَزِنَّا بِحُزْنِهِ وَ لَا یدْعُو إِلَّا أَمَّنَّا لِدُعَائِهِ وَ لَا یسْكُتُ إِلَّا دَعَوْنَا لَه»[8]
«هیچ مؤمنی نیست كه بیمار شود مگر این كه ما با بیماری او بیمار می‌شویم، هیچ مؤمنی غصه‌دار و محزون نیست مگر این كه ما هم با او همدردیم و محزونیم و هیچ مؤمنی دعا نمی‌كند مگر این كه ما برایش آمین می‌گوییم و ساكت نمی‌شود مگر اینكه ما برای او دعا می‌كنیم.»
شک نسبت به وجود ولی عصر (عج) مایه غصه امام
امام عصر عجّل‌الله‌فرجه در روایتی می‌فرمایند:
«أُنْهِی إِلَیَّ ارْتِیابُ جَمَاعَةٍ مِنْكُمْ فِی الدِّینِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّكِّ وَ الْحَیرَةِ فِی وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِكَ لَكُمْ لَا لَنَا وَ سَأَوْنَا فِیكُمْ لَا فِینَا لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَى غَیرِهِ وَ الْحَقُّ مَعَنَا فَلَنْ یوحِشَنَا مَنْ قَعَدَ عَنَّا»[9]
« به من خبر رسیده است بعضی از شما در دین خود و در مورد اولیای امورتان (یعنی امام زمانتان) به تردید افتادید. این امر ما را مغموم كرده است، به خاطر شما غصه می‌خوریم نه برای خودمان. خدا با ما است، نیازی به غیر او نداریم. حق با ما است، و اگر كسی از ما كناره‌گیری كند به وحشت نمی‌افتیم»
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه امام حاضر ناظر است و همواره از همه امور زندگی ما اطلاع دارد. اگر در مورد توجه حضرت نسبت به خودمان تردید كنیم، موجب مغموم شدن اماممان می‌شویم. جهالت ما نسبت به شاهد و ناظر بودن حضرت و شك ما در اینكه امام عجّل‌الله‌فرجه ولایت و سرپرستی زندگی ما را بر عهده دارد، قلب ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه را به درد می‌آورد.
امام در گرفتاریها همراه رعیت
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نامه‌شان به عثمان بن حنیف می‌فرمایند:
«أَأقْنَعُ مِنْ نَفْسِی بِأَنْ یقَالَ هَذَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ لاأُشَارِكُهُمْ فِی مَكَارِهِ الدَّهْرِ»[10]
«آیا به این قانع باشم كه به من امیرالمؤمنین گفته شود و با مردم در سختی‌های روزگار شریك نشوم؟»
این مطلب تنها در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیست. قانون ولایت این است كه هر امامی با رعیت خود در گرفتاریها همراه باشد.
اگر به این باور برسیم كه ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه در مشكلات كنار ما هستند، در برابر سختی‌های زندگی رنجور و ناتوان نمی‌شویم و با احساس حضور امام (عجّل الله فرجه) مشكلات را فراموش می‌كنیم.
شكند اگر بسویی به فدای چشم مستت سرِ خُم می سلامت شكند اگر سبویی
امام، دعاگوی بندگان
عبدالله بن امان می‌گوید:
« قُلْتُ لِلرِّضَا علیه السلام ادْعُ اللَّهَ لِی وَ لِأَهْلِ بَیتِی فَقَالَ أَ وَ لَسْتُ أَفْعَلُ وَ اللَّهِ إِنَ أَعْمَالَكُمْ لَتُعْرَضُ عَلَی فِی كُلِّ یوْمٍ وَ لَیلَة»[11]
«روزی به امام رضا علیه‌السلام عرض كردم لطفاً من و اهل بیتم را دعا كنید. حضرت فرمودند: آیا این كار را نمی‌كنم؟! (این كار همیشگی من است) به خدا قسم شب و روز اعمال شما به ما عرضه می‌شود.»
طبق فرمایش امام رضا علیه‌السلام اعمال ما بر امام زمان عجّل‌الله‌فرجه عرضه می‌شود و حضرت از امور ظاهری و باطنی ما خبر دارد. هر معصیت و هر عمل خلاف اخلاقی كه از ما صادر شود دل اماممان را به درد می‌آورد.
از سوی دیگر هرگاه توفیق خیری نصیبمان می‌شود، از رذائل فاصله می‌گیریم و به فضائل اخلاقی متصف می‌شویم، باور داریم مورد توجه اماممان بودیم و شامل دعای خیر حضرت شده‌ایم.
سیدبن طاووس می‌گوید: شبی در سرداب از امام زمان عجّل‌الله‌فرجه شنیدم كه می‌فرمودند:
«اللَّهُمَّ إِنَّ شِیعَتَنَا خُلِقَتْ مِنْ شُعَاعِ أَنْوَارِنَا وَ بَقِیةِ طِینَتِنَا وَ قَدْ فَعَلُوا ذُنُوباً كَثِیرَةً اتِّكَالًا عَلَى حُبِّنَا وَ وَلَایتِنَا فَإِنْ كَانَتْ ذُنُوبُهُمْ بَینَكَ وَ بَینَهُمْ فَاصْفَحْ عَنْهُمْ فَقَدْ رَضِینَا وَ مَا كَانَ مِنْهَا فِیمَا بَینَهُمْ فَأَصْلِحْ بَینَهُم»[12]
«خدایا! همانا شیعیان ما از شعاع نور ما و زیادی گِل ما خلق شدند. شیعیان ما گناهان زیادی را انجام دادند و به محبت و ولایت ما اتكال داشتند. (به ما امید داشتند و می‌دانستند نمی‌گذاریم در گناه بمانند) خدایا! اگر گناهانی كه انجام دادند حق الله است آنها را ببخش و اگر گناهشان حق الناس است همین جا بینشان صلح و آشتی برقرار كن.»
به محضر ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه عرض می‌كنیم:
مولای ما ! شرمنده‌ایم كه گناهان و معاصی فراوان داریم و اماممان اینگونه مهربان و بزرگوار از آبرویش نزد خداوند مایه می‌گذارد تا برای ما گنهكاران آبرو بخرد.
آقای ما! آموخته‌ایم كه در زندگی محافظت و عصمت ما از گناه و خطا به عهده وجود مقدس شماست. و آموخته‌ایم اصلاح ارتباط ما با خدا و خلق خدا در گرو ارتباط با شماست.
ما همچون كودك بازیگوشی هستیم كه در بازار شلوغ دنیا، دائما از پدرش فاصله می‌گیرد و به تماشای مغازه‌ها سرگرم می‌شود.
مولا جان ! نگذارید دستمان را از دست شما بیرون بكشیم و با غفلت و سرگرم شدن به امور مادی، از شما دور شده و در این دنیا گم شویم.
یاریمان كنید تا رابطه‌مان را با شما روز افزون كرده و همه ساعات و آفات زندگی را با نام و یاد شما سپری كنیم.
دعایمان كنید كه قوی‌ترین زلزله‌های حوادث روزگار هم نتواند موجب كم شدن ارتباط ما با اماممان گردد، و هیچ كس و هیچ چیز دست ما را از دست شما جدا نكند.
آقا جان! باور داریم كه شما لحظه به لحظه به امور ما توجه دارید و همواره برایمان دعا میكنید.
یاریمان كنید حجابها و موانع بین خود و شما را برطرف كنیم تا بتوانیم دعاهای اماممان را دریافت كنیم.
آن زمان است كه با لذت و افتخار می‌گوییم:
هر دمش با من دلسوخته لطفی دگر است وین گدا بین كه چه شایسته انعام افتاد
شما همواره لطف و انعامتان را به سوی ما روانه میكنید، دعا كنید در برابر احسان‌های دائمی شما غافل و ناسپاس نباشیم و بار شرمندگی را بر دوش نكشیم.
تاریخ جلسه : 96/9/1 ـ جلسه 4
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] بحار الانوار، ج66، ص17
[2] مفاتیح الجنان، دعای ندبه
[3] مفاتیح الجنان، دعای ندبه
[4] بحار الانوار، ج52، ص379
[5] سوره مبارکه توبه، آیه 128
[6] سوره مبارکه قلم، آیه 4
[7] سوره مبارکه انبیا، آیه 107
[8] بحارالانوار، ج26، ص140
[9] الغیبه، ص285
[10] نهج البلاغه
[11] کافی، ج1، ص545
[12] بحارالانوار، ج53، 302
