اهمیت سوره قدر
برای اهمیت سورهی قدر همین بس که وجود مقدس حضرت ولی عصر عجلاللهتعالیفرجه در ابتدای ولادت و در بدو ورودشان به این عالم تلاوت فرمودند.
ادراک این سوره میتواند تا حدودی راهگشا برای درک شب قدر باشد.
قرآن نزد همه شناخته شده است
«هُ» ما آن را در شب قدر نازل کردیم. معمولا وقتی ضمیری ذکر میشود، باید مرجع ضمیر، قبل از آن در جمله باشد. اما در این آیه مرجع ضمیر (قرآن) ذکر نشده است. در حالیکه مشخص است آنچه که خدای سبحان در شب قدر نازل کرده، قرآن است. یعنی قرآن به حدّی نزد مردم معروفیت دارد که نیازی به ذکر آن نیست.
تفاوت انزال و تنزیل قرآن
«تنزیل» به معنی به تدریج فرود آمدن است. قرآن در طول 23 سال با تمام جزییاتش، به تدریج در زمانهای مختلف بر پیامبر صلیاللهعلیهوآله ابلاغ می شده است. «انزال» به معنی یکباره فرود آمدن است. تمام حقیقت قرآن، یکباره و یکجا در شب قدر بر وجود مقدس پیامبر صلیاللهعلیهوآله نازل شده است. شناخت شب قدر با معرفی خود خدا صورت میپذیرد.
عظمت شب قدر
عظمت شب قدر به اندازهای است که حتی وجود مقدس پیامبر صلیاللهعلیهوآله هم بدون معرفی خدا نمیتوانند آن را بشناسند.
«وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ»
خدای سبحان به پیامبر صلیاللهعلیهوآله میفرماید:
پیامبر! تو هم بدون پرده برداری من، ادراک قوی نسبت به شب قدر نداری و نمیتوانی به آن معرفت پیدا کنی.
به همین جهت خداوند در آیات بعد به معرفی و پرده برداری از شب قدر می پردازد.
علل برتری شب قدر بر هزار ماه
«لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»
شب قدر با آنکه از نظر زمانی کوتاه بوده، اما برتر از هزار ماه است. و هزار ماه، حدود هشتاد و سه سال است. برای این برتری دلایلی وجود دارد.
شب نزول ملائکه بر زمین
یکی از علتهای برتری شب قدر بر هزار ماه این است که در چنین شبی نزول امدادهای غیبی(ملائکه) و نزول روح، که اعظم ملائک است با اذن پرودگار صورت میپذیرد. نزول نیروهای ملکوتی بر زمین در چنین شبی، قداست این شب را نشان میدهد.
شب تقدیر
علت دیگر برتری شب قدر بر هزار ماه این است که این شب، شب تقدیر است.
تقدیر از مادهی قدر معانی مختلفی دارد:
- قدر به معنای تعیین مقدرات. شب قدر شبی است که تمام امور مادی و معنوی تقدیر و تعیین میشود.
مثلا میزان رزق، عافیت، نیّات خالص، اعمال صالح … سال آیندهی فرد، در شب قدر، تعیین و تقدیر میشود. در واقع تمام امور با جزییاتش تبیین میگردد.
- قدر به معنای ارزش و قیمت گذاری. شب قدر، زمان ارزشگذاری افراد، اعمال و احوال آنان است؛ و ملاک این ارزشگذاری، با «انا انزلناه» مشخص شده است. یعنی میزان ارزشمند و قیمتی بودن افراد، قرآنی بودنِ آنان است. به اندازهی نزدیکی و عمل به قرآن، ارزشمند و به میزان دوری از قرآن، بیارزش است.
- قدر به معنای رسیدن به کنه و باطن هرچیز. شب قدر شبی است که از ظواهر پرده برداری شده و حقیقت هر چیز به نمایش گذاشته میشود. به همین جهت انسان میتواند با غور کردن در وجود خود، لایههای باطنی خویش را کنار زده و از کنه اعتقاد و اعمالش مطلع گشته و دریابد که باطن او تا چه اندازه با ظاهرش هماهنگ است. گاهی شخص، ظاهرا متدیّن بوده اما در شب قدر هنگامیکه از باطن او پرده برداری میشود، مشاهده نموده که درونش آنگونه که مینماید نبوده و باطن پر از معصیت و کدورت است. و گاه با آشکار شدن باطن، او مییابد که در عمق وجودش فطرت توحیدی و معارف و اعتقادات حقه رسوخ نموده و بسیار زیبا میباشد.
شب قدر شب شناخت خویشتن خویش است.
شبی قدر؛ سراسر سلامت و رحمت
شب قدر شبی است که شیطان در زنجیر بوده و مؤمنین از آسیب او در سلامتاند. شبی که از هر نقص و عیب و آفتی مصون است.
ملائک در شب قدر دائما بر مومنین درود و سلام میفرستند و به برکت سلام آنان، شبی سراسر سلامت و رحمت و نور و برکت برای مومنین است.
تفاوت سه شب قدر
شب نوزدهم تقدیر، غیر قطعی است.
شب بیست و یکم، تقدیر نیمه قطعی است. یعنی تقدیر محکم شده اما هنوز امضاء نشده است.
شب بیست و سوم، شب امضای قطعی پروندهی افراد است. تقدیر سال آینده برای هر کس حتمی و قطعی میشود.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»