بازاندیشی در دوستی‌ها و دشمنی‌ها
«وَ قاتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقاتِلُونَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ»[1]
«و در راه خدا با كسانى كه با شما مى‌جنگند، بجنگيد ولى از حدّ تجاوز نكنيد، كه خداوند تجاوزكاران را دوست ندارد.»
گاهی اوقات ما با کسانی می‌جنگیم که با ما جنگ ندارند. هم‌عقیدۀ ما نیستند؛ اما با ما درگیر هم نمی‌شوند؛ پس ما هم نباید به روی او شمشیر بکشیم. چرا مادر و فرزند با هم درگیرند؟ ممکن است فرزندتان در اعتقادات مثل شما نباشد؛ اما این امر نباید موجب دشمنی شود. سیاست اولیۀ ما باید رحم و مروت باشد. چرا جای دوست و دشمن را عوض کرده‌ایم؟ سیاست اولیه جذب و لطف و احسان است.
صرف اینکه کسی با من زاویه دارد، دلیل بر نزاع نیست. درگیری هم قاعده و قانون دارد؛ اما حرمت شکنی ندارد. جنگ با جنگ بودنش قاعده دارد. چرا به جان همدیگر افتادیم. گرچه خط و جناح همدیگر را قبول نداریم؛ اما روابط ما قرار است انسانی و اسلامی باشد. قرار است جذب حداکثری و دفع حداقلی داشته باشیم.
هر کدام در زندگی خود یک بازنگری کنیم. رابطۀ زوجیت رابطۀ درگیری نیست، رابطۀ خواهر و برادر، رابطۀ خشونت نیست خط و خطوط فرق کند.
بازنگری در عمل به دانسته‌ها
«وَ أَنْفِقُوا في سَبيلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَيْديكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ»[2]
«(از مال خود) در راه خدا انفاق کنید «لیکن نه به حد اسراف»، و خود را به مهلکه و خطر در نیفکنید، و نیکویی کنید که خدا نیکوکاران را دوست دارد.»
خدا فرمود خرج کنید در راه خدا. وقتی هم انفاق می‌کنید خودتان را نبینید، او را ببینید. او به شما توفیق خرج کردن داده است. وقتی خدا را دیدید محبوب خدا می‌شوید و خدا عاشق شما می‌شود.
متعلق انفاق، تنها مال نیست؛ بلکه مال، جان، آبرو و عمل نیز هست. باید به‌موقع و به‌سرعت عمل کنید.
در یک بازنگری متوجه می‌شویم به چیزهایی که می‌دانیم، عمل نمی‌کنیم! گرچه قصد ما انجام ندادن نیست؛ اما به تأخیر می‌اندازیم.
بازنگری دیگری هم در آیه قابل توجه است. نباید عملی که انجام می‌دهیم به چشم‌مان بیاید. عمل را نبینیم. خدا را ببینیم. او به ما توفیق این عمل را داده است. به جای اینکه شاهد خودمان و عملمان باشیم شاهد خدایی باشیم که توفیق عمل را به ما داده است. چشم ما به خود که بیفتد، گرفتار عجب و غرور می‌شویم. چشم ما به او که باشد عمل را وسعت می‌دهیم. بنابراین دقت کنیم که به چه میزان آموخته هایمان را اجرا می‌کنیم.
تاریخ جلسه: 1403/4/23 ـ جلسه 8
«برگرفته از بیانات استاده زهره بروجردی»
[1]. سوره بقره، آیه 190.
[2]. سوره بقره، آیه 195.
