«وَ الْمِرْصَادَ حَقٌّ»
«کمینگاه (خدا) حق است.»
درخواست اسارت در دام مولا
«مرصاد» از ماده «رصد» به معنای کمین و کمینگاه است. خداوند در کمین بندگان خود است:
«إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ»[1]
«همانا پروردگارت در كمين‌گاه است.»
امام، جلوۀ این کمین و کمینگاه است و با صید افراد آنان را در صراط توحید قرار می‌دهد. گاه با دستان پر از مهر و محبت، گاه با رایحه‌ای بهشتی و گاه با حال خوش دعا و وصل در کمین و مرصاد افراد است تا آنان را در دام عشق به حق گرفتار کند. این دام نماد سراپردۀ امنیت و آسایش امین‌الله در عالم است. در صید امام علاوه بر امنیت و آسایش، قُوت و رزق مادی و معنوی افراد تأمین است.
زائر در این فراز اسارت در دام و صید مولا را خواستار است؛ یعنی اوج خوشی و آزادگی را تمنا می‌کند. امام زمان عجل‌الله‌فرجه در مقام صیادی، انواع برکات و الطاف را بر حیات صید خویش جاری می‌کند. خداوند در کمین انسان است تا در لحظاتی که انسان متصف به اخلاق الهی می‌شود او را رصد کند.
زیبایی با اتصاف به صفات الهی
هنگامی‌که فرد متصف به صفت کریم، جواد، ستار العیوب و … خداوند شد زیبایی این اوصاف او را زیبا می‌کند. زائر در این عبارت از امام زمان تقاضا دارد که تحت نظر امام جلوه‌های زیبایی برای او ثبت شود. او از امام خواستار است که زیبایی‌های او افزون شود تا در دفتر خداوند ثبت شود، چراکه اگر جلوه زیبایی از او صادر نشود در کمین شیطان قرار می‌گیرد.
جهنم در کمین انسان
«رب» در معانی رشد دهنده، زیادکننده، مالک، مربی و صاحب به‌کار رفته است. او در کمین انسان است تا محسّنات او را رصد کند؛ اما در طرف مقابل، جهنم نیز در کمین انسان است تا غفلت‌ها، ناشکری‌ها، لغزش‌های او را شکار کند. در این فراز گواهی فرد مطرح می‌شود که، کمین‌گاهی وجود دارد و جلوه‌های مثبت و منفی او در رصد است.
سؤال از حق‌الناس
همچنین عقبه‌ای در قیامت بنام مرصاد وجود دارد که جایگاه سؤال از حق الناس است. در این فراز زائر شهادت می‌دهد که این عقبه حق است؛ جایی که از حق‌الناس سؤال می‌شود، از حق وجود، اعضاء و جوارح و حق اطرافیان از انسان سؤال می‌شود. فرد عاجزانه از امام تقاضا دارد که ناصر او در مقابل حقوق باشند تا آزار و اذیتی به دیگران نرسد.
«المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلمونَ مِن لِسانِهِ و يَدِهِ»[2]
«مسلمان کسی است که مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند.»
مؤمن خواهش دارد که مسلمان بمیرد یعنی آزار و اذیتی از ناحیه او به دیگران نرسد؛ بنابراین اگر اذیتی از او به دیگران می‌رسد، مسلمان نیست. زائر در این فراز از امام کمک می‌خواهد تا در اداء حق الناس بتواند پروپیمان عمل کند.
از احمد بن اسحاق روایت شده که مالی را خدمت امام حسن عسکری علیه السلام بردند؛ اما ایشان تصرفی در مال نکرد و فرمود:«چگونه تصرف در این مال شود در حالی‌که زارع این زراعت، از مزد کارگران کم گذاشته و حق آنان اداء نکرده است؟»
گاه انسان به دلیل خودبرتربینی حق دیگران را ادا نمی‌کند و برای این امر توجیهاتی دارد؛ بنابراین نسبت به آن بی‌توجه است. دراین فراز فرد از امام خواستار است که او را در اداء حقوق یاری دهد.
«برداشتی آزاد از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1]. سوره فجر،آیه 14.
[2] . کنزالعمال، ص738
