خداوند سبحان در آیه 11 سوره مبارکه انعام می‌فرماید:
«قُلْ سِیرُواْ فِی الأَرْضِ ثُمَّ انظُرُواْ كَیفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِینَ»
«بگو: «روی زمین گردش کنید! سپس بنگرید سرانجام تکذیب‌کنندگان آیات الهی چه شد؟!»»
راهکار جدایی از آلودگی‌ها
سیر کردن
ای پیامبر! یک راه علاجی برای آن گروه که مُستهزء و مکذّب و بهانه‌گیر هستند، وجود دارد:
راه بیفتد در زمین و بعد از اینکه سیر کرد، نگاهی دقیق بیندازد که مکذبین عاقبت‌شان چگونه بوده است.
به مجرد اینکه انسان در جمع صالحین قرار می‌گیرد متوجّه می‌شود فلان کاری که انجام می‌داده، خلاف بوده است. اینکه قرآن می‌فرماید: «قُلْ سِیرُواْ فِی الأَرْضِ» یک راه کار برای جدایی از آلودگی‌ها است، که سلوك داشته باشید و از مجموعه معصیت كار جدا شوید.
ارض، زمین وجودی ما نیز هست. در زمین وجودی خودتان سیر كنید این همه استهزاء کردید، چه اتفاقی افتاد؟ استهزاء‌های شماچه عقبه‌ای داشت؟ مثلا ده سال حکم شریعت را قبول نکردید! عاقبت چه شد؟
قرار گرفتن در جمع صالحین و دقت نظر
تنها حرکت کردن و هجرت داشتن کافی نیست. اینکه فرد از جمع ناصحیح جدا شود کافی نیست. بلكه شركت در جمع صحیح و توجه ویژه به قول و فعل آنها هم بسیار مهم است «ثُمَّ انظُرُواْ» (توجه ویژه)
اساساً علت سِیر کردن انسان، نظر کردن است تا به یک مطالبی که از دیدگاه او نهفته بوده واقف شود، مثلاً اگر من بخواهم جلوی بهانه‌گیری‌ها و اعتراض‌های خود را بگیرم و در مسائل حقّه تردید و تکذیبی نکنم و به راحتی مسائل حقیقی را قبول نمایم، یک راه کار دارد و آن قرار گرفتن در محیط جدید و دقت نظر در عاقبت مستهزء و مکذّب است و همچنین عاقبت آن کسی که تکذیب نکرده چه بوده است؟
نتیجه سیر کردن:
دید وسیع و بینش
در این آیه متذكر می‌گردد با سِیر کردن بصرِ انسان قوّت می‌گیرد و همچنین با سِیر بینش به او داده می‌شود.
تا ما محدود هستیم، چیزهای محدودی به چشم ما می‌آید. سِیر، وسعت دید به انسان می‌دهد. چیزهایی به چشم می‌آید که در شرایط عادی به آن توجه نمی‌شد.
شاید علت اینکه سِیر، نظر را دقیق‌تر می‌کند این است که در سِیر و سفر سختی هست و در سختی‌ها اموری برای ما پرده‌برداری می‌شود.
بین سِیر و نظر تلازم است در واقع این تلازم، بین سختی و نظر هست. آدمی که سختی می‌کشد نوع دیدش نسبت به مسائل خیلی قوی‌تر از کسی که در اوج تنعم و نعمت قرار دارد، می‌باشد اصلاً آدمی که در اوج تنعّم و لذّت است، خیلی از مسائل برای او عادی است، به مجرد اینکه سختی کشید عمق و ارزش آن نعمت را احساس می‌کند که آن نعمت چقدر وسعت داشته است.
مشاهده انوار و آلودگی‌ها
در هر سِیری امور عجیب هم مشاهده می‌شود. یکی از نمونه‌های سِیر سفر حجّ است، در سفر حجّ عرفات و منی وجود دارد كه نشان می‌دهند آن ستونی که شیطان آدم را وسوسه کرد باید در چند مرحله سنگ باران شود. یعنی در سِیر فقط انوار نشان داده نمی‌شود بلكه آن آلودگی‌ها را هم نشان می‌دهند تا آنها را از بین ببریم.
«ثُمَّ انظُرُواْ كَیفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِینَ» یعنی آدم هر آن نگران است نکند این عاقبت نصیب خود من بشود! نمی‌دانم عاقبت من چه خواهد شد؟
دقت کنم و ببینم آن‌هایی که حق را تکذیب کردند، چه بلایی بر سرشان آمده و ممكن است این بلا با هر تکذیبی سر من هم بیاید.
نمی‌توانم بگویم آن زمان بلا می‌آمده و این زمان که سنگی از آسمان نمی‌آید، اما توجه كنید كه بلاهای زمان قرن بیست و یکی و پیشرفته است (همان گونه که رحماتش پیشرفته است.) بلاها از طریق امواج برای ما فرستاده می‌شود.
آیه بعد راهکار دیگری را برای آن گروه که مُستهزء و مکذّب و بهانه‌گیر هستند بیان می‌کند.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
این جلسه ادامه دارد…
تاریخ جلسه؛ 1382.8.3 ـ ادامه جلسه 4
قسمت21
