در آیه 35 سوره مبارکه مریم آمده است:
«مَا كانَ لِلَّهِ أَنْ يَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ سُبْحانَهُ إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»
«شايسته نيست كه خداوند فرزندى برگيرد، او منزّه است، هرگاه انجام كارى را اراده كند، همين قدر كه گويد: موجود باش، بى‌درنگ موجود مى‌شود.»
نفی ولد از خداوند
در این جمله تأکید بر نفی ولد از خداوند سبحان می‌شود؛ یعنی خداوند به هیچ عنوان فرزندی را پذیرا نیست؛ چون فرزند جزئی از والدین است؛ در حالی‌که خداوند جزء‌بردار نیست.
پیامبر دربارۀ وجود مقدس حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها فرمود:
«وَ هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ قَلْبِي»[1]
«او پارهاى از وجود من و قلب من است».
«كُنْ فَيَكُونُ» خداوند سبحان در این آیه کمال قدرت خود را نشان می‌دهد که ذره‌ای نیاز به دیگری ندارد و به مجرد اراده، همه چیز در حیطۀ قدرت اوست. قدرت الهی به راحتی، بدون نیاز به ابزار یا شخص می‌تواند ظهور پیدا کند. با قدرت خداوند همه چیز فوراً خلق می‌شود. خداوند منزه است که برای احداث هر وجودی نیازمند باشد؛ زیرا خداوند صمد مطلق است.
وجود هر چیزی در کنار خداوند سبحان ممتنع است؛ زیرا امکان وجودی در رتبۀ خداوند غیر ممکن است. ارادۀ خداوند به زمان هم نیاز ندارد.
ارتباط بین اراده و ایجاد خداوند
«ف» در «فَيَكُونُ» برای تقریب به ذهن انسان است که به مجرد ارادۀ خداوند، ایجاد وجود صورت می‌گیرد و لحظه‌ای بین اراده خداوند و موجودیت فاصله نیست.
در آیه علاوه بر نفی ولد، نفی همسر هم شده است؛ زیرا فرزند، نتیجۀ همسر داشتن است.
«مَا كانَ لِلَّهِ أَنْ يَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ» قبول فرزند از نشانه‌های حیوانات و انسان‌ها و جنیان است. واجب الوجود واحد است و از اینکه تثنیه شود، منزه است. همۀ موجودات عبد خدا هستند. اگر موجودی عبد او شد، در همۀ احوال باید تابع فرمان مولا شود؛ ولی اگر فردی فرزند کسی شد، وظیفۀ فرزند تبعیت دائم از اوامر والد نیست.
قدیم مطلق
از این آیه آموزش می‌گیریم که قدیم مطلق، خداوند سبحان است و بقیه موجودات حادث هستند که به امر او موجود می‌شوند. زمانی که خداوند سبحان ارادۀ تکوین موجودی را بکند، آن موجود قدرت تخلّف از ارادۀ الهی را ندارد.
خداوند هیچ‌گاه عبدی را به‌عنوان ولدش انتخاب نمی‌کند؛ زیرا با الوهیت خداوند سازگار نیست: «مَا كانَ لِلَّهِ»
قداست موجودات
«إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ» تمام عالم قول خداوند است؛ زیرا با ارادۀ خداوند ایجاد شده است؛ پس همۀ موجودات به اعتباری قداست دارند؛ چون ارادۀ خداوند سبحان بر تکوین صورت گرفته است
انحصار در کلمۀ «إِنَّما» نشان می‌دهد، تنها چیزی که برای موجودشدن افراد نیاز است، ارادۀ خداست.
[1] . بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۵۴
