تو قطعاً از دوستان ما هستی
روایت شده است:
عبدالعظيم حسنی به محضر امام هادی عليهالسلام مشرف شد، حضرت پس از خوشآمد گویی به او فرمودند:«یَا أَبَا الْقَاسِمِ أَنْتَ وَلِيُّنَا حَقّاً»؛«تو قطعاً جزء دوستان ما هستی»
عبدالعظيم به حضرت عرض کرد: ای پسر رسول الله! میخواهم دينم را بر شما عرضه كنم، اگر اعتقاداتم اعتقادات پسنديدهای است، برآنها ثابت بمانم بر آنها تا زمانی که خدا را ملاقات كنم.
حضرت فرمودند: اعتقاداتت را بگو
وی ابتدا اعتقاداتش در مورد خدای سبحان را بيان کرد: خدای سبحان حدث، جسم و عرض نيست. او محدث و واحد است و صورتی ندارد. سپس رسالت پيامبر و امامت ائمه را یکی پس از دیگری ذكر کرد، زمانی که به حضرت امام هادی علیهالسلام رسید گفت:«ثُمَّ أَنْتَ يَا مَوْلَايَ»
حضرت امام هادی علیهالسلام فرمودند: «وَ مِنْ بَعْدِي الْحَسَنُ ابْنِي فَكَيْفَ لِلنَّاسِ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ» بعد از من پسرم حسن باشد ، پس مردم نسبت به جانشين او چگونه باشند؟
عبدالعظيم به حضرت گفت: مولاى من ! مگر او چگونه است؟
حضرت فرمودند: مردم شخص او را نبينند و نتوانند نام او را ذکر کنند تا ظهور كند و زمين را سراسر از عدل و داد نمايد چنانچه پر از ظلم و جور شده باشد.
عبدالعظیم عرض كرد: من هم به او اقرار نموده و تصدیق کنندهاش هستم، معتقدم دوستان او دوست خدا و دشمنانش دشمن خدا و طاعت او طاعت خدا و معصیتش معصیت خداوند است. معتقدم معراج، سؤال و جواب در قبر ، بهشت، و دوزخ ، صراط و ميزان حق هستند، شکی در قيامت نیست و خداوند هرآنکس را که در قبرها است، برانگيزد.
عبدالعظیم در انتهای سخن خود عرض کرد: «إِنَّ الْفَرَائِضَ الْوَاجِبَةَ بَعْدَ الْوَلَايَةِ الصَّلَاةُ وَ الزَّكَاةُ وَ الصَّوْمُ وَ الْحَجُّ وَ الْجِهَادُ وَ الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيُ عَنِ الْمُنْكَرِ» معتقدم كه فرائض واجبه پس از ولايت، نماز است و زکات و روزه و حج وجهاد و امر بمعروف و نهى از منكر.
حضرت در پایان به عبدالعظیم حسنی فرمودند: «يَا أَبَا الْقَاسِمِ هَذَا وَ اللَّهِ دِينُ اللَّهِ الَّذِي ارْتَضَاهُ لِعِبَادِهِ فَاثْبُتْ عَلَيْهِ ثَبَّتَكَ اللَّهُ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ.»؛«اى ابا القاسم! به خدا سوگند، اين [عقايد] دين خداست كه آن را براى بندگانش پسنديده است، پس بر آن ثابت قدم باش. خداوند تو را در دنيا و آخرت به سخن حقّ [عقيده بر ولايت اهل بيت عليهم السّلام] ثابت بدارد.»[1]
با درایت در روایت درمییابیم:
- حضرت عبدالعظيم عليهالسلام امام رضا عليهالسلام را درك كرده و از اصحاب امام جواد عليهالسلام و امام هادي عليهالسلام بوده اما با وجود درک سه امام از عقاید خود خاطر جمع نبود و آن را به محضر امام زمانش عرضه داشت. شاید این عرضه دین به ولی زمان یکی از دلایلی باشد که امام هادی(ع) عبدالعظیم حسنی را از دوستان خود معرفی کردند و به او فرمودند «أَنْتَ وَلِيُّنَا حَقّاً».
- برخی افراد صرفاً برای رفع حوائج به امام معصوم رجوع میکنند و اگر بنا بر مصلحتی به خواسته خود نرسیده و یا با تأخیر به مطلوبشان دست یابند، زبان به گله و شکایت باز میگشایند، اما دغدغه اصلی افرادی چون عبدالعظیم حسنی علیهالسلام هستند هنگام تشرف به محضر امام معصوم علیهالسلام،، عرضه دین و اعتقادات میباشد.
- بر مبنای فرمایش حضرت که فرمودند«إِنَ الْفَرَائِضَ الْوَاجِبَةَ بَعْدَ الْوَلَايَةِ الصَّلَاةُ وَ الزَّكَاةُ وَ الصَّوْمُ وَ…» میتوان رمز اعتبار و جایگاه رفیع عبدالعظیم نزد امام زمانش را معرفت وی نسبت به جایگاه حقیقی ولایت دانست، یعنی ایشان آگاه به این امر است که قداست همهی عبادات با رسیدن به آن جایگاه امضا میشود و اگر کسی ولایت را حذف کند تمام عبادات در زندگی اش صورتی بی روح و جسمی بی جان محسوب میشود.
- او با تعظیم مقام ولایت، این مهم را در رأس تمام واجبات دانسته و آگاه است که رمز قبول تمام عبادات اقرار به ولایت است. عبادت بدون قبول ولایت چونان کالبدی بیجان است.
- امام هادی علیهالسلام علاوه بر تأیید اعتقادات عبدالعظیم، او را دعا نمودند تا در زلزلههای اعتقادی اين عالَم، گرفتاریهای برزخ و قيامت لحظهای از اعتقادات حقّهاش دست نکشد. «ثَبَّتَكَ اللَّهُ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ»
- در محضر امام هادي عليه السلام عرضه دین و اعتقادات بر امام زمان عجّلاللهفرجه را آموزش میگيريم، در زیارت آل یاسین بعد از چهل سلام به حضرتش، اعتقاداتمان را بر وجود مبارک ایشان عرضه مینماییم. بعد از قرائت زیارت آل یاسین از امام هادی علیهالسلام به عنوان واسطه فیضی که عرضه اعتقادات به امام زمان عجّلاللهفرجه را به ما آموزش دادند تشكر میكنيم و اعتقاد داريم همانگونه كه امام هادی دعا كردند عبدالعظيم حسنی بر اعتقادات حقهاش بماند، ما هم با عرضه اعتقادات به امام زمانمان قطعاً مشمول دعای خیر حضرت ولی عصر عجّلاللهفرجه قرار میگیریم و بر این امید هستیم ندایی از جانب حضرت به ما برسد و اینگونه مورد خطاب قرار بگیریم:
«أَنْتَ وَلِيُّنَا حَقّاً»
«تو قطعاً از دوستان ما هستی»
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] أمالی(شیخ صدوق)، ص 339 : عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى سَيِّدِي عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع فَلَمَّا بَصُرَ بِي قَالَ لِي مَرْحَباً بِكَ يَا أَبَا الْقَاسِمِ أَنْتَ وَلِيُّنَا حَقّاً قَالَ فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أَعْرِضَ عَلَيْكَ دِينِي فَإِنْ كَانَ مَرْضِيّاً ثَبَتُّ عَلَيْهِ حَتَّى أَلْقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ هَاتِ يَا أَبَا الْقَاسِمِ فَقُلْتُ إِنِّي أَقُولُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى وَاحِدٌ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ خَارِجٌ مِنَ الْحَدَّيْنِ حَدِّ الْإِبْطَالِ وَ حَدِّ التَّشْبِيهِ وَ إِنَّهُ لَيْسَ بِجِسْمٍ وَ لَا صُورَةٍ وَ لَا عَرَضٍ وَ لَا جَوْهَرٍ بَلْ هُوَ مُجَسِّمُ الْأَجْسَامِ وَ مُصَوِّرُ الصُّوَرِ وَ خَالِقُ الْأَعْرَاضِ وَ الْجَوَاهِرِ وَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ وَ مَالِكُهُ وَ جَاعِلُهُ وَ مُحْدِثُهُ وَ إِنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ خَاتَمُ النَّبِيِّينَ فَلَا نَبِيَّ بَعْدَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ إِنَّ شَرِيعَتَهُ خَاتِمَةُ الشَّرَائِعِ فَلَا شَرِيعَةَ بَعْدَهَا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ أَقُولُ إِنَّ الْإِمَامَ وَ الْخَلِيفَةَ وَ وَلِيَّ الْأَمْرِ بَعْدَهُ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع ثُمَّ الْحَسَنُ ثُمَّ الْحُسَيْنُ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ أَنْتَ يَا مَوْلَايَ فَقَالَ عَلِيٌّ ع وَ مِنْ بَعْدِي الْحَسَنُ ابْنِي فَكَيْفَ لِلنَّاسِ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ قَالَ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ ذَاكَ يَا مَوْلَايَ قَالَ لِأَنَّهُ لَا يُرَى شَخْصُهُ وَ لَا يَحِلُّ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً قَالَ فَقُلْتُ أَقْرَرْتُ وَ أَقُولُ إِنَّ وَلِيَّهُمْ وَلِيُّ اللَّهِ وَ عَدُوَّهُمْ عَدُوُّ اللَّهِ وَ طَاعَتَهُمْ طَاعَةُ اللَّهِ وَ مَعْصِيَتَهُمْ مَعْصِيَةُ اللَّهِ وَ أَقُولُ إِنَّ الْمِعْرَاجَ حَقٌّ وَ الْمُسَاءَلَةَ فِي الْقَبْرِ حَقٌّ وَ إِنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ النَّارَ حَقٌّ وَ الصِّرَاطَ حَقٌّ وَ الْمِيزَانَ حَقٌّ وَ إِنَ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها وَ إِنَ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ وَ أَقُولُ إِنَ الْفَرَائِضَ الْوَاجِبَةَ بَعْدَ الْوَلَايَةِ الصَّلَاةُ وَ الزَّكَاةُ وَ الصَّوْمُ وَ الْحَجُّ وَ الْجِهَادُ وَ الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيُ عَنِ الْمُنْكَرِ فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ع يَا أَبَا الْقَاسِمِ هَذَا وَ اللَّهِ دِينُ اللَّهِ الَّذِي ارْتَضَاهُ لِعِبَادِهِ فَاثْبُتْ عَلَيْهِ أَثْبَتَكَ اللَّهُ “ِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ.