هنگام بررسی دعای روز عرفه باید به این نکته توجه نمود که اگر در مهمترین روز سال به افراد اجازه یک چنین درخواستهایی داده میشود؛ به این علت است که خدای سبحان قابلیت رسیدن به این کمالات را در آنها ایجاد کرده است و در آن روز یکایک افراد استدعا میکنند که این قابلیت به فعلیت برسد.
یکی از درخواستهای بنده از خدای سبحان در روز عرفه این است:
«وَ اجْعَلْ قَلْبِی وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ»
«خدایا دل من را جوری قرار بده که به آنچه نزد توست اطمینان دارد»
قلب واثق قلبی است که ذرهایی عقربه آن این طرف آن طرف نمیرود و تنها متوجه یک سو است. قلب واثق به خدا، به خزائن غیب الهی اطمینان دارد نه آنچه در دست افراد است. کسی که صاحب چنین قلبی باشد اطمینان دارد که:
کارساز ما به فکر کار ماست فکر ما در کار ما آزار ماست
در منازل السائرین منزل ثقه بالاتر از توکل است. در توکل، فرد خدا را وکیل میگیرد یعنی هنوز «من» او وجود دارد. در توثیق اصلاً شخص خودی نمیبیند بلکه همه چیز اوست.
کسی که اطمینانش به آن چیزی ست که نزد خداست؛ ذرهایی از دیگران توقع ندارد و همین توقع نداشتن، آرامش قلبی برای او ایجاد میکند.
در داستانی از کربلایی احمد تهرانی قبح توقع و درخواست از دیگران، مشخص میشود:
ایشان میگوید: «یک روز مهمان داشتم، پسر بچه من نزد مهمان رفت و چیزی در گوش او گفت و مهمان هم پولی به او داد (یعنی فرزند به جای درخواست از پدرش، در حضور پدرش از مهمان او درخواست کرد) در این هنگام خیلی به من برخورد و این مطلب را به خاطر آوردم که هر زمان روی جیب غیر خدا حساب باز کردم و امیدم به غیر خدا بود یعنی همین قدر قبیح است»
کسی که قلبش واثق به خداست این میداند که برآروده شدن نیازش دیر و زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد.
آقازاده مرحوم شیخ عباس قمی(ره) میگوید: «زمانی در خانه ما آب و سماور و نفت برای چایی داشتیم ولی چایی و قند نداشتیم. به همسرم گفتم: «همین سماور که داری را روشن کن آب جوش بیاید!» دو دقیقه نشد در زدند دیدم آقایی آمد گفت: «این پول را پدرتان برای شما فرستاده است!» پانصدتومن بود که در آن زمان، با آن مقدار پول میتوانستیم یک شهر را چای بدهیم.»
وقتی فرد این چنین درخواستی از خدا دارد، یعنی دلهای همه افراد گنجایش این را دارد که به معرفتی برسد که تنها بر قدرت الهی اطمینان کرده و بر اسباب ظاهری اعتماد نکند.
تاریخ جلسه : 97/7/23 ـ جلسه 3
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»