آیه 10: «إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا»
«همانا ما از پروردگار خود، به خاطر روزى عبوس و سخت، مى‌ترسيم.»
«قَمْطَرِير» در لغت به معنای شدت عبوس بودن است.
ابرار می‌گویند: ما نگران ربّ خود هستیم. نگران از این که ادب حضور را در مقابل او، رعایت نکنیم. نگران روزی که عذاب ربّ بسیار عبوس جلوه‌گر شده و روزی که چهره‌اش در هم کشیده شده است.
شگفت آن که ابرار، با وجود وفای به نذر و اطعام، باز هم نگران اند؛ نگران آن که حق عبودیت را آن چنان که شایسته رب است بجا نیاورده باشند؛ به همین جهت، هرگز خیالی آسوده ندارند.
نگران عبودیت خود هستند که با وجود این همه تلاش، بندگی آنها مورد پذیرش پرورش دهنده قرار نگیرد.
گرچه معتقدیم: «أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»[1]
اما خوفی که عارض بر اولیاء الله نمی شود خوف محرومیت و توقف است. دوستان خدا نگران محروم شدن از توفیقات الهی و توقف نیستند.
خوف ابرار و اولیاء الله، سازنده است و موجب توجه و حرکت و سرعت می شود.
اولیاء الهی با وجود تلاش بر انجام کامل‌ترین اعمال، نگران پذیرفته شدن آن هستند.
در هر دو آیه مبارکه ۷ و۱0، خوف یوم القیامة مطرح شده است: در آیه 7 فرمود: شر آن روز پخش است؛ بدان معنا که بسیاری از افراد در تیررس خطر آن روز قرار دارند. و در این آیه می‌فرماید: آن روز، به بسیاری از افراد، روی خوش نشان نمی‌دهد؛ از آن رو که جلال حق آشکار است، روز، چهره‌اش را در هم کشیده است.
اطعام آنان خالصانه است و اعلام می‌کنند: مربی، ما را اینگونه پرورش داده که اطعام خالصانه داشته و خیر رسان باشیم، اما شما گرفتار ما نشده، بلکه گرفتار مربی ما شوید. ما نگران نقص و قصور در اطعام خویش هستیم.
یکی از مفسرین می‌گوید: ابرار، جلال خدا را جلوه‌گر می‌کنند. قیامت برای بسیاری از افراد، جلوه جلال و قهر الهی است و ابرار نگران آن روز هستند.
یکی دیگر از مفسرین معتقد است: آن روز، با افرادی که ذاکر حق نبوده و توجه به حق نداشتند، عبوس است. تمام گناهان، در زمان بی‌توجهی و غفلت، از انسان صادر می شود، و قیامت چهره در هم می کشد که چرا غافل بودید؟
مفسری دیگر می‌گوید: اطعام و خیررسانی ابرار به جهت پیشگیری از مواجه شدن با جلال و قهر الهی است.
و مفسر دیگری معتقد است: قیامت برای همه افراد چهره در هم نمی کشد! بلکه برخی از افراد، جلوه ی جمال الهی و ساقی کوثر را در قیامت مشاهده می‌کنند.
نگاه دیگر: هنگامی که فرد، پرداخت مناسبی به دیگران داشته باشد، چهره‌اش گشوده است.
یکی از مفسرین می گوید: عبوس بودنِ قیامت برای کسانی است که پرداخت مناسبی جهت کسب رضای الهی ندارند. اگر در دنیا پرداخت مناسبی داشته باشید، در عقبی، با رویی گشاده از شما استقبال می شود. بنابر این، انبساط در آخرت، ثمره انبساط در دنیاست.
اگر می‌خواهید جزء ابرار قرار گیرید، باید قیامت را بسیار نزدیک بدانید. فرصت اندک است. خیررسانی خالصانه و فراوان داشته باشید. در عین حال باید نگران هم باشید؛ نگرانی سازنده‌ای که موجب ازدیاد تلاش خالصانه گردد.
یکی از مفسرین می‌گوید: چهره‌ی باطنی و ملکوت بخل، چهره‌ای در هم کشیده و عبوس است. به همین جهت هیچ کس بخیل را دوست ندارد. اما باطن جود وسخاوت، تبسّم و انبساط است.
تاریخ جلسه: 99/10/11 ـ جلسه 9
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه یونس آیه 62:« آگاه باشيد كه قطعاً بر اولياى خدا، نه ترسى است ونه اندوهگين مى‌شوند»
