قرآن در آیه 10 سوره مائده می‌فرماید:
«وَ الَّذِینَ كَفَرُواْ وَ كَذَّبُواْ بِایاتِنَا أُوْلَئكَ أَصْحَابُ الجْحِیمِ»
«و كسانى كه كافر شدند و آیات ما را تكذیب كردند، اهل دوزخند.»
آیه 9 به ثمره ایمان و عمل صالح در دنیا و آخرت پرداخت و در آیه 10 خداوند می‌گوید كسانی كه در بندگی كفران كردند و حقایق الهی را نادیده گرفتند اصحاب آتش هستند.
«وَ الَّذِینَ كَفَرُواْ وَ كَذَّبُواْ بِایاتِنَا»
خصوصیات کافرین
این آیه كاملاً در مقابل آیه‌ی 9 است «الَّذِینَ كَفَرُواْ وَ كَذَّبُواْ» مفسرین كفر را كتمان حقیقت و كتمان اعتقادات حق و آیات الهی معنا كرده‌اند. این گروه تكذیب ولایت معصومین علیهم‌السلام را كرده‌اند. حقیقتی كه می‌دانند اما آن را می‌پوشانند، می‌بینند و نادیده می‌گیرند.
«الَّذِینَ كَفَرُواْ وَ كَذَّبُواْ» تمام آیات آفاقی و انفسی الهی را تكذیب می‌كنند، در صدر این آیات الهی حضرات معصومین علیهم‌السلام قرار دارند، آنان حلقه‌ی اتصال میان بنده و رب هستند، اما این گروه وجود مقدس امیرالمؤمنین علیهالسلام و اولاد او را تكذیب می‌كنند.
کفر در مقابل شکر
از دیدگاه دیگر به «الَّذِینَ كَفَرُواْ وَ كَذَّبُواْ» نگاه می‌كنیم و می‌گوئیم كفر در مقابل شكر است، ناشكر مانند کافر خاصیت سوزندگی دارد، ناشكر نیز به نوعی مكذب است. زیرا او از نعمت‌های خداوند سبحان به درستی استفاده نمی‌كند، عدم بهره‌وری صحیح از نعمات سبب ناشكری می‌شود. ناشكری انسان را اهل كفران می‌كند و كفران به انكار و تكذیب آیات الهی ختم می‌شود، ناسپاسی با تكذیب آیات الهی رابطه‌ی تنگاتنگ و ناگسستنی دارد.
«أُوْلَئكَ أَصْحَابُ الجْحِیمِ»
مصیبت تکذیب آیات الهی
فراق و دوری از معشوق، آتشِ مصیبتی است كه زندگی این گروه را آرام آرام در خود می‌كشد و این امر چنان گام به گام پیش می‌رود كه انسان از ابتدا متوجه این دوری و فراق نمی‌شود. قرآن این تدریج را در فعل «كَذَّبُواْ» متذكر می‌شود، زیرا«كَذَّبُواْ» باب تفعیل است و در باب تفعیل معنای تدریج نهفته است. هركس اهل كفران شد تدریجاً دچار تكذیب هم می‌شود. تكذیب آیات الهی دو مصیبت به همراه دارد، یكی خود فراق كه سخت ترین مصیبت عالم است و دیگری به آتش كشیدن تمام دارایی معنوی فرد كه این حریق تنها به سوزاندن دارایی‌های معنوی بسنده نمی‌كند، بلكه موجودی دنیایی او از بین می‌رود.
باید توجه داشت انس و الفت برقرار كردن با این افراد مانند آتشی است كه ایمان و عمل و اعتقادات و اخلاق را می‌سوزاند.
امیرالمؤمنین علیهالسلام می‌فرمایند: «انا آیة العظمی»[1]«من بزرگترین آیه‌ی خداوند هستم»، «اما الذین کفروا»«از والاترین آیه‌ی خدا چشم پوشیده‌اند» و از همین رو دائم در حال سوختن هستند. «أُوْلَئكَ أَصْحَابُ الجْحِیمِ» خودشان آتش نیستند، بلكه اصحاب آتش هستند. نه تنها خود را می‌سوزانند، بلكه برای دیگران نیز سوزندگی آتش را دارند.
به تعبیر مولوی، آهنی كه كنار كوره قرار می‌گیرد، كوره نیست اما سوزندگی آتش را دارد. این گروه ابلیس نیستند اما كار ابلیس را انجام می‌دهند.
تاریخ جلسه: 88/12/1 ـ جلسه 15
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] الامالی (للصدوق)، النص، ص 39
