قرآن در آیه 36 سوره انفال می‌فرماید:
«إِنَّ الَّذِینَ كَفَرُواْ ینفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِیصُدُّواْ عَن سَبِیلِاللّهِ»
هزینه کردن برای خریدن عذاب الهی!
در آیه 35 قرآن از گروهی سخن گفت که مانع رسیدن دیگران به مسجدالحرام بودند، عبادت خود آنان در مسجد الحرام عبادتی از سر هوی و هوس بود. قرآن از این گروه با عنوان «الَّذِینَ كَفَرُواْ» یاد می‌کند. آنان حقیقت را کتمان و شریعت را انکار می‌کردند و در نابودی حق موانع فراوانی ایجاد می‌کردند.
شأن نزول آیه مربوط به 12 نفری است که هزینه‌های مالی جنگ بدر را به عهده گرفتند، سپاه هزار نفری که در مقابل پیامبر ایستاده بود و توسط این 12 نفر تغذیه می‌شد هریک از آنان بر این قرار بودند که یک روز به لشگر غذا بدهند به همین جهت روزی چندین شتر کشته می‌شد تا لشکر اطعام شود، قرآن می‌فرماید: کفار برای منع طریق حق هزینه‌های فراوانی می‌کنند.
اما این هزینه‌ها آنها را به خواست‌هایشان نمی‌رساند. چنانچه در جنگ بدر هزینه مالی سنگین شد اما کفار در‌نهایت شکست خوردند.
هزینه کردن‌ها در بسیاری از موارد موجب جلب رحمت حق نیست بلکه مایه عذاب است.
هزینه کردن کفار برای نابودی حق
قرآن کریم به مؤمنین یادآوری می‌کند شما در راه شریعت برای خدا هزینه کنید. این یادآوری از آن روست که مؤمنین برای حفاظت از شریعت به راحتی هزینه نمی‌کنند اما کفار برای نابودی حق با همه وجود هزینه می‌کنند. شاید بتوان گفت چشم‌پوشی کفار از اموالشان برای نابودی حق بیش از انفاق مؤمنین برای حفاظت از اسلام است، زیرا کفار هدف‌دار کار می‌کنند و برای رسیدن به هدف از کاربرد هیچ وسیله‌ای دریغ نمی‌کنند، اما مؤمنین در بسیاری از زمان‌ها حساب و کتاب و به اصطلاح چرتکه می‌اندازند تا هزینه‌هایشان در تبلیغ دین افزون نشود. شاید نگاه مؤمنین از آن روست که برای حفاظت از شریعت حقه اسلام بر خدا تکیه دارند و مطمئن‌اند خدا حامی دین اسلام است اما کفار در باطل خود از این پشتوانه بی‌نصیب‌اند.
در اینجا لازم است یادآوری کنیم استفاده از هر نعمتی در غیر مسیر الهی مایه حسرت و ندامت است، چون لذت نعمت از میان می‌رود و ندامتش باقی می‌ماند.
باور کفار به نتیجه بخش بودن هزینه کردن
مخاطبین آیه کسانی هستند که از مصرف صحیح نعمات خودداری می‌کنند به اصطلاح بر روی نعمات خویش پرده‌ای می‌اندازند تا آن را در راه تبلیغ دین بکار نگیرند و این عین ناشکری است، زیرا یکی از موارد شکر آن است که نعمت در جای خود بکار گرفته شود.
مصارف ناصحیح نعمت در دراز مدت مشخص می‌شود که تا چه اندازه به انسان صدمه زده است. اگر سؤال شود قید دراز مدت از کجای آیه استنباط می‌شود خواهیم گفت: حرف «ثم» نشانگر فاصله زمانی است و معلوم می‌کند اثر اعمال کفار تا دراز مدت باقی می‌ماند و اثر سوء خود را بر جای می‌گذارد.
چنین هزینه کردن‌هایی شیوه کفار است، آنان نگران نیستند که اثر هزینه‌هایشان در چندین سال بعد به ثمر می‌نشیند بلکه باور دارند که حتماً نتیجه خواهد داد. آنان در زمان ما نیز برای نابودی فرهنگ اسلامی50 سال پیش با صبر و حوصله هزینه کرده‌اند و با برنامه های خود این هزینه‌ها را ساماندهی کرده‌اند و حال منتظر به ثمر نشستن آن هستند.
راهکاری برای اقبال علی الدوام به سوی حق
قبلاً گفتیم هزینه کردن تنها شامل هزینه‌های مالی نمی‌شود بلکه می‌تواند هر میلی را شامل شود، مؤمنین باید میلشان را برای بست و گسترش طریق حق بکار گیرند و توانایی‌های خود را برای شکوفا نمودن اعتقادات فکری و تحصیل کمالات انسانی استفاده کنند تا قلب‌شان از اعراض به حق دور بماند و علی‌الدوام اقبال به خدای سبحان داشته باشد.
هرکس که مالکیت خدای سبحان را کتمان کند و از قبول آن روگردان باشد خود را مالک مال خود می‌داند و مالش را بر مبنای میل شخصی‌اش خرج می‌کند، اما کسی که مالکیت حضرت حق را باور دارد میلش را بر مبنای نظر حق بکار می‌گیرد.
تلاش و برنامه‌ریزی کفار برای نابودی دین
حرف«إنّ» نشان‌دهنده پافشاری کفار بر نابودی حق است. «لِیصُدُّواْ» هدف آنها ساماندهی شده است به همین جهت هماهنگ و توانا حرکت می‌کنند.امیرالمؤمنین علیه‌السلام به اصحاب خود می‌فرمایند من حاضرم ده نفر از شما را بدهم و یک نفر از کفار را بگیرم.
برنامه کفار در حال و آینده نابودی دین و نشر عقاید باطل است و برای این دو به آسانی هزینه می‌کنند. آنان همیشه برای نشر شیطنت و شهوت و غضب و منع قوای عاقله از هیچ تلاشی دریغ نمی‌ورزند. البته در دراز مدت متوجه می‌شوند این هزینه‌ها هیچ نفعی به حال آنان ندارد.
«فَسَینفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَیهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ یغْلَبُونَ»
دست نیافتن کفار به اهداف خود
آنان هرگز به طور کامل به خواسته‌های خود نائل نمی‌شوند. همچنانکه در جنگ بدر و اُحد مسلمانان زیادی به دست کفار کشته شد و به غنائمی موقتاً دست یافتند اما حقیقتاً به اهداف خود دست نیافتند. زیرا عرصه تاخت و تاز شهوت و غضب و شیطنت زیاد نیست، اگر فردی برنامه‌ریزی‌های فراوانی داشته باشد اما عمر او پاسخ‌گوی اجرای برنامه‌هایش نخواهد بود.
«وَالَّذِینَ كَفَرُواْ إِلَى جَهَنَّمَ یحْشَرُونَ»
قلوبی که از هوای نفس و شهوت و غضب تبعیت می‌کنند به گفته قرآن «إِلَى جَهَنَّمَ یحْشَرُونَ» در جهنم محشور می‌شوند تجمع و همراهی آنان در بُعد و فراق از حق و قطع رحمت است.
انسان برای هر چیزی که زیاد هزینه کند آن چیز معبود و الهه اوست و به طرف آن چیز در حرکت است و با او محشور می‌شود، کفار چون برای رسیدگی به غضب و شهوت هزینه می‌کنند به همین جهت حرکتشان به سوی شعله‌های غضب و شهوت است و با همان غضب و شهوت مشتعل جمع می‌شوند و در قیامت با آنان قیام می‌کنند.
تاریخ جلسه: 92/2/21 ـ جلسه 23
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
