ویژگی‌های دوست صمیمی (بخش دوم)
در بیانی امام حسن مجتبی علیه‌السلام ویژگی‌های دوست و رفیق را بیان کرده‌اند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
«دوست تو باید کسی باشد که … اگر از او درخواست چیزی کردی آن را به تو عطا کند و اگر (نیاز به چیزی داشتی و) سکوت کردی او آغازگر احسان باشد. اگر پیشامد ناراحت‌کننده‌ای برای او اتفاق افتاد تو نیز ناراحت شوی.
(دوست تو باید کسی باشد که) از جانب او گرفتاری بر تو وارد نشده و از طریق او راه‌ها بر تو اشتباه نگردد (تو را سردرگم نکند). هنگام آشکار شدن حقایق تو را خوار نکرده و اگر در تقسیم مال یا امری نزاع کنید او تو را بر خویش ترجیح می‌دهد»[1]
حضرت در بیان ویژگی‌های دوست صمیمی فرمودند: «دوست کسی‌ست که در مسائل راه واضح را نشان داده و از سردرگمی شما جلوگیری می‌کند» به عبارت دیگر، اگر برای مشورت و نظرخواهی به او مراجعه شود مشتبه و خلاف نظر نمی‌دهد تا باعث سرگردانی دوست خود شود.
دوست خوب هنگام آشکار شدن حقیقت، فرد را خوار نمی‌کند. برای مثال در جریانی مشخص شد که شخص مرتکب خلافی شده و اکنون نیز از کرده خود پشیمان است؛ در این زمان ممکن است او برخورد متنبهانه با دوست خود داشته باشد لکن هرگز او را تحقیر نخواهد کرد.
ویژگی دیگر دوست خود آن است که به هنگام اختلاف سلیقه، نظر دوست خود را بر نظر خود ترجیح می‌دهد.
باید توجه داشت اگر فردی مایل است که دیگران او را به عنوان دوست صمیمی خود انتخاب کنند بایستی این صفات را در خود ایجاد و تقویت نماید.
روش انتخاب دوست
امام حسن مجتبی علیه‌السلام به یکی از فرزندان خود چنین فرمودند:
«یا بُنَی لَا تُؤَاخِ أَحَداً حَتَّى تَعْرِفَ مَوَارِدَهُ وَ مَصَادِرَهُ فَإِذَا اسْتَنْبَطْتَ الْخِبْرَةَ وَ رَضِیتَ الْعِشْرَةَ فَآخِهِ عَلَى إِقَالَةِ الْعَثْرَةِ وَ الْمُوَاسَاةِ فِی الْعُسْرَةِ»[2]
«پسر جانم! با هیچ كس برادرى (دوستی صمیمی) مكن مگر آن كه بدانى به كجا رفت و آمد دارد و چون خوب به این مسأله پى بردى و معاشرت او را پسندیدى؛ (به دو شرط) نادیده گرفتن لغزش‌ها و یاری کردن در سختی‌ها با او صمیمانه دوستی کن!»
حضرت در این فرمایش تأکید می‌کنند که پیش از انتخاب دوست صمیمی، درباره ارتباطات او تحقیق شود زیرا معاشرین فرد، تا حد زیادی نشان‌دهنده افکار و روحیات فرد می‌باشند.
بعد از آن که دوستی صمیمانه شکل گرفت طرفین بایستی دو نکته را رعایت نمایند:
- لغزش‌های طرف مقابل را نادیده بگیرند. توجه به خطاها و گله‌گذاری صمیمیت را از بین می‌برد.
- در سختی‌ها یکدیگر را یاری نموده و با تمام توان در رفع مشکلات بکوشند.
تاریخ جلسه: 87/11/7 ـ جلسه چهاردهم
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] بحارالانوار(ط – بیروت)، ج 44، ص 139، «وَ إِنْ سَأَلْتَهُ أَعْطَاكَ وَ إِنْ سَكَتَّ عَنْهُ ابْتَدَأَكَ وَ إِنْ نَزَلَتْ إِحْدَى الْمُلِمَّاتِ بِهِ سَاءَكَ مَنْ لَا تَأْتِيكَ مِنْهُ الْبَوَائِقُ وَ لَا يَخْتَلِفُ عَلَيْكَ مِنْهُ الطَّرَائِقُ وَ لَا يَخْذُلُكَ عِنْدَ الْحَقَائِقِ وَ إِنْ تَنَازَعْتُمَا مُنْقَسِماً آثَرَكَ…»
[2] تحف العقول، النص، ص 233
