در سختی‌ها حاضر بودن
انسان موفق نه تنها از امور صعب دوری نمی‌کند، بلکه برای رسیدن به هدف، خود را در معرض آن‌ها قرار می‌دهد. او می‌داند راه مقابله با سختی‌ها، نزدیک شدن و اقدام به آن‌ها می‌باشد. فرد موفق حضور در عرصه تلاش را نیمی از طی طریق می‌داند. انسان ناموفق تنها در فکر کار است و هرگز اقدام به آن نمی‌کند.
قطع طمع از دیگران
یکی دیگر از رموز موفقیت، بی‌نیازی نسبت به غیر است. فردی که از دیگران توقع دارد باب خیرات را برخود بسته است. امام سجاد علیه‌السلام می‌فرمایند:
«رَأَيْتُ اَلْخَيْرَ كُلَّهُ قَدِ اِجْتَمَعَ فِي قَطْعِ اَلطَّمَعِ عَمَّا فِي أَيْدِي اَلنَّاسِ»[1]
«من همه خیر را در بریدن طمع از آنچه در دست مردم است دیدم»
حتی توقع باطنی نیز ما را از موفقیت باز می‌دارد. فرد موفق عقیده دارد که خداوند سبحان توانی فوق‌العاده در وجود او قرار داده تا نیازی به مدد دیگران نداشته باشد.
چنین فردی هیچ‌گاه خود را از مردم طلب‌کار نمی‌داند درنتیجه کوچک‌ترین لطف دیگران را بزرگ می‌شمرد.
همچنین طالب موفقیت باید بداند در مسیر تکامل برای رسیدن به هدف نباید از دیگران به عنوان پلکان ترقی استفاده کند. در این راه آسیب به دیگران نه تنها توجیه‌پذیر نیست بلکه تنزل و عقب‌گرد فرد را به‌همراه دارد.
شناخت قدرت الهی
خداوند سبحان می‌فرماید:
«إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ السَّمَوَا تِ وَالْأَرْضَ فِى سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِى الَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً وَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَلَمِينَ»[2]
«همانا پروردگار شما خداوندى است كه در شش روزآسمانها و زمین را آفرید و سپس بر عرش مستولى شد. او روز را به وسیلهى شب كه به سرعت آنرا دنبال مىكند مىپوشاند و خورشید و ماه وستارگان را (آفرید) كه تسلیم فرمان اویند. آگاه باشید كه آفرینش و تدبیر تنها از آنِ اوست! خجسته و مبارك است خداوندى كه پروردگار جهانیان است.»
این آیه، به آیه تسخیر معروف است و به تسخیر همه چیز توسط خداوند اشاره دارد.
انسان کاملی که ما می‌شناسیم «رد الشمس[3] » یعنی بازگرداندن زمان را در کارنامه خود دارد. شاید انسان نتواند ساعات شبانه روز را تغییر دهد، اما می‌تواند برکت هرساعت آن را به بیش از شصت دقیقه تبدیل کند.
از قدرتی که خداوند در اختیار بشر قرار داده، باید درست استفاده شود تا زمان متبرک شده و سیر و سلوک، سرعت بیشتری پیدا کند. علماء و بزرگان دین برای این امر توصیه‌هایی داشته‌اند. به عنوان مثال آیةالله وحید خراسانی حفظه الله می‌فرمایند:
«امام زمان یعنی امام، مقتداء زمان و زمان مأموم ایشان است. بنابراین امام قدرت تصرف در زمان را داشته می‌تواند آن را گسترش وبرکت دهد. با التزام به زیارت آل یاسین در هر صبح، می‌توان این برکت را دریافت کرد.»
از جمله تسخیراتی که خداوند سبحان در اختیار بندگان قرار داده توان فائق آمدن بر قوای وهمیه، غضبیه و شهویه است. انسان موفق، توان تسلط کامل بر آن‌ها را دارد.
«نمی‌توانم» واژه‌ای است که هرگز از انسان موفق شنیده نخواهد شد.
الگو بودن
یکی از ویژ‌گی‌های انسان موفق ،الگو قرار گرفتن برای دیگران است. الگویی برای افراد متقی، مورد تأیید همه خوبان، الگویی که به راحتی تغییر مسیر نخواهد داد و شرع و اخلاق الهی به طور کامل در رفتار و اعمال او متجلی است.
کسی که در خود نقصی می‌بیند به دنبال الگو و یا مُد است. انسان موفق از این جهت که برای تفکرخود عیب متصور نیست نیازی به الگوپذیری و یا تبعیت از مد در خود نمی‌بینند.
در قرآن کریم می‌خوانیم :
«رَبَّنا هَب لَنا مِن اَزواجِنا وَ مِن ذُرّیاتِنا قُرَّهَ اَعیُنِ وَاجعَلنَا لِلمُتَّقیِنَ اِمَاماً»[4]
«پروردگارا! به ما از ناحیهى همسران و فرزندان ما مایهى روشنى چشم عطا كن و ما را پیشواى پرهیزگاران قرار ده»
محرک و مشوق خویشتن
فرد موفق، ذهن خود را درگیر عوامل باز دارنده نکرده، از پرداختن به اموری که موجد کسالت و غم هستند خودداری می‌کند. او شکست را تجربه‌ای شیرین دانسته و با یادآوری آن کام خود را تلخ نمی‌کند. در مقابل با یادآوری موفقیت‌های پیشین، لذتی مضاعف برای خود ایجاد می‌کند. این تعامل همان شکر است که خود عاملی محرک برای موفقیت‌های بعدی خواهد بود.
انسان موفق بدون توجه به تمجید و تعریف دیگران، به تلاش خود ادامه می‌دهد. بی‌تفاوتی و یا تشویق دیگران در سرعت او تأثیر ندارد. زیرا حضرت خیرالشاکرین که تمجیداتش پایدار است، مولای اوست. او موفقیت‌ها را توفیق الهی می‌داند نه قابلیت فردی. موفقیت‌ها را هبه الهی می‌داند و ذره‌ای از آن را به خود نسبت نمی‌دهد.
فرد موفق آموخته است که با استمداد از آیات و اذکار، انرژی بیشتری را حین عمل به میدان آورد. ذکر، حمد و شکر او را با سرعتی بیشتر به جلو می‌راند. فرد شاکر کسی است که نعم الهی را بر می‌شمرد و بزرگ می‌‌پندارد.
انسان شاکر با یادآوری نعمت‌ها برای پیشرفت خود، محرک می‌سازد.
«فاَمّا بِنِعمَهِ َربِّکَ فَحَدِّث»[5]
«و نعمت پروردگارت را (براى سپاس) بازگو كن»
این نگرش زیبا به ما می‌آموزد که علاوه بر نادیده گرفتن کمبودها، دارایی‌های خود را قدر دانسته و باور داشته باشیم که به عنوان عبد، استحقاق این نعمت‌ها را نداشتیم. شکرانه‌ی این نعمات فراتر از انتظار، موفقیت‌های بعدی را رقم می‌زند.
کلام زیبا
از جمله خصوصیات یک فرد موفق استفاده از کلام زیباست که به دلیل ایجاد ارتباطی لطیف، بار مثبت به همراه دارد. این نیروی مثبت علاوه بر تأثیر برخود فرد، موجب ایجاد احساسی زیبا در مستمع می‌شود.
استعمال واژه‌های مناسب از جمله صفات افراد متدین و موفق است.
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نهج‌البلاغه می‌فرمایند:
«الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِه»[6]
«هر فردی پشت زبانش پنهان شده است».
کلام عنان‌گسیخته شخصیت فرد را به مرور تخریب کرده و در اطرافیان تصور منفی ایجاد می‌کند. علاوه بر این، رفتار فرد نیز تحت تأثیر این کلام قرار می‌گیرد. استفاده از کلامی که بارمنفی دارد، فضای ارتباطات را مسموم کرده درنتیجه، سرنوشت فرد نیز تحت تأثیر کلام او قرار می‌گیرد.
عنایت ویژه اسلام به کلام نیکو و رعایت ادب، اهمیت این مطلب را به نمایش می‌گذارد.
در کلام الله مجید، حتی آن‌جا که در مورد پیروان ابلیس سخن به میان می‌آید نیز از الفاظ نامناسب استفاده نمی‌شود.
تاریخ جلسه: 90/4/7 ـ جلسه 2
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] کافی، ج 2، ص 320
[2].سوره اعراف آیه 54
[3]. از کرامات امیرالمومنین علیه السلام (الغدیر،جلد3،صفحه 141.126)
[4] . فرقان ، آیه ۷۴
[5]سوره مبارکه ضحی، آیه 11
[6]نهج‌البلاغه، حکمت 140
