«السَّلامُ عَلَیْکَ یا وَعْدَ اللَّهِ الَّذى ضَمِنَهُ»
«سلام بر تو وعدۀ خداوند که خداوند ضامن آن شده است.»
واژه شناسی
«وعد» به معنی نوید دادن و امیدوار کردن است و در خیر و شر، هر دو به‌کار می‌رود.
«ضمن» از ماده «ضمانت»، در لغت چیزی را در دل چیز دیگری قرار دادن به‌طوری که آن را فراگیرد و در خود جای دهد، اطلاق می‌شود؛ به همین جهت شخص «کفیل» را «ضامن» می‌خوانند؛ زیرا ذمه و عهدۀ دیگری را در گسترۀ ذمه خویش قرار می‌دهد و عهده‌دار آن می‌شود.
وعدۀ قطعی خداوند
یکی از اسامی خداوند در دعای جوشن کبیر«صادق الوعد» است. طبق دلایل عقلی و نقلی خداوند دارای صفات جلال و کمال است و از هر گونه نقص و خُلف وعده، مبرّاست.
خُلف وعده به‌علت جهل، نادانی، یا به سبب عجز و ناتوانی همچنین در اثر پستی فطرت انجام می‌شود؛ بنابراین بر خداوند محال است؛ چراکه ساحت مقدس الهی از همۀ این موارد منزّه است. وعدۀ خداوند قطعی، حتمی و تخلف‌ناپذیر است.
خداوند در قرآن کریم وعدۀ وصول به جنات و مقام رضوان الهی را داده است.
«وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ»[1]
«خداوند به مردان و زنان با ايمان، باغهايى (از بهشت) كه از پاى (درختان) آن، نهرها جارى ودر آن جاودانند و (نيز) مسكن‌هايى دلپسند در بهشت برين را وعده داده است، ولى رضايت و خرسندى خداوند، برتر و والاتر (از اينها) است. اين همان رستگارى‌بزرگ است.»
تحقق این وعده‌ها از این عالم آغاز می‌شود؛ زیرا پاداش مذکور در آیه مسلماً از مظاهر رضایت الهی است؛ اما وعده‌ای که حضرت احدیت ضمانت آن را به‌عهده گرفته است وعدۀ تحقق ظهور حضرت ولی‌عصر ارواحنافداه است که مایه تأمین حیات معنوی و سرچشمۀ آب حیات است.
وعدۀ تجلی حکومت عدل
از وعده‌های بزرگ خداوند که در لوح محفوظ ثبت شده و در سراسر تاریخ توسط پیامبران و حضرات ائمه اعلام و به همه امت‌ها نوید آن تصریح و تأکید شده، ظهور و تجلی حکومت عدل و سعادت کامل بشر است که تحقق آن حتمی است: «وَعْداً غَيْرَ مَكْذُوبٍ».
وعدۀ خداوندسبحان به تحقق اسماء و صفات الهی در وجود انسان خاکی با پیوند و پیوست به حضرت ولیّ‌عصر محقق می‌شود.
وعده به انبیا و اولیای الهی و منتظران حقیقی
سؤال: این وعده به چه کسانی داده می‌شود؟
پاسخ: این وعده در مرحلۀ اول به اولیا و انبیای الهی که واجد کمالات الهی هستند، داده شده و در مرحلۀ بعد به منتظران حقیقی داده شده است که در زمان غیبت با سلاح صبر و دعا، خواهان وصال به امام بوده‌اند و همواره شرایط و لوازم ظهور مهدی موعود را هموار می‌کنند. منتظر صادق، وعده‌های الهی را محقق‌الوقوع می‌داند که با پیوست به امام زمان تحقق آن را مشاهده می‌کند.
شاید وعدۀ فرج که خداوند به انبیای الهی داده است، وعدۀ موجودیت موعود باشد. مانندحضرت ابراهیم که قومش از او اعلام برائت کردند و یا حضرت نوح که در راه تبلیغ زخم‌هایی بر جسم ایشان وارد شد، همچنین حضرت موسی که گرفتار بهانه‌گیری‌های قوم خود بود، یا حضرت عیسی که با سوء ادب حواریون روبرو شد و پیامبر اکرم که آزار و اذیت‌های بسیاری را از امت تحمل کردند.
امام زمان همان وعدۀ الهی است
وجود مبارک امام زمان مقام «وعده الهی» را داراست؛ از این رو لازم است که اوصاف حق در ایشان به‌عنوان مظهر تام خداوند به ظهور برسد. بدیهی است شناخت و معرفت این عصمت مطلق، خیر کثیر به همراه دارد.
یکی از شارحین می‌گوید: مقام والای عترت همان مقام «محمود عندالله» و از بالاترین مراتب تقرب به خدای سبحان است. استقرار در این مقام برای افراد عادی میسر نیست، بلکه وظیفۀ آنان عرضۀ زمین وجودی خویش به محضر حضرات است تا در پرتو تابش فیض معرفت و هدایت از سرچشمۀ حیات طیب بهرمند شوند.
حضرات معصومین سبب تام احیاء دل‌ها
حقیقت وجودی حضرات معصومین تجلی اخلاق الهی است که سبب تام احیاء دل‌ها و زمین‌های مرده بشریت می‌شوند. امام عصر وجودی است که ملکوتیان و جبروتیان در خدمت ایشان قرار دارند. این همان تحقق وعدۀ الهی است که از دیدگان بشر مستور و غایب است؛ اما بر وجود عالم حکم‌فرماست.
بنابراین وعدۀ محقق‌الوقوعی که در مشهد ملکوتیان، جبروتیان و طبیعت وجود دارد و حیات‌بخش مسیر حرکت و سلوک انسان است و این سلوک را با سرور و نشاط هموار می‌کند، وجود مقدس حضرت ولیّ‌عصر است؛ چرا که ولیّ مطلق که واسطۀ فیض میان خلق و خالق است، انسانی حیّ و حاضر است که مایۀ استمرار حیات عالم و آدم است.
خداوندسبحان در برابر مصائب حضرات معصومین ظهور حضرت ولی عصر را نوید داده است، هنگامی که سراسر گیتی جذب حکومت الهی می‌شود.
تقاضای سلامتی دین، در سلام به «وعداللّه»
در سلام به «وعداللّه» زائر تقاضای سلامتی دین و سپری شدن ایام غیبت را دارد. در زیارت جامعه زائر تحقق این وعده را اعلام می‌کند:
«مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِكُمْ، مُنْتَظِر لأمْرِكُم، مُرْتَقِبٌ لِدَولَتِكُم»
«من به بازگشتِ شما ، ايمان دارم و به رجعت شما ، باور دارم . منتظرِ امرِ شما (ظهور) و چشم انتظارِ حكومت شما هستم …»
زائر اعلام می‌کند که هم اکنون منتظر تحقق این وعده است. او وعده‌های الهی را دور و بعید نمی‌داند، بلکه با زمزمۀ: «السَّلامُ عَلَیْکَ یا وَعْدَ اللَّهِ الَّذى ضَمِنَهُ» گسترش وجود خود را طالب است که در تحقق وعدۀ الهی حاصل می‌شود تا فرد، آینۀ امام خود شود.
جمال یار ندارد نقاب و پرده ولی
غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد
امام زمان در چشم دنیاطلبان که از عالم طبیعت خارج نشده‌اند، غایب است؛ اما زائر با استغفار و توبه از شهوات و غبار نفسانیات رها می‌شود و به ملکوت پر می‌کشد؛ بنابراین هر لحظه در حضور آن وجود شریف قرار می‌گیرد.
جانفشانی بکن ار می‌طلبی جانان را
کس به جانان نرسد تا نفشاند جان را
درخواست جهت‌گیری به سمت قبله‌‌نما
در این فراز از زیارت، زائر طالب جهت‌گیری قلب خود به سمت قبله‌نمای عالم هستی است تا با وصول به خورشید وجود امام، انواع کمالات و فضائل اخلاقی در وجود او جاری شود. جریان فیض مهدوی در هر زمان و مکان، خیر و برکت را به همراه دارد و با عرضۀ دین به بشریت صورت می‌گیرد. امام در هر ظهوری اتصاف به آداب انسانی و شریعت را یادآوری می‌کند.
افرادی که با دل‌دادگی و ایمان به ولایت، از غبار معصیت رها شوند و عمل صالح را ملکۀ وجود خود قرار دهند با دریافت این وعدۀ الهی و پیوست دائم با امام، از نور امام مستفیض می‌شوند.
با که توان گفت این سخن که نگارم
شاهد هر جایی است و پرده نشین است
انسان در جذب به مغناطیس امام در ایام الله شب قدر، روز عرفه و ایام خاص از غبار غیبت رها می‌شود و هر لحظه تحت تابش نور ولایت، در محضر امام واقع می‌شود و این روزی لایحتسب را عنایتی از حق و امام می‌داند.
«برداشتی آزاد از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1]. سوره توبه، آیه72
