دعای «افتتاح» دارای مضامين بسيار عميق و زيبايی است، و به يكايك ما توصيه شده كه در شبهای ماه مبارك رمضان آن را بخوانيم. قطعاً برخی از معارف خاصی كه بايد مهمان ضيافت الله از آنها بهرهمند شود، از طريق اين دعا تأمين میگردد.
«اللَّهُمَ إِنِّي أَفْتَتِحُ الثَّنَاء بِحَمْدِك»
«خدايا! ثنايم را با حمد تو آغاز میكنم.»
«اللَّهُمَ»
در اين دعای خاص اولين عنايتی كه نصيب داعی میشود اين است كه در حضور قرار میگيرد و با مدعو خود ارتباطی نزديك دارد و خداوند را با لفظ «اللَّهُمَ» خطاب میكند.
در ابتدای مناجات، داعی اسم جامع خدای سبحان را بر زبان جاری میكند، «الله» اسمی است كه همه صفات خداوند در آن به نمايش گذاشته شده است.
«إِنِّي»
در اولين عبارت دعا، داعی از «من» خويش سخن میگويد، نه از «ما». انسان، خودی را مطرح میكند كه در اوج نياز قرار دارد و محتاج برقراری ارتباط با معبود خويش است.
در پيشگاه حضرت احديّت، «من» نيازمند، بايد با شدّت و قوّت به نمايش گذشته شود. به همين جهت لفظ «اِنّي» آمده، نه «اَنا». داعی با تأكيد و از سر يقين، نه با ترديد، «خودِ» محتاجش را به خدای متعال معرّفی میكند.
وقتی انسان در جايگاهی قرار میگيرد كه منيّت خود را مطرح نمیكند و به عنوان فقير الی الله معرّفی میشود، اين افتخار نصيبش میگردد كه نامش بعد از نام خدای سبحان ذكر شود: «اللهم اِنّي»، قرار گرفتن نام عبد بعد از نام معبود، نشانگر نيازمندی او به خداوند است.
«أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِك»
يكی از آداب نيايش اين است كه داعی قبل از مطرح كردن درخواستهايش، در ابتدای دعا به ثناگويی مدعو بپردازد. و گويا در ماه مبارك رمضان، ضيوف الرحمن به اين ادب آراسته شدهاند، و هر شب دعايشان را با مدح و ثنای خداوند آغاز میكنند.
بر اين باوريم كه براي ثناگويی خدای سبحان نيازمند خودش هستيم. تنها خداوند است كه خود را میشناسد، بنابراين ثناگوی او، خود اوست.
به واسطه حمد خداوند او را مدح میكنيم، ولی معتقديم كه حمد بالاصاله فعل خود اوست، و حمد و ستايش ديگران، بازتاب حمد اوست.
در زبان عرب، به صدای هار هار آتش حَمَدَ گفته میشود. «حمد» صدای آتش عشق داعی است، كه در مهمانی خداوند آن را در دعای افتتاح به نمايش میگذارد.
امّا بايد به اين باور برسيم كه بيش از آنچه ما خدا را دوست داريم، او دوستدار ماست؛ هميشه محبت بزرگترها نسبت به كوچكترها بيشتر است، مانند محبت مادر به فرزند.
در حقيقت ابتدا خداوند ما را دوست داشته، و اين امر مقدمهای شده كه ما هم بتوانيم به او عشق بورزيم.
عشـق از معشـوق اول سـر زنـد
تـا به عـاشق جلوهی ديگر كنـد
«أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّك»
«مسدّد» به معنای «محكم كننده» و تأكيدكننده است،
و «صواب» در معنای اصابت به واقع و رسيدن به هدف به كار میرود.
در اين عبارت داعی به محضر حق عرض میكند: خدايا! برای رسيدن به هدف، تو تأييد كنندهای. اگر من در اين مهمانی دعوت شدهام با تأييد تو بوده است نه شايستگی من.
اگر در اين ضيافت به عنوان مهمان نمونه هم شناخته شوم با تأييد توست نه توانمندی من.
خدايا! تو مسدّد هستی، بندگانت را برای رسيدن به مقصود تحكيم میكنی، كمك میكنی تا نلغزند و خطا نكنند. هدف نهايی خودت هستی، در ضيافت الهی همه مهمانانت را تقويت میكنی، و به آنها توانمندیهای لازم را عطا مینمايی تا بتوانند به وصل و قرب تو نائل شوند.
«بِمَنِّك» منّت به معنای نعمت بزرگی است كه انسان را از امور ديگر بینياز میكند.
به خدای سبحان عرض میكنيم «أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّك»؛ خدايا! من استحقاق نداشتم كه مورد تأييد و تقويت تو قرار گيرم، تو منت بر من گذاشتی و برای رسيدن به هدف ياريم كردی.
حضور در ضيافت تو، خود فيض عظيمی است كه من لياقتش را نداشتم و به واسطه منّت تو اين لطف شامل حالم گشته است.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»