«هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة»
چه اموری موجب عزت و چه اموری موجب ذلت است؟
کتمان حقایق، عامل ذلت
سوره مبارکه بقره، آیه89
«وَلَمَّا جَاءهُمْ كِتَابٌ مِّنْ عِندِ اللّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ وَكَانُواْ مِن قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَمَّا جَاءهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّه عَلَى الْكَافِرِينَ »
«و هنگامى كه از جانب خداوند كتابى كه مؤيد آنچه نزد آنان است برايشان آمد و از ديرباز [در انتظارش] بر كسانى كه كافر شده بودند پيروزى مىجستند ولى همين كه آنچه [كه اوصافش] را مىشناختند برايشان آمد انكارش كردند پس لعنت خدا بر كافران باد »
- «لعنت» به معنای دوری از رحمت است و نمادی از ذلت و خواری است. عزیز در مقابل ذلیل است، عزیز تحت نفوذ حق قرار دارد و ذلیل تحت نفوذ شیطان.
- یکی از عوامل ذلت نادیده گرفتن حقایقی است که انسان سابقاً باور داشته و اکنون آن را کتمان می‌کند، به عنوان مثال با آنکه می‌داند نجات در صدق و راستگویی است اما جایی که منافع در خطر است از صدق چشم بپوشد.
- یکی دیگر از عوامل ذلت انکار خواص بودن خواص و مساوی دانستن آنان با عوام است. شیخ عباس قمی زمانی که بیماری به او مراجعه می‌کرد انگشت خود را در آب می‌کرد و به او می‌داد و می‌گفت با این انگشت قال الباقر و قال الصادق و … نوشته شده و به همین جهت شفابخش است.
حسادت، عامل ذلت
سوره مبارکه بقره، آیه90
«بِئْسَمَا اشْتَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ أَن يَكْفُرُواْ بِمَا أنَزَلَ اللّهُ بَغْيًا أَن يُنَزِّلُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ عَلَى مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ فَبَآؤُواْ بِغَضَبٍ عَلَى غَضَبٍ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُّهِينٌ »
«وه كه به چه بد بهايى خود را فروختند كه به آنچه خدا نازل كرده بود از سر رشك انكار آوردند كه چرا خداوند از فضل خويش بر هر كس از بندگانش كه بخواهد [آياتى] فرو مىفرستد پس به خشمى بر خشم ديگر گرفتار آمدند و براى كافران عذابى خفتآور است»
یکی از عوامل ذلت، حسادت به امتیازات مادی و معنوی است که خدای سبحان به بعضی افراد عطا کرده است، این افراد از عزت اجتماعی بهره‌مند نیستند نزد خالق و خلق اعتباری ندارند. در عوض این کار از خداوند بخواهیم امتیازاتی که به آنان داده را برایشان حفظ کند و این امتیازات را به ما نیز عطا کند.
تعصبات نابجا، عامل ذلت
سوره مبارکه بقره، آیه91
«وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُواْ بِمَا أَنزَلَ اللّهُ قَالُواْ نُؤْمِنُ بِمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَيَكْفُرونَ بِمَا وَرَاءهُ وَهُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَهُمْ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُونَ أَنبِيَاءَ اللّهِ مِن قَبْلُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ»
«و چون به آنان گفته شود به آنچه خدا نازل كرده ايمان آوريد مىگويند ما به آنچه بر [پيامبر] خودمان نازل شده ايمان مىآوريم و غير آن را با آنكه [كاملا] حق و مؤيد همان چيزى است كه با آنان است انكار مىكنند بگو اگر مؤمن بوديد پس چرا پيش از اين پيامبران خدا را مىكشتيد »
- یکی از عوامل ذلت تعصبات نابجا است. قرآن می‌فرماید زمانی که به یهود و نصاری و … گفته شد به دین اسلام روی آورید می‌گویند ما به دینی که خود داشته‌ایم ایمان داریم و به غیر آن کافریم.
تاریخ جلسه : 97/6/26 ـ جلسه 8
«برگرفته از کلام استاد زهره بروجردی»
