« إِنَّ اللَّهَ لا یخْفى عَلَیهِ شَیءٌ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ »
«در حقیقت، هیچ چیز [نه] در زمین و نه در آسمان بر خدا پوشیده نمىماند»
خداوند علیم است و هیچ امری در آسمان و زمین از خدا پنهان نمی‌ماند. امّا تفاسیر عرفانی مطالبی را بیان می‌کنند که برای خود ما کاربردی و مهم است.
برخی مفسرین می‌گویند: «فی الارض» نیات شماست و «فی السماء» اموری است که در قلوب شماست، محبت‌ها و اراده‌ها و نیاتی که در دلتان کاشته می‌شود.
«لا یخْفى عَلَیهِ شَیءٌ» نزد خدای سبحان پنهان نیست.
در مباحث عرفانی یک بحث بحث شوق است و بحث دیگر بحث عشق. عشق به معبود از شوق آغاز می‌شود و هرگاه این شوق به کمال خود برسد عشق سرانجام گرفته و کمال محبوب میسّر می‌گردد. نعمت شوق نعمتی است که خدا فقط در اختیار انسان قرار داده و ملائک از آن بی‌بهره‌اند.
از سوی دیگر هوای نفس شما که «فِی الْأَرْضِ» شماست «لا یخْفى عَلَیهِ شَیءٌ» بر خدای سبحان پوشیده نمی ماند. مثلاً گاهی اهل دلی یا مثلاً طلبه‌ای بخواهد متمایل به دنیا باشد در حالی که هر یک از این دو باید مقید به تقیدات و التزامات خاص باشند.
«إِنَّ اللَّهَ لا یخْفى» میل به سقوط این گروه به مادیات از خدا پنهان نیست.
مفسر دیگری می‌فرماید: «شَیءٌ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ» این آیه مجموعه‌ای از حاجات و نیازمندی‌های انسان است، نیازمندی‌های مادی و معنوی، جسمی و روحی که هیچ کدام از خدا پنهان نیست.
مفسر دیگری نتیجه‌گیری کرده است که اگر خدا بر همه چیز مطلع است پس نباید نیاز به غیر خدا اظهار شود، اظهار نیاز به غیر خدا آگاه کردن دیگران از نیازمند‌ی‌هاست و در نگاه این مفسر اظهار نیازمندی به غیر خدا یعنی فرد دست خدای سبحان را در برآورده کردن حاجتش بسته ببیند و خدا را کاره‌ای نداند، ایشان می‌گوید: اگر انسان باور داشته باشد که خدا اطلاع کافی از نیاز او دارد اصلاً اجازه ندارد نیازش را به غیر حق مطرح کند.
پای خلق را به قلب باز نکنیم
در تأیید نظر دیگری مفسر قبلی می‌گوید: اظهار نیاز به خلق یعنی پای خلق در قلب باز شدن. قلب ما خانه خداست و این خانه باید فقط به صاحب‌خانه‌اش تعلق گیرد، اگر رد پای غیر خدا در قلب دیده شود صاحب‌خانه اصل خانه‌‌اش را ترک می‌کند و خدا از خانه دل می‌رود. و این خانه عرشی به خود فرد واگذار می‌شود و هر گاه انسان به خودش واگذار شود هلاک می‌گردد.
با یک نگاه کاربردی به آیه می‌توان گفت: هیچ امری بر خدا مخفی نیست و هر کس باید به نیت‌های خود توجه خاص داشته باشد که کوچکترین خدشه‌ای در نیتش نباشد زیرا آن نیت پذیرفته نمی‌شود، در این حالت عمل کالایی مرجوعی است، فرقی نمی‌کند چه خدمات مادی باشد و چه معنوی اگر خالصانه نباشد بر خدا پنهان نیست.
تاریخ جلسه: 92/12/17- جلسه 4
این جلسه ادامه دارد…
«برگرفته از کلام استاد زهره بروجردی»
