انفاق
«مَثَلُ الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فی كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ
وَ اللَّهُ یضاعِفُ لِمَنْ یشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»[1]
«كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى‌كنند، همانند بذرى هستند كه هفت خوشه برویاند؛ كه در هر خوشه، یكصد دانه باشد؛
و خداوند آن را براى هر كس بخواهد (و شایستگى داشته باشد)، دو یا چند برابر می‌كند؛ و خدا (از نظر قدرت و رحمت،) وسیع، و (به همه چیز) داناست.»
فزونی و ازدیاد اولین اثر انفاق خالصانه است.
گاهی انفاق افزایش موجودی مادی و یا معنوی را به دنبال داشته یک درهم هفتصد برابر می‌شود و یا یک حُسن خلق فضائل اخلاقی بی‌شماری را در پی خواهد داشت. و گاه ظرف وجودی فرد را بسیط نموده تا افزایش کمالات موجب عُجب و غرور او نشود.
بطور مثال گذشت و فداکاری فرد را مغرور و یا متوقع نكند و یا افزونی بذل و بخشش، موجب نخوت و طغیان او نگردد.
آیه انفاق را تشبیه به کاشتن بذر نموده که به مجرد کاشته شدن سبز نمی‌شود بلکه زمان می‌برد و صبوری لازم دارد. بذر سالم، در صورت کاشته شدن در زمین مهیای کشت، نیازمند گذشت زمان و مراقبت‌های لازم است تا جوانه زده چندین برابر گردد. خیرات صادقانه با نیّت خدا پسندانه و بدون سلائق شخصی و حظ نفس، نیازمند صبوری و مراقبت است تا دچار آفت نگردد و ثمره دهد.
آداب و اثرات انفاق
«الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ ثُمَّ لا یتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذىً
لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ»[2]
«كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى‌كنند، سپس به دنبال انفاقى كه كرده‌اند، منّت نمى‌گذارند و آزارى نمى‌رسانند،
پاداش آنها نزد پروردگارشان (محفوظ) است؛ و نه ترسى دارند، و نه غمگین مى‌شوند.»
آیه اشاره زیبایی به نیت انفاق و عملکرد پس از آن دارد.
انفاق باید فی سبیل الله و جهت رضای خداوند انجام شود.
نباید هیچ منّت و اذیتی از سوی انفاق‌کننده به انفاق شونده صورت گیرد.
اگر انفاق خالصانه و برای رضای خداوند و بدون منّت و اذیت انجام شود علاوه بر درک لذت حضور در محضر الهی پاداشی مخصوص انفاق کننده خواهد داشت. تاکید این پاداش بدین معناست که جوایز یا عمومی و جمعی‌اند مانند هدایایی كه برای عده‌ای یك شكل تهیه می‌شود و یا هدیه خاص است که به فراخور هدیه‌گیرنده تهیه می‌گردد. پاداش انفاق‌کننده از قسم دوم است.
· امنیّت
اثر انفاق خالصانه بدون منّت و اذیت، امنیتی بدون ترس و وحشت و بدون حزن و اندوه را در پی دارد.
در کار بدون منت، فرد خود را فاعل خیرات خویش ندیده بلکه خدا را فاعل علی الاطلاق می‌داند. و برای عملی که انجام شده توقعی از هیچ کس نداشته پس انتظار جبران و یا تشکر ندارد زیرا فاعل خیرات خداوند است و بندگان فقط نقش واسطه فیض را ایفاء می‌نمایند.
اگر انفاق‌کننده نسبت به گذشته و یا آینده خود نگران بوده و ناآرام است انفاق او خالصانه نبوده و اثری را که باید به دنبال داشته باشد، نخواهد داشت.
انفاق‌کننده خود را مستحق پاداش الهی نمی‌بیند زیرا آیه فرموده «لَهُم اَجرُهُم» نفرموده «فلهم اجرهم». «فلهم اجرهم» بدین معناست که پاداش الهی طلبی است که از خداوند داشته است. انفاق‌کننده هرگز از خداوند طلبکار نبوده و خود را مستحق دریافت هیچ اجری نمی‌داند.
در بسیاری از مواقع افراد با خداوند درگیر هستند، زیرا خود را طلبکار مطالبات خویش می‌دانند. در حالیکه همه خیرات از سوی حضرت حق است و خداوند با فضل و کرم خویش بندگان را واسطه خیرات قرار می‌دهد، بنابراین هیچکس مستحق ثواب نبوده و اجر و پاداش الهی، فضل و رحمتی است که شامل بندگان می‌گردد.
«وَ مَثَلُ الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ
كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَینِ فَإِنْ لَمْ یُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ»[3]
«و (كار) كسانى كه اموال خود را براى خشنودى خدا، و تثبیت (ملكات انسانى در) روح خود، انفاق مى كنند،
همچون باغى است كه در نقطه بلندى باشد، و بارانهاى درشت به آن برسد، (و از هواى آزاد و نور آفتاب، به حد كافى بهره گیرد،)
و میوه خود را دو چندان دهد (كه همیشه شاداب و با طراوت است.) و خداوند به آنچه انجام مى‌دهید، بیناست.»
کار مثبتی را که انسان جهت جلب رضایت خداوند انجام دهد انفاق محسوب می‌شود. حتی اگر در حد دادن لیوان آب به تشنه‌ای باشد و یا آنكه انجام امور منزل باشد و یا یك نگاه محبت‌آمیز و…
· ثبات قدم در عرصه ایمان
اثر مثبت انفاق ثبات قدم در عرصه ایمان است. ایمان برخی از افراد مستودعی یا امانی است یعنی به هنگام مرگ از فرد سلب می‌شود. در صورتی که ایمان برخی دیگر محکم و ثابت بوده و با هیچ زلزله‌ای فرو نمی‌پاشد.
انفاق کننده همچون باغی متحرک است که در بلندی قرار گرفته و دائماً رویش داشته، از سبزی و نشاط اش انرژی مثبت منتشر می‌شودد. و چون بارش رحمت الهی بر او مدام است، بخشش و کرمش مستدام می‌باشد.
انفاق‌کننده قصد شهرت و قرار گرفتن در بلندی را ندارد اما نیّت خالص وی سبب می‌شود خداوند او را در معرض دید عموم قرار دهد. ثمرات عملش به تعبیر قرآن دو برابر دیگران است. عمل خالصانه با بارش رحمت الهی مضاعف گشته برکتی خاص دارد.
بی‌معرفت مباش که در من یزید عشق
اهل نظر معامله با آشنا کنند
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
شماره 9و 10و 11 از واتس آپ
[1] سوره مبارکه بقره، آیه 261
[2] سوره مبارکه بقره، آیه 262
[3] سوره مبارکه بقره، آیه 265
