مقدمه
شایستگی اجتماعی به معنای برخوردار بودن از دانش‌ها و مهارت‌ها و توانمندی‌هایی که موجب ارتقاء فرد از سطح متوسط اجتماعی می‌شود؛ می‌باشد.
در بستر نهج البلاغه و در کنار سفره معرفتی امیرالمؤمنین علیه‌السلام بحث را پیگیری کرده و راهکارهای کسب شایستگی اجتماعی را بیان می‌کنیم:
اعتدال در احساسات، عامل کسب شایستگی اجتماعی
«وَ لَا تَكُنْ عِنْدَ النَّعْمَاءِ بَطِراً وَ لَا عِنْدَ الْبَأْسَاءِ فَشِلا»[1]
«هنگام خوشی‌های فراوان(مادی) بسیار شادمان و هنگام گرفتاری بسیار هراسان و سست مباش!»
یکی از عوامل کسب شایستگی اجتماعی اعتدال در احساسات است؛ به عبارت دیگر تغییر شرایط خارجی، تأثیری بر احساس فرد شایسته نداشته تا حدی که اطرافیان از ظاهر او متوجه خوشی یا ناخوشی او نمی‌شوند. عدم تعادل احساسی -به معنای خوشی بسیار هنگام بهره‌مندی مادی و اندوه بسیار هنگام گرفتاری دنیوی- به شخصیت اجتماعی فرد آسیب می‌زند.
عبارت «فَشل» به این معنا اشاره دارد که اندوه و گرفتاری موجب سستی در انجام وظایف بشود در حالی که در سیره بسیاری از علما می‌خوانیم پیشامدهای ناگوار مانند فوت همسر و فرزند تأثیری در اجرای وظایف ایشان مانند برگزاری کلاس درس نداشته زیرا آنان مسلط بر احساسات خود بودند نه احساسات حاکم بر آنان!
عبارت «بطر» به معنای سرمستی و خوشی بیش از حد نیز مذموم است و فرد را گرفتار غفلت و سرکشی خواهد کرد.
ابزار بیش از حد خوشی و اندوه موجب اختلال در روابط می‌شود به این ترتیب که زمان خوشی فرد، برخی تاب دیدن خوشحالی او را نداشته و هنگام ناراحتی او نیز از ارتباط با او پرهیز می‌کنند. اعتدال در نمایش احساسات موجب تداوم ارتباطات می‌شود.
تاریخ جلسه: 98/5/8 ـ جلسه 5
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] نهج‌البلاغه (مرحوم فیض‌الإسلام)، نامه 33
