مقدمه
به لطف خدای سبحان، در محضر قرآن کریم به بررسی بشارت‌های محقق‌الوقوعی که از ناحیه خداوند و رسولش به گروهی از افراد رسیده است، می‌پردازیم. در بطن این بشارت‌ها قرب و وصال به خدای سبحان نهفته و همین امر موجب خوشی و سرور فرد خواهد شد.
در برخی از آیات قرآن بشارت صراحتا مطرح شده و در برخی دیگر، از محتوا و مفهوم آن‌ها برداشت می‌شود.
بهشت، ارثیه مؤمنین
«…وَنُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»[1]
«و به آنان ندا داده می‌شود: «این همان بهشتی است که به سبب اعمالی که انجام می‌دادید؛ وارث آن شدید»»
در این آیه خدای سبحان به مؤمنین بشارت می‌دهد که بهشت، ارثیه و بازتاب اعمال خودشان می‌باشد.
«ارث» مالی است که فرد بدون زحمت و تلاش برای کسب، از آن بهره‌مند شده و چون خمس ندارد؛ جواز استفاده از تمام مال را دارد.
در ابتدا بهشت، به عنوان ارثیه مطرح می‌شود؛ یعنی مؤمنین برای کسب آن زحمتی را متقبل نشده لکن در ادامه خداوند بیان می‌نماید که بهشت اثر و نتیجه اعمال و تلاش بندگان است.
به بیان دیگر، با وجود آن که بهشت تنها فضل الهی بوده اما حقیقت و باطن عمل بنده است. عملکرد صحیحِ دائم فرد، بهشت غیرقابل تصوری برای او می‌سازد؛ هر چند این عمل در ظاهر اندک باشد.
مخاطبین این بشارت در آیه قبل معرفی شدند: «کسانی که با اعتقادات حقه، اعمال خود را مطابق شریعت، به گونه‌ای انجام می‌دهند که صلاحیت عرضه به خدای سبحان را داشته باشد»
همین نزدیکی ها!
« …إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ»[2]
«به راستی که رحمت خداوند، به محسنین نزدیک است»
در این آیه بشارت داده می‌شود که بین محسنین و رحمت الهی، فاصله‌ای نیست. رحمت الهی یعنی کمالات خاصه، یعنی بهترین موجودی و سرمایه!
خبر خوش برای محسنین آن است که فیوضات، برکات، الطاف، عطوفت و رضایت الهی در دسترس آنان و بسیار نزدیک است(اگر قریب را بر وزن فعیل، صیغه مبالغه بدانیم)
رحمت خداوند، جدای از ذات پروردگار نیست؛ بنابراین محسنین به خداوند نیز نزدیک هستند. در حقیقت محسنین جزو نزدیکان پروردگار بوده و به این دلیل، مطلع از بسیاری از اسرار الهی هستند.
مخاطب این بشارت چه کسانی هستند؟
محسنین، دریافت کننده بشارتِ نزدیک بودن رحمت الهی هستند. سؤال این است که محسنین چه کسانی هستند و چه ویژگی‌هایی دارند؟
پیامبر اکرم صلی‌‍‌الله‌علیه‌وآله معنایی برای احسان بیان فرموده‌اند:
«الْإِحْسَانُ أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاه»[3]
«احسان یعنی خداوند را به گونه‌ای عبادت کنی که گویا او را می‌بینی»
احسان به معنای رسیدن به مقام شهود است؛ مقامی که بنده تنها شاهد فاعلیت خدای سبحان و تجلی صفات الهی در عالم می‌باشد و به همین دلیل، اخلاص را سرلوحه عمل خویش قرار می‌دهد. در نتیجه، محسنین، همان مخلصین هستند.
مخلصین، بندگانی هستند که تنها طالب رضایت و قرب الهی بوده به گونه‌ای که از هر امری خلاص و رها هستند. به هنگام انجام عمل، تنها نظر و پسند پروردگار برایشان مهم بوده و به فکر کسب سود مادی یا اجر معنوی نیستند.
نسیم رحمت الهی
«وَ هُوَ الَّذِی یرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْرًا بَینَ یدَی رَحْمَتِهِ…»[4]
« و اوست كه بادها را پیشاپیشِ رحمتش به بشارت مىفرستد…»
بشارت آن است که خدای سبحان، پیشاپیش نزول رحمتش، نسیم‌هایی می‌فرستد.
باد دیده نمی‌شود؛ تنها اثر آن قابل مشاهده است. باد، موجب تلطیف هوا شده؛ ابرهای بارانی را حمل می‌کند؛ با عمل گرده افشانی گیاهان را باور نموده و مقدمات رشد و رویش را فراهم می‌کند.
گاه نسیم‌هایی در زندگی افراد وزیده می‌شود که قابل دیدن نبوده لکن اثرات آن قابل رؤیت است. اثر آن نسیم‌های الهی، توفیقاتی است که نصیب انسان می‌شود.
«آگاهی به وجود نسیم رحمت الهی» بشارت است.
یکی از نسیم‌های رحمت الهی که در زندگی مؤمنین می‌وزد، دعای امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه برای آنان است:
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِیةِ وَ صِدْقَ النِّیة…»[5]
«پرورگارا! به ما توفیق بندگی، دوری از معصیت، نیت راستین، …»
نسیم این دعا در زندگی مؤمنین وزیده و توفیق بندگی، ترک گناه و… نصیب آنان می‌شود. این نسیم موجب حرکات مثبت شده و مقدمات رشد و نمو را فراهم می‌کند. افراد تنها تغییرات حاصل از آن نسیم را احساس می‌کنند غافل از آن که منشأ آن از کجاست. نَفَس بزرگان و اولیاءالهی نیز همین اثر را در زندگی افراد دارد.
با نفس خوبان، تغییرات مثبت در زندگی بندگان صورت می‌پذیرد. دعای خوبان، مقدمه رحمت الهی است.
مُرده بُدم زنده شدم؛ گریه بدم خنده شدم
دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم[6]
تاریخ جلسه: 98/7/4 ـ جلسه 23
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه اعراف، آیه43
[2] سوره مبارکه اعراف، آیه52
[3] الوافی، ج11، ص23
[4] سوره مبارکه اعراف، آیه57
[5] مفاتیح الجنان، دعای امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه
[6] جناب مولانا
