سوره مبارکه مجادله، آیه11
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ»
«ای كسانى كه ايمان آوردهايد چون به شما گفته شود در مجالس جاى باز كنيد پس جاى باز كنيد تا خدا براى شما گشايش حاصل كند و چون گفته شود برخيزيد پس برخيزيد خدا [رتبه] كسانى از شما را كه گرويده و كسانى را كه دانشمندند [بر حسب] درجات بلند گرداند و خدا به آنچه مىكنيد آگاه است»
وسعت در مجالس
قرآن می‌فرماید: مؤمنین! هرگاه به شما گفته شود گشایش و وسعتی در مجلس ایجاد کنید و دیگری را نزد خود جای دهید، با این عمل وسعتی به شما باز می‌گردد. هرگاه به شما گفته شود برخیزید، برخیزید و قیام کنید که نتیجه این قیام فوراً نصیب‌تان می‌شود و خداوند رفعتی نصیب‌تان می‌کند و به آنان که علاوه بر ایمان اهل علم هم هستند رفعتی بیشتر عطا می‌شود، تمام عملکرد شما هر لحظه تحت نظر خدای سبحان است، او از اعمال دائمی شما اطلاع کامل دارد.
عامل وسعت
آیه عامل و راهکار وسعت را بیان می کند؛ وسعت رزق، وسعت وجود، وسعت موجودی و … .
قرآن می‌فرماید اگر طالب وسعت هستید این راه به شما بسیار نزدیک است: راه جذب حداکثری. اگر فردی به جمع‌تان وارد شد او را جا دهید و این کار را فوری و بدون درنگ انجام دهید و برخورد خوبی با او داشته باشید و بدانید پاداش این کار را نیز فوراً از خداوند دریافت می‌کنید، این پاداش وسعتی است که خداوند به شما می‌بخشد«يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ»، وسعتی نه تنها در مجلس که در همه زندگیتان. بنابراین رمز وسعت روزی علم، معرفت و …، خوب ارتباط برقرار کردن با تازه واردین است.
«تفسح» باب تَفَعُّل است است و حاوی معنای تکلف و سختی است. جا دادن به کسی که تازه وارد جمعی شده درحالی که دیگران در جای خود قرار گرفته‌اند و در ظاهر جایی وجود ندارد گرچه ظاهراً سخت است اما محال نیست و خداوند تکلیف ما لا یطاق نمی‌کند. با این کار فرد تازه وارد مأنوس با جماعت و جلیس و هم‌نشین با آنان می‌شود، البته ثمره ارتباط خوبی که جماعت با او برقرار کرده‌اند فوراً به خودشان باز می‌گردد زیرا قرآن نفرمود «فسیفح الله لکم» به این معنا که خداوند بعد از مدتی به شما وسعت می‌دهد بلکه فرمود: « تَفَسَّحُوا … فَافْسَحُوا» در آیه فاء حرف شرط است و از نظر نحوی فعل شرط در تقدیر است و یفسح در «یفسح الله» جزای شرط است، جزای شرط بدون فاء حاوی معنی فوریت است.
چرا وسعتی نیست؟!
اگر گرفتار ضیق شده‌ایم و وسعتی در رزق، در وجود و در علم‌مان نیست یا حتی گرفتار تنگ نظری شده‌ایم به این علت است که ظرف وجودی‌مان وسعت نیافته است.
جذب
قرآن به طور مطلق امر به تفسح و جادادن به دیگران کرده بی‌آنکه قیدی از مؤمن در میان باشد. در حقیقت رفتار خوب مؤمن است که اگر سبب به تور افتادن یکی از بندگان شود و او را جذب دین کند آثاری عجیب برای او خواهد داشت.
تاریخ جلسه: 98/3/13 ـ جلسه 24
این جلسه ادامه دارد…
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
