شکایت از دشمن جفاکار نزد امام
در روایت است که:
«فردی نزد امام حسن مجتبی علیه‌السلام آمد و عرضه داشت: «ای فرزند امیرالمؤمنین! قسم به خدایی که نعمت امامت را بدون شفاعت دیگری به تو ارزانی داشته است؛ حق مرا از دشمن من بگیری؛ چرا که او جفاکار و بسیار ظالم است؛ به سالخوردگان احترام نگذاشته و به کودکان رحم نمی‌کند!»
امام که تکیه داده بودند؛ از جایگاه خود خارج شده و نشسته و به او فرمودند: «دشمن تو کیست تا حق تو را از او بگیرم؟!» مرد پاسخ داد: «فقر!» حضرت مدتی سکوت کردند سپس سر مبارک خود را بالا آورده و به خادم خود فرمودند: «هر میزان مالی را که موجود است بیاور»
خادم حضرت 5 هزار درهم آورد و حضرت به او دستور دادند که تمام آن را به مرد فقیر بدهد.
سپس حضرت رو به آن مرد کرده و فرمودند: «به حق قسم‌هایی که به من دادی؛ هرگاه این دشمن جفاکار نزد تو آمد برای دادخواهی تنها نزد من بیا!»»[1]
سرور و لذتی که جمله پایانی حضرت خطاب به آن مرد، در دل ایجاد می‌کند؛ قابل قیاس با خوشی دریافت درهم و دینار نیست. حضرت خطاب به آن مرد فرمودند: «هرگاه گرفتار فقر شدی، برای شکایت تنها نزد من بیا!»
از این داستان نتیجه می‌گیریم که برای رفع انواع فقر به ویژه فقر مادی، اجازه تشرف و عرض حاجت خدمت امام حسن مجتبی علیه‌السلام را داریم. ایشان نیز با کرم خود نیاز ما را برطرف می‌نمایند.
هشت ثمره رفت و آمد در مسجد
امام حسن مجتبی علیه‌السلام فرمودند:
«مَنْ أَدَامَ الِاخْتِلَافَ إِلَى الْمَسْجِدِ أَصَابَ إِحْدَى ثَمَانٍ آیةً مُحْكَمَةً وَ أَخاً مُسْتَفَاداً وَ عِلْماً مُسْتَطْرَفاً وَ رَحْمَةً مُنْتَظَرَةً وَ كَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَى الْهُدَى أَوْ تَرُدُّهُ عَنْ رَدًى وَ تَرْكَ الذُّنُوبِ حَیاءً أَوْ خَشْیةً»[2]
«کسی که همیشه در مسجد رفت و آمد داشته باشد، (حداقل) یکی از این هشت امر نصیب او می‌شود: اعتقاد راستین، دوستی مفید، دانشی نوین، رحمتی که انتظارش را می‌کشیده، سخنی که او را به هدایت رهنمون شود یا سخنی که او را از هلاکت نجات دهد، ترک گناهان به دلیل شرم یا از ترس خدا»
آیة محکمة؛ به معنای اعتقاد محکم و راستین.
با استناد به گفتار حضرت، تردد همیشگی در مساجد هشت نتیجه دارد که اگر انسان به همه این امور دست پیدا نکند حداقل یکی از آن‌ها نصیب وی خواهد شد (به عقیده استاد بروجردی، عبارت «مساجد» قابل تعمیم در همه مکان‌های عبادی و مذهبی می‌باشد).
رفت و آمد در مسجد موجب تحکیم اعتقادات و اصلاح آن می‌شود. مسجد مکان مناسبی برای یافتن دوست شایسته می‌باشد. همچنین فرد از علوم نوین بهره‌مند شده و رحمتی که انتظار آن را می‌کشید از جانب خداوند به او می‌رسد. حضور در مساجد زمینه‌ساز هدایت افراد و مانع سقوط و پستی آنان شده و آن‌ها یا به جهت شرم و حیا و یا به جهت خوف از خداوند مرتکب گناه و افعال ناپسند نخواهند شد.
تفکر، ریشه تمام نیکی‌ها و زیبایی‌ها
امام حسن مجتبی علیه‌السلام فرمودند:
«أُوصِیكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ إِدَامَةِ التَّفَكُّرِ فَإِنَ التَّفَكُّرَ أَبُو كُلِّ خَیرٍ وَ أُمُّه»[3]
«شما را به تقواى الهى و اندیشه مداوم سفارش می‌کنم؛ زیرا اندیشیدن، پدر و مادر هر خیر و خوبى است»
حضرت، افراد را به تفکر مداوم توصیه نموده و دلیل این توصیه را خود بیان کرده‌اند. تفکر ریشه تمام خوبی‌ها و نیکی‌هاست. فکر صحیح، خود به خود افراد را به سمت نیکی‌ها هدایت می‌نماید. در کلام بزرگان، فکر اینگونه معنا شده است: «الفکرُ حرکةٌ من المبادی و من المبادی الی المراد» تفکر، حرکتی هدف‌داری‌ست که در درون فرد از معلومات به سوی مجهولات اتفاق می‌افتد.
البته حضرت در فرمایش خود توصیه به تفکر همیشگی نموده‌اند؛ این نوع اساس همه خیرات است.
بر همین اساس، یکی از روش‌های ترویج خیرات در جامعه، پرورش فدرت تفکر افراد است.
تاریخ جلسه: 14/11/87 ـ جلسه پانزدهم
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] بحارالانوار(ط – بیروت)، ج 43، ص 350، «وَقَفَ رَجُلٌ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ عَلِی ع فَقَالَ یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ بِالَّذِی أَنْعَمَ عَلَیكَ بِهَذِهِ النِّعْمَةِ الَّتِی مَا تَلِیهَا مِنْهُ بِشَفِیعٍ مِنْكَ إِلَیهِ بَلْ إِنْعَاماً مِنْهُ عَلَیكَ إِلَّا مَا أَنْصَفْتَنِی مِنْ خَصْمِی فَإِنَّهُ غَشُومٌ ظَلُومٌ لَا یوَقِّرُ الشَّیخَ الْكَبِیرَ وَ لَا یرْحَمُ الطِّفْلَ الصَّغِیرَ وَ كَانَ مُتَّكِئاً فَاسْتَوَى جَالِساً وَ قَالَ لَهُ مَنْ خَصْمُكَ حَتَّى أَنْتَصِفَ لَكَ مِنْهُ فَقَالَ لَهُ الْفَقْرُ فَأَطْرَقَ ع سَاعَةً ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى خَادِمِهِ وَ قَالَ لَهُ أَحْضِرْ مَا عِنْدَكَ مِنْ مَوْجُودٍ فَأَحْضَرَ خَمْسَةَ آلَافِ دِرْهَمٍ فَقَالَ ادْفَعْهَا إِلَیهِ ثُمَّ قَالَ لَهُ بِحَقِّ هَذِهِ الْأَقْسَامِ الَّتِی أَقْسَمْتَ بِهَا عَلَی مَتَى أَتَاكَ خَصْمُكَ جَائِراً إِلَّا مَا أَتَیتَنِی مِنْهُ مُتَظَلِّماً»
[2] تحف العقول، النص، ص 235
[3] مجموعة ورام، ج 1، ص 53
