مقدمه
در گذر ایام، به دنبال معرفت بیش از پیش ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه هستیم.
بر این باوریم که امام زمان عجّل‌الله‌فرجه شناخته شده‌ترین و معروف‌ترین وجود عالم است و اگر ما به شناخت حضرت نایل نمی شویم، به جهت غفلت‌ها و معصیت‌هایی است که بین ما و امام مانع شده.از وجود مقدس ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه درخواست می‌کنیم با دست ولایت مآبی خود، موانع را مرتفع نمایند تا معرفت حضرتش به کامل‌ترین و بهترین صورت برایمان محقق شود و آثارش در تمامی عرصه‌های زندگی‌مان مشاهده گردد.
معرفت امام، گامی به سوی اعتدال
در ذیل آیه‌ی شریفه:
«ثمً اَورثنا الکتابَ الّذینَ اصطفینا مِن عِبادِنا فَمِنهم ظالمٌ لِنَفسِه و مِنهم مُقتَصِدٌ وَ مِنهم سابقٌ بِالخیرات بِاِذنِ الله ذلكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبير»[1]
«سپس این کتاب را به کسانی از بندگان مان که بر گزیدیم به میراث دادیم . پس بعضی از آن ها ستمکار به خویشند ، و برخی میانه رو هستند و بعضی از آنان به اذن خدا در کار های خیر پیشی می گیرند . این همان فضل بزرگ خداست.»
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند:
«…الظّالمُ‌لِنفسِه …لا یَعرِفُ حقَّ الاِمام والمُقتَصدُ، العارِفُ بِحقِّ الاِمامِ والسّابِقُ بالخیرات ، الامام»[2]
«منظور از ظالم به خود ، کسی است که امام را نمی شناسند ، مقتصد ، عارف به امام و سابق بِالخیرات ، امام است.»
«الظّالمُ‌لِنفسِه» : کسی که امام را نشناسد به خود ظلم کرده است.
اگر می‌خواهیم در زمره‌ی ظالمین قرار نگیریم، راهی جز معرفت امام در پیش رو نداریم.
ظلم از ریشه ظلمت است. به میزانی که در مسیر شناخت امام گام برداریم، ظلمات وجودمان مرتفع گشته و نور حضرتش در آینه قلب و دلمان منعکس می‌شود.
«مقتصد»: کسی که عارف به امام باشد، فردی میانه رو و اهل اعتدال است.
در پرتو معرفت و شناخت نسبت به امام ، میانه روی به زندگی مان حاکم می شود، از افراط و تفریط به دور می‌مانیم و در مسیر کسب فضایل پیش می‌رویم.
اعتدال لازمه‌ی کامیابی و رسیدن به ارزش‌های معنوی است.
«خیرُ الامور اَوسَطُها»[3]
«بهترین امور، حد میانه آن است.»
عدم اعتدال، زیاده‌روی در امور یا کوتاهی و قصور، ما را از کامیابی و موفقیت دور کرده و موجب خروج‌مان از جاده فضیلت و معنویت می‌شود.
اهل بیعت، همواره در خدمت
پیامبر اکرم صلّیاللهعلیهوآله فرمودند:
«مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةُ إِمَامٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة»[4]
«کسی که بمیرد و بیعت امام به گردنش نباشد، همچون مرگ جاهلیت مرده است.»
طبق فرمایش رسول اکرم صلّیاللهعلیهوآله، بیعت با امام بر یکایک ما واجب است و اگر این امر در زندگی‌مان محقق نشود، همچون مردم زمان جاهلیت، بی‌دین از دنیا خواهیم رفت.
«بیعت» هم به معنای خرید است، هم به معنای فروش.
هر صبح، در دعای عهد، با امام زمان علیه‌السلام تجدید بیعت می‌کنیم. گویا با هر بار بیعت، خود را به امام عرضه کرده و از وجود مقدسش درخواست می‌کنیم خریدار ما شود تا مملوک غیرحق نباشیم.
سـر خدمـت تـو دارم
بخرم به لطف و مفروش
همواره این خطر ما را تهدید می‌کند که گرفتار غفلت شده و در خدمت غیر امام قرار گیریم.
به همین جهت بر خود لازم می دانیم با بیعت روزانه، عهدو پیمان خود را با حضرت ولی‌عصر عجّل‌الله‌فرجه تجدید کرده و از سر صدق و اخلاص، وفاداری خود را به محضر مقدسش اعلام نماییم.
در واقع، بیعت نمایانگر اعلام اطاعت و آمادگی برای خدمت دائم است.
زمان ظهور، زمان بیداری
امام رضا علیه‌السلام می‌فرمایند:
« قَدْ قَامَ سَيِّدُ الْخَلْقِ لَقَالُوا- يا وَيْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ»[5]
«زمانی که سید خلایق قیام کند، گروهی می گویند: ای وای بر ما. چه کسی ما را از خوابگاه‌مان بر انگیخت ؟ این واقعیتی است که خدای رحمان وعده داده و پیامبران راست گفتند.»
زمان ظهور ولی عصر علیه السلام گروهی آیه ۵٢ سوره مبارکه یس را بر زبان می آورند و فریاد « يا وَيْلَنا» سر می‌دهند؛ زیرا در آن هنگام، خود را در شمار بدبختان و رو سیاهان عالم می‌بینند.
گوینده این کلام کسانی هستند که در عصر غیبت، مشغول استراحت بودند نه تلاش و زحمت.
اگر خواهان آن هستیم که در آن زمان به جای « یا ویلنا» ، « طوبی لنا» بر زبانمان جاری شود، باید روزگار را با انتظار ظهور حضرت سپری کنیم، انتظاری همراه با سعی و تلاش، تا در هنگام ظهور، از پایان انتظار و تحقق آرزویمان شادمان و مسرور باشیم.
هر کس در دوره غیبت، دنیا را محل جد و جهد خود قرار دهد و برای تحقق ارزش‌های الهی نهایت تلاش خود را به کار گیرد، یقیناً در زمان ظهور، در شمار فائزین و رستگاران خواهد بود.
ظهور نزدیک است
«هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ» : قیام حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه وعده الهی است و با اسم اشاره نزدیک (هذا) ذکر شده است.
هنگامه‌ی ظهور نزدیک است ، و زمانی که خدای سبحان بخواهد بنده‌ای رامورد رحمت خاص خود قرار داده و وعده های بشارت آمیزش را شامل حال او کند، نزدیکی این امر را به او متذکر می‌شود«ما وَعَدَ الرَّحْمنُ»
امام، موجب زینت و جمال
زیبایی‌های حقیقی زندگی، در زمان ظهور حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه جلوه‌گر می‌شود.
«…يُزَيِّنَ اللَّهُ تَعَالَى الْأَرْضَ بِظُهُورِهِ وَ ظُهُورِ دَوْلَتِهِ …»[6]
«خدای متعال با ظهور او و آشکار شدن دولت او، زمین را زینت می بخشد.»
زینت چیزی است که موجب آراستگی و فزونی زیبایی می‌شود.
زمین با همه‌ی زیبایی‌های چشمگیری که دارد، با ظهور، مزیّن شده و دارای آراستگی خاصی می‌شود.
زمین وجود ما نیز این گونه است. به میزانی که امام عصر عجّل‌الله‌فرجه در آن ظهور داشته باشد و قلب و دلمان گذرگاه و نظرگاه «ولی خدا» شود، آراستگی و زیبایی‌اش افزون شده و نزد خدا و اولیای خدا بیشتر جلوه گر می‌شود.
ایمان، زینت انسان
زینت حقیقی، ایمان و اعتقادات الهی است. بر خلاف تصور غالب انسان‌ها که زینت خود را فلزات (طلا و نقره)، سنگ‌ها (جواهرات) و پوست حیوانات و چیزهایی از این قبیل می‌دانند، آنچه زینت انسان محسوب شده و موجب جلوه گری قلب و دل او می‌شود، باور قلبی و دلدادگی به خداوند است.
«…وَ لكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإيمانَ وَ زَيَّنَهُ في قُلُوبِكُمْ…»[7]
«…ولی خدا ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهایتان زینت بخشیده…»
ارتباط با حضرت ولی‌عصر عجّل‌الله‌فرجه، قلوبمان را به نور ایمان مزین کرده و بیش از پیش موجب درخشش و جلوه‌گری ما در عالم می‌شود.
گروهی اندک بر سر عهد و پیمان می‌مانند
احمدبن اسحاق در مورد ولی‌عصر عجّل‌الله‌فرجه از امام عسکری علیه‌السلام سؤال می‌کند آیا غیبت او طولانی است؟ امام علیه السلام می‌فرمایند:
«… إِي وَ رَبِّي حَتَّى يَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ أَكْثَرُ الْقَائِلِينَ بِهِ وَ لَا يَبْقَى إِلَّا مَنْ أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَهْدَهُ لِوَلَايَتِنَا وَ كَتَبَ فِي قَلْبِهِ الْإِيمَانَ وَ أَيَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْه…»[8]
«به خدا قسم ، بله . (در دوره ی غیبت ) اکثر افرادی که قاءل به امامت او هستند ، بر می گردند تا آن که غیر از کسانی که خداوند ( در عهد است) برای ولایت ما از آن ها پیمان گرفته بود ، به این امر باقی نمی‌مانند، کسانی که ایمان در قلبشان ثبت شده و خداوند آن ها را با روح خود تأیید و تقویت کرده است.»
طبق فرمایش امام عسکری علیه السلام، در دوره‌ی غیبت، اکثر مؤمنان به امام زمان عجّل‌الله‌فرجه پشت می‌کنند و تنها اقلیتی خوش سابقه بر عهد و پیمان خود با امام خویش وفادار می‌مانند.
کسانی که در شمار این اقلیت هستند باید با همه وجود خدای سبحان را شاکر باشند که لطف و عنایت خاص خود را شامل حالشان نموده، عشق و محبت حضرت را در صحیفه‌ی قلبشان ثبت کرده و آنها را در صف منتظران امامشان جای داده است.
اثر تولی و تبری
شخصی به محضر امام صادق علیه‌السلام شرفیاب شد و از حضرت پرسید:«إِذَا أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَيْتُ لَا أَرَى إِمَاماً أَئْتَمُّ بِهِ مَا أَصْنَعُ»؛ «زمانی که صبح و شب کردم و (در ظاهر) امامی را ندیدم که جلودار خود قرار دهم و به او اقتدا نمایم، چه کنم؟
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:«فَأَحِبَّ مَنْ كُنْتَ تُحِبُّ وَ أَبْغِضْ مَنْ كُنْتَ تُبْغِضُ حَتَّى يُظْهِرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ»[9]؛«هر که را از قبل دوست داشتی، همچنان دوست داشته باش و هر کس مبغوضت بوده ، همچنان از او متنفر باش ، تا زمانی که خدای عزّ و جلّ امام را ظاهر کند»
عصر غیبت، دوره‌ی تولی و تبری است، زمان اعلام محبت به کسانی که محبوب خدا و اولیاءخدا هستند و اعلام برائت از افرادی که به جهت دشمنی و عداوت، مورد غضب خدا و اولیاء خدا قرار گرفته‌اند، و غایت این ابراز محبت و اظهار برائت، پیوست به حضرت حجت عجّل‌الله‌فرجه است.
تقید به قرائت روزانه‌ی زیارت عاشورا نمادی از این امر است.
تولی و تبرّای ما با سلام‌ها و لعن‌های متعدد ظهور پیدا می‌کند و حبّ و بغض‌های الهی را در قلب و دلمان تقویت می‌نماید.
بی یاد او، هرگز
صاحب «مکیال المکارم» می‌گوید: در ادعیه‌ی مربوط به امام عصر عجّل‌الله‌فرجه از خداوند درخواست می‌کنیم: «لا تُنسِنا ذِکرَه»؛« خدایا مرا وادار نکن که او را فراموش کنم»
چطور ممکن است خدای سبحان بنده را در حالتی قرار دهد که امام خود را از یاد ببرد؟
این امر، عقوبت خداست. کسانی که در زندگی روزمره خود به همه کس و همه چیز توجه دارند، غیر از امام عجّل‌الله‌فرجه، شامل این عذاب می‌شوند.
«اللَّهُمَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ النِّقَم»[10]
«خدایا ببخش گناهانی که نقمت و عذاب را فرود می‌آورد»
بی‌شک یکی از گناهانی که موجب نزول عذاب می‌شود، نسیان الامام است، گناهی که هم عذاب دنیوی بر آن مترتّب می‌شود هم عذاب اُخروی.
نکند در زندگی، امام خود را از یاد برده باشیم و این فراموشی را امری عادی تلقی کنیم. توجه نداشتن به «ولی خدا» عقوبتی است که بر غافلان فرود می‌آید.
امام منشأ تمامی خیرات، برکات و توفیقات ماست. باید همه روزگارمان را با نام و یاد او سپری کنیم.
روز و شب با تو بودنم هوس است
بی تو بودن ، نبودنم هوس است
هرگاه موفق به انجام حسنه‌ای می‌شویم، به یاد آوریم با دعای مولایمان توفیق خیر نصیبمان گشته.
هر زمان معصیتی بر ما عارض می‌شود ، توجه داشته باشیم امام شاهد و ناظر است و به جهت معاصی ما محزون می‌شود، پس با یاد حزن او،گناه را ترک کنیم.
در بحران‌ها و گرفتاری‌ها، با توسل به امام عصر عجّل‌الله‌فرجه حاجات‌مان را طلب کنیم و برای اجابت دعا، او را واسطه‌ی فیض بین خود و خداوند قرار دهیم.
هنگام دلتنگی‌ها و هجوم غم‌ها، با مولایمان درد دل کرده و برای حل مشکلات از او استمداد بطلبیم.
گر هزاران دام باشد هر قدم
چون تو با مایی نباشد هیچ غم
برتر از لوح محفوظ
تمامی پدیده‌های هستی و اتفاقات عالم با قلم تقدیر، در کتابی تکوینی، به نام لوح محفوظ ثبت شده است.
این اتفاقات با جزئیات کامل همراه بوده و به هیچ وجه قابل تغییر و دگرگونی نیست.
طبق روایات، از لوح محفوظ که در آیات قرآن به آن اشاره شده، به وجود مقدس امام عصر عجّل‌الله‌فرجه تعبیر شده است.
حافظ بَرسی، از عرفانی بزرگ شیعه، در کتاب «مشارق الانوار الیقین» می‌گوید:«وجود مقدس امام زمان علیه السلام از لوح محفوظ برتر است» و برای این مدعای خود چند دلیل ذکر می‌کند:
- لوح محفوظ، مجموعه ای از اسرار است. امام علیه السلام بر محتوای لوح محفوظ احاطه دارد و آنچه در لوح پنهان است، نزد امام آشکار و هویداست. به جهت مطلع بودن ولی‌عصر عجّل‌الله‌فرجه بر اسرار، مقام حضرت برتر از لوح محفوظ است.
- منظور از کتاب مبین در آیه شریفه «اَحصَیناه فی کتابٍ مبینٍ»[11] ، امام است . بنا بر این حضرت ولی عصر علیه السلام ظاهر کننده و آشکار کننده اسرار است ، در صورتی که لوح محفوظ تنها محل ثبت اسرار می باشد .
- امام، «ولی الله» است و ولایت او بر کل عالم حاکمیت دارد. لوح محفوظ نیز در شمار چیزهایی است که تحت ولایت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه قرار دارد.
- همه امور ثبت شده در لوح، محفوظ بوده و غیر قابل تغییر است. امام زمان عجّل‌الله‌فرجه در عالم قدرت تصرف دارد و می‌تواند به اذن حق ، همه چیز را تغییر دهد.
به محضر مقدس اماممان عرض می کنیم:
مولا جان! شما به ظاهر و باطن ما آگاهی و این امر موجب دل خوشی و امیدواری، برای اصلاح امور مادی و معنوی ماست.
مگر می‌شود پدری از خلاف فرزندش مطلع شود و برای هدایت او اقدامی نکند؟
مگر می‌شود غنی و توانگری، حال زار فقیر و محتاج را نظاره کند و به او توجه و رسیدگی ننماید؟
مگر می‌شود عالمی شاهد خطای جاهل باشد و غلط و اشتباه او را اصلاح نکند؟
آقا جان! یقین دارم با یک نگاه شما گمراه هدایت می‌گردد، جاهل عالم می‌شود، فقیر، غنی گشته و بد عاقبت، خوش عاقبت می‌شود.
ما لایق نظر لطف شما نیستیم، ولی با تمام وجود محتاج و مشتاق آن نگاه کریمانه‌ایم.
«اُنظر الینا نظرةً رحیمةً»
ما خود را برای معرفت، محبت و پیوست به امام، قابل نمی‌دانیم، اما تمنای وصال و رضای شما را داریم.
طالب معرفتی هستیم که در پرتو آن حضور دائم شما را در زندگی‌مان دریابیم، در هیچ شرایطی فراموشتان نکنیم و در همه حال، دلمان در هوای شما و قلبمان سرشار از یاد شما باشد.
دمی بدون خیالت سرم نیاساید
به غیر یاد تو چیزی دلم نیاراید
همیشه بر در دل ایستاده ام که مگر
محبت دگران قلب را نیالاید
تاریخ جلسه: 98/7/10 ـ بخش3
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه فاطر، آیه 32
[2] کافی، ج1، ص215
[3] بحارالأنوار، ج75، ص11
[4] الفصول المختاره، ص245
[5] اصول کافی، ج8، ص247
[6] إعلام الورى بأعلام الهدى، ص 418
[7] سوره مبارکه حجرات، آیه 7
[8] کمال‌الدین و تمام‌النعمۀ، ج2، ص385
[9] کافی، ج1، ص342
[10] دعای کمیل، مفاتیح الجنان
[11] سوره مبارکه یس، آیه 12
