یکی از درخواست‌های بنده از خدای سبحان در روز عرفه این است:
درخواست عافیت
«وَ سَرْبِلْنِی بِسِرْبَالِ عَافِیتِكَ وَ رَدِّنِی رِدَاءَ مُعَافَاتِكَ»
«پروردگارا! مرا به لباس عافیت ملبس کن و عبای عافیت را بر تنم کن»
سربال به معنای لباس و ردّئنی احتمالا از ریشه رداء می‌باشد.
برای تقریب به ذهن: سربال به منزله مانتو و رداء به منزله چادر می‌باشد. یعنی بنده از خدا می‌خواهد ظاهر و باطن و پنهان و آشکار او عافیت باشد.
«رداء معافات» یعنی تمام وجود بنده عافیت باشد یعنی عافیت در او ظهور داشته باشد؛ نه بیماری اخلاقی داشته باشد نه بیماری جسمی و نه بیماری روحی.
«سربالِ عافیت» یعنی بنده از خداوند درخواست می‌کند که در باطن نیز عافیت داشته باشد یعنی مبتلا به سوءظن به خدا و خلق، ریا، شرک و افکار ناسالم نباشد.
گویا حضرت با این عبارت آموزش می‌دهند که لازم است انسان برای اصلاح ظاهر و باطن خویش دعا کرده و درخواست جامع و کاملی از خدا داشته باشد؛ چرا که برخی افراد صرفا به دنبال اصلاح ظاهر و برخی صرفا به دنبال اصلاح باطن‌اند.
کلمه معافات از باب مفاعله (معافَیَة بوده و اعلال شده است) و به معنای عافیت طرفینی می‌باشد؛ یعنی هم فرد از جانب دیگران در عافیت بوده و هم دیگران از جانب او در عافیت باشند؛ یعنی هم عافیت‌بخش و هم عافیت‌پذیر باشد.
گاهی فرد به گونه‌ای عمل می‌کند که تنها به نفع خودش می‌باشد ولی به دیگران آسیب می‌رساند و یا سعی می‌کند به دیگران آسیبی نرساند اما خودش در حال آسیب دیدن است؛ این معافات نیست. معافات یعنی فرد در ارتباط با دیگران، هم انرژی مثبت بدهد و هم انرژی مثبت دریافت کند؛ معافات یعنی دریافت و پرداخت بهترین خیرات؛ معافات یعنی عدم آزار رسانی به یکدیگر.
عافیت با سلامتی فرق دارد و بسیار گسترده‌تر از آن است. در واقع سلامتی زیرمجموعه عافیت است. عافیت یعنی سلامتی روح و جسم و ظاهر و باطن در کنار عزّت و سعه‌صدر و عاقبت‌بخیری و سایر کمالات.
عافیت یک امر بسیار گسترده و عنوان کاملی است، در شب قدر که شب سرنوشت‌ساز ماست، از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله پرسیده شد که در شب قدر از خداوند چه بخواهیم؟ ایشان فرمودند: «عافیت را»[1]
درخواست های فرد نماد قابلیت‌های او است یعنی انسان می‌تواند آن‌قدر سعه‌صدر داشته باشد که نه تنها از اشتباهات اطرافیانش به تنگ نیاید بلکه برای اصلاح آنان دلسوزانه دعا کند. علاوه بر آن، امکان آن وجود دارد که عملکرد فرد به قدری صحیح باشد که دیگران نیز از جانب او هیچ آزاری نبینند.
رداء، پوششی‌ست که در وهله اول به چشم طرف مقابل می‌آید. «رداء معافات» یعنی دیگران بدانند که فرد به آن‌ها انرژی منفی نخواهد داد و نیز از کسی جذب انرژی منفی نخواهد داشت.
کسی که به لطف الهی برخوردار از «رداء معافات» باشد هیچ‌گاه حق‌الناس بر گردنش نخواهد بود زیرا ضمن مراقبه در رفتار، از خداوند درخواست کرده که هیچ‌گاه آسیبی از جانب او به دیگران نرسد.
شاید بتوان معنای دیگری نیز برای معافات در نظر گرفت و آن اینکه شاید سهوا خطایی از فرد سر زده و ناخواسته به دیگری آسیبی برسد اما فرد در صدد جبران برآمده و به خوبی طرف مقابل را راضی می‌کند به گونه‌ای که اثر آن صدمه نیز از بین می‌رود.
تاریخ جلسه: 97/11/15- جلسه 10
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج7، ص458
