سالی که نکوست از بهارش پیداست
آغاز چهله موسویه که با ولادت کریمه اهل بیت صورت گرفته و به عرفه ختم می‌شود، نمایانگر آن است که در سایبان ولایت و عنایت این کریمه، انس و قرب خاصی به حضرت حق برای یکایک افراد درنظر گرفته شده که تنها با وساطت این بانو عطا می شود.
ارتباط صحیح با کریمه اهل بیت علیهم السلام سند خوشبختی فرد را امضا می نماید.
در باب زیارت حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها، روایاتی از حضرت امام صادق، حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا و از حضرت جوادالائمه علیهم‌السلام وارد شده است که در آنها عباراتی مشابه یکدیگر ذکر شده است.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
«مَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ»[1]
«هر که او (معصومه(س)) را زیارت کند بهشت بر او واجب می‌شود»
در جای دیگری حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:
«أَنَّ زِیارَتَهَا تُعَادِلُ الْجَنَّةَ» [2]
«زیارت او(معصومه(س)) برابر با بهشت است.»
فردی از حضرت امام رضا علیه السلام سؤال میکند که اگر کسی خواهر شما را در قم زیارت کند چه فایده ای دارد؟
حضرت فرمودند:
«مَنْ زَارَهَا وَجبَتْ لَه الْجنَّةُ»[3]
«هر که او ( معصومه س) را زیارت کند مالک بهشت می شود.»
این روایات از نقش کیمیاگرانه حضرت معصومه سلام الله علیها پرده برداری میکند. و نشان می‌دهد که در پرتو معرفت ایشان مس وجود انسان تبدیل به کیمیا گشته و انسان خاکی که مشغول روزمرگی بوده آب و رنگ زندگی‌اش تغییر نموده افلاکی می‌گردد.
هنگامی‌که زیارت کریمه اهل بیت معادل بهشت است؛ یعنی زائر در پرتو معرفت و زیارت ایشان، در همین دنیا در فضایی بهشتی و خوش زندگی میکند که همنشین خوبان گشته و برای او «لایسمعون فیها لغوا و لا کذابا»[4] صورت می‌پذیرد.
همانگونه که در بهشت، سمع بهشتیان از لغو و کذب در سلامت است، سمع او نیز از ناسلامت شنیدن مصون می‌ماند. دیدگاهش همانند بهشتیان زیبا بین شده و عیوب را نمی‌بیند. و در همین عالم از آسایش، رضا و تسلیم و توکل و… بهره‌مند گشته و در محضر معصومین کسب فیض و معرفت دارد.
او علی الارائک متکئون است. پیوسته بر قدرت الهی تکیه زده و هیچ گاه احساس ضعف و ناتوانی نمی‌کند. تمام ناتوانی‌ها و کم آوردن‌ها بدلیل اعتماد بر توان ناقص خویش است.
«وَجبَتْ لَه الْجنَّةُ» یعنی بهشت سند عاقبت بخیری است. کسی که عاقبتش به شرّ است به بهشت نمی‌رود.
از طرفی عاقبت بخیری اتفاقی و تصادفی نیست. باید مسیری را طی نمود تا در نهایت به بهشت ختم شود. بنابر این زیارت حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها از روی معرفت، مسیر صحیح را برای زائر تبیین نموده و او را از سرگردانی و انحراف دور نگه داشته و در نهایت به بهشت وصل می‌رساند.
مقام شفاعت حضرت فاطمه معصومه (س) نه برای ورود به بهشت، بلکه برای ارتقاء مقام افراد در خود بهشت است.
در معرفی شخصیت حضرت معصومه سلام الله علیها در زیارت نامه ایشان آمده:
«ان لک عند الله شأناً من الشأن»[5]
«شما نزد خدا جایگاهی دارید که رفعت این جایگاه برای برای اشخاص نکره و ناشناخته است.»
برای درک عظمت مقام ایشان تنها می‌توان گفت در بهشت که دیگر امکان ارتقاء درجه نیست و هرکس در جایگاه خاص خود مستقر می‌گردد، شأن ایشان نزد خدای سبحان از چنان رفعتی برخوردار است که می‌تواند موجب ارتقاء افراد در خود بهشت نیز بشود.
«یا فاطمه اشفعی لی فی الجنة»[6]
زائر در زیارت نمی‌گوید مرا شفاعت کن بسوی بهشت. (نفرمود الی الجنه) یعنی او می‌داند رفتن به بهشت که برایش قطعی است بلکه درخواست شفاعت را در خود بهشت از ایشان دارد.(فرمود فی الجنه) که این درخواست برای ارتقاء مقام می‌باشد.
شخصیت حضرت فاطمه معصومه (س) را می توان از فضیلت زیارت پیامبر (ص) شناخت
در روایتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام می‌فرمایند:
«من زار المعصومه بقم کمن زارنی و من زارنی کان کمن زار رسول الله»[7]
«کسی که حضرت معصومه را در قم زیارت کند گویا مرا زیارت کرده و هرکس زائر من شد، زائر پیغمبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله شده است.»
در روایت آمده که امام حسن مجتبی علیه‌السلام از پیامبر اکرم صلي‌الله‌عليه‌و‌آله سؤال نمود:
«قَالَ اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ لِرَسُولِ اَللَّهِ ص يَا أَبَتِ مَا جَزَاءُ مَنْ زَارَكَ فَقَالَ ص مَنْ زَارَنِي ….كَانَ حَقّاً عَلَيَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ»[8]
اي پدر پاداش آن كس كه تو را زيارت كند چيست؟
آن حضرت صلي الله عليه و آله فرمود: هر كه مرا … زيارت كند، حقي بر گردن من دارد كه در روز قیامت به ديدار او روم تا از گناهانش رها گردانم.
نکات قابل تامل روایت:
- اولاً زائر به چه عظمتی رسیده که پیامبرصلیاللهعلیهوآله به دیدار او می آیند!!!
- ثانیاً پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله روزی به ملاقات زائر خود می‌روند که هیچکس به یاد او نیست.
- ثالثاً در شرایط عادی مؤمنین گنهکار باید در آتش رفته و پاکسازی شوند اما با توجه به روایت گویا پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله قبل از ورود به صراط زائر خویش را تطهیر نموده و نمی‌گذارند با آلودگی گناه وارد صحنه محشرشود. بدلیل اینکه زائر ایشان، گناه ملکه وجودش نگشته و به سرعت قابل تغییر است و اصلا بعید بنظر نمی‌رسد که با عنایت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله، او از تمام گناهان خویش به یکباره خلاصی یابد.
«أُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ»
آنانکه خاک را بنظر کیمیا کنند
آیا شود که گوشه چشمی به ما کنند
حال با توجه به فرمایش حضرت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام زیارت حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها همان نقشی را داشته که زیارت پیامبرصلّی‌الله‌علیه‌و‌آله دارد.
در روایت دیگری آمده که پیامبراکرم صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:
«يَا عَلِيُّ مَنْ زَارَنِي فِي حَيَاتِي أَوْ بَعْدَ مَمَاتِي …….ضَمِنْتُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَنْ أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا وَ شَدَائِدِهَا حَتَّى أُصَيِّرَهُ مَعِيفِي دَرَجَتِي» [9]
هرکس در زمان حیات و ممات من زائر من شود، ضمانت می‌کنم برای او در روز قیامت که او را از نگرانی‌ها و سختی‌های آن روز خلاص کنم، به اندازه‌ای که او را با خود هم درجه گردانم.
قیامت روزی است که کفه حسنات اکثریت مردم خالی و ملکوت اعمالشان دردناک است. روزی است که انسان ها حتی بابت جزئیات حلال خویش باید حسابرسی شده و هنگامه‌ای است که جزع و فزع همه بلند است. اما پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله نه تنها خاطر زائر خویش را از دغدغه چنین روزی آسوده ساخته، بلکه بشارت ترفیع درجه را نیز به او می دهند«حَتَّى أُصَيِّرَهُ مَعِيفِي دَرَجَتِي»
یعنی کسی که هزاران سال از عرشیان عقب مانده و در عمق فرش بسر برده به یک عنایت پیامبرصلیاللهعلیهوآله ، چنان جذبه ای نصیبش گشته که یکباره تمام مسیر خاک تا افلاک را طی نموده و هم درجه با ایشان می گردد.
چه مستی است ندانم که رو به ما آورد
که بود ساقی و این باده از کجا آورد
بنابر فرموده امام رضا علیه‌السلام که اگر کسی زائر حضرت معصومه شود کان کمن رسول الله می‌شود، یعنی جذبه و عنایت حضرت معصومه سلام الله علیها نیز عقب ماندگی بسیار زیاد زائر را به راحتی مرتفع نموده و انسان خاکی به جایگاه افلاکی رسانده که هرگز تصور این جایگاه را نمی کرده است.
البته لازم به ذکر است که چنین تاثیراتی برای زیارت از روی معرفت و شناخت به حق آن مزور ذکر شده است.”عارفاً بحقها”
اگرادب حضور در محضر عالمی که دارای مقامات رفیع عرفانی و علمی بوده لازم الاجرا می باشد بطریق اولی شرفیابی در محضر شخصیتی که خود دختر و خواهر و عمه امام معصوم بوده و از مقام والایی برخوردار است ادب وافر و معرفتی مضاعف را طلب می نماید. و در پرتو معرفت و ادب است که انسان می تواند از فضائل و برکات زیارت این کریمه بهره مند گردد.
در عین آنکه اگر تمام این نسبت ها هم نبود از آن حیث که ایشان معصومه هستند برای ادای حق ایشان کفایت می نمود.
یکی از نقش‌های حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها رهایی از تعلقات است
در روایت دیگری پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرمایند:
«مَن زارَ قبری بَعدَ مَوتی کِانَ کَمَن هاجَرَ اِلیَّ فی حَیاتی»[10]
کسی که پس از مرگ من، زائر من شود، مانند مهاجرینی است که در زمان حیات من هجرت کرده و به نزد من آمده اند.
در ستایش مهاجرین همین بس که بسیاری از آنان از اهل و اموال خویش در مکه بخاطر همراهی با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله صرف نظر نموده و از مال دنیا به دانه خرمایی قناعت ورزیدند.
در روایت مذکور، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله جایگاه زائر خویش را همانند مهاجرین معرفی نموده و خاطر نشان می‌سازند که زیارت ایشان نقش جدا نمودن از تعلقات را برای زائر به ارمغان می آورد. واین نقش در زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها بوضوح دیده می شود. چه بسیار طلابی که با یک جذبه کریمه اهل بیت از زندگی مرفه خود دست کشیده و از شهر و دیار خویش بسوی قم هجرت نموده و همجواری با این بانوی جلیل القدر را بر گزیده اند.
کرامتی از کریمه اهل بیت (ع)
مرحوم آیت الله خزعلی نقل می‌کنند:
من یک زمان با یک فردی کار ضروری داشتم که نه اسم او و نه آدرس او را می دانستم. تنها می دانستم چنین آدمی هست که اگر او را بیابم کارم راه می‌افتد.
خدمت حضرت معصومه سلام الله علیها مشرف شدم و عرض نمودم: به من گفته‌اند چنین آدمی هست. نه نامی از او میدانم و نه نشانی از او دارم.
هنگامی که به خانه برگشتم، هنوز لباسم را از تن در نیاورده بودم که دیدم در می زنندو همان شخص پشت در بود.
کرامتی دیگر از کریمه اهل بیت (ع)
یکی از علما نقل میکند که در زمان طاغوت جوانی برای من نامه نوشت و گفت دعایی به من بدهید که من به سربازی نروم. این عالم می‌گوید من قم بودم به زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها رفتم حضرت مشرف شده و به حضرت عرض نمودم شما دعا کنید این جوان سربازی نرود.
شب خواب دیدم آن جوان به خانه ما آمده بر سینه زده و حسین حسین می گوید.
فردای آن روز خدمت آیت الله بهجت رسیده و پرسیدم تعبیر این خواب چیست؟ ایشان فرمودند این جوان بسیار مضطر است دعایش کن.
مجدداً به حرم مشرف شدم و دعایش کردم.
شب در عالم خواب صدایی شنیدم که فرمودند ما رفتن به سربازی را از او برداشتیم
به شرط اینکه او نماز بخواند. اگر در نماز کوتاهی کند به یک بلا گرفتار می شود.
از خواب بیدار شدم و برایش نامه ای نوشتم که حضرت وعده دادند تو معاف می شوی اما
شرط آن نماز خواندن است. جوان که از این صحبت بسیار تعجب کرده بود گفت نماز نخواندن من را پدر و مادرم هم نمی دانند. به همین جهت پذیرفت و به حاجت خود رسید.
معلوم است گاهی انسان به خاطر حاجت مادی نزد کریمه اهل بیت می رود اما ایشان واسطه می شوند تا علاوه بر نیاز مادی یک امر معنوی خاص و یک شاه کلید نیز در اختیار او قرار گیرد.
تاریخ جلسه: 98/4/12
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] مستدرک الوسائل، ج 1، ص 57
[2] بحار الانوار، ج 48، ص 317
[3] بحار الانوار، ج 48، ص 317
[4] سوره مبارکه واقعه، آیه 25
[5] متن زیارتنامه حضرت معصومه س
[6] متن زیارتنامه حضرت معصومه س
[8] ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ج 2، ص 82
[9] من لا يحضره الفقيه ؛ ج2 ؛ ص578
[10] (وسایل الشیعه/ج 10/ص 263)
