ارتباط آیات با ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام
شناخت امیرالمؤمنین علیه‌السلام یا از طریق عالم معنا باید صورت بگیرد و یا از طریق خود حضرت حق؛ و یا از طریق حضرات معصومین علیهم‌السلام.
وظیفه هر یک از ما؛ تسلیم ولایت شدن
«إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليما»[1]
«همانا خداوند و فرشتگان او بر پيامبر درود مى‌فرستند؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! شما (نيز) بر او درود فرستيد و به او سلام كنيد سلامى همراه با تسليم»
جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْفَزَارِي از ابوهاشم نقل می‌کند[2]: خدمت امام باقر علیه‌السلام در مسجدالحرام بودم و خطیب نماز جمعه، آیه 56 سوره مبارکه احزاب را قرائت کرد.
امام علیه‌السلام به من فرمودند: «ای ابوهاشم، آیهای را خواند که تفسیرش را نمیداند. «لَقَدْ قَالَ مَا لَا يَعْرِفُ تَفْسِيرَه»
گفتم: تفسیر آن چیست؟ فرمودند: «سَلِّمُوا الْوَلَايَةَ لِعَلِيٍّ تَسْلِيماً» «ولایت را به علی علیه‌السلام واگذارید.»
علی علیه‌السلام را در زندگی، ولیّ خویش قرار دهید، نه ولایت ستمگران را بپذیرید و نه ولایت نفس خود را. بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله درود فرستید و ولایت را به علی علیه‌السلام واگذارید، زیرا او به عنوان ولیّ، در زندگی راهکار طریقت را بیان می‌کند.
فرمودند: مؤمنان بر پیامبر درود بفرستید و نفرمود تسلیم نبی شوید! بلکه فرموده است: تسلیم شوید تسلیم شدنی «سلّموا تسلیماً» این تسلیم خاص را باید در مقابل (ولیّ) داشته باشید. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هم به اعتبار اینکه راهکار طریقت را ارائه می‌دهد و از عالم غیب خبر می‌دهد (ولیّ) خوانده می‌شود.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نفسِ امیرالمؤمنین علیه‌السلام و امیرالمؤمنین علیه‌السلام نفسِ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است. این دو از هم جدا نیستند. شما نیز باید تسلیم علی علیه‌السلام که رویِ دیگر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است، شوید.
آیه نشان می‌دهد وظیفه‌ی ما تسلیم در مقابل ولایت حضرت علی علیه‌السلام است: «سَلِّمُوا الْوَلَايَةَ لِعَلِيٍّ»
(ولایت فقیه) نیز در طول ولایت معصوم است و (ولیّ فقیه) شاگرد اوست و راهکاری را که از شریعت بدست آورده و به جزئیات آن واقف است را به شما عرضه می‌کند. ولایت فقیه در عرض ولایت علی علیه‌السلام نیست، بلکه در امتداد و در طول آن است.
موعظه خداوند؛ ولایت امیرالمومنین علیه‌السلام
«قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلهِ…» [3]
«بگو: شما را تنها به يك چيز اندرز مى‌دهم، براى خدا قيام كنيد…»
ابوحمزه ثمالی می‌گوید[4]: به محضر امام باقر علیه‌السلام مشّرف شده و سؤال کردم: خداوند سبحان به ما یک موعظه دارد، آن چیست؟
امام فرمودند: یعنی شما را تنها به ولایت علی علیه‌السلام پند می‌دهم و ولایت علی علیه‌السلام همان واحده (یکی) است. که خداوند تبارک‌وتعالی در مورد آن فرمود: «إِنَّمَا أَعِظُکُم بِوَاحِدَةٍ»
«أَنْ تَقُومُوا لِلهِ» «أن» در این آیه «تفسیریه» است و واحد، ولایت علی علیه‌السلام است. کسی که ولایت پذیر باشد اهل قیام است و نمی‌تواند قاعد و نشسته باشد.
مرحوم مجلسی (ره) می‌فرماید: ولایت علی علیه‌السلام بر کوفه و قیام او، قیامی الهی و «لله» است، یقیناً او قیامی برای غیر خدا ندارد.
حال اگر (قائم) هستیم و قیام ما «لله» است، اهل ولایت علی علیه‌السلام هستیم و اگر قیام ما (للنفس) باشد، اهل ولایت نیستیم.
رهاورد ولایت امیرالمومنین علیه‌السلام
رفع غصه و نگرانی
«إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّة»[5]
«به یقین کسانی که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است!» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است!»
در ذیل این آیه أبان بن تغلب که یکی از شاگردان امام باقر و امام صادق علیهما‌السلام است نقل می‌کند[6] : از امام پرسیدم: در چه امری استقامت کنیم تا نگرانی نسبت به گذشته و آینده مرتفع شود و بهشت وصل در اختیار ما قرار گیرد؟
حضرت فرمودند: «اسْتَقَامُوا بِوَلَايَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع».
ولایت علی علیه‌السلام نگرانی و حزن را رفع می‌کند، بسیاری از اوقات محزون بودن ما ناشی از کم ولایتی است. ولایت علی علیه‌السلام تمام ظلمات و غصه‌ها و کم کاری‌های گذشته را جبران می‌کند.
آنچه بهشت وصل را نصیب انسان می‌کند، ولایت علی علیه‌السلام است. حضرت، آینده را امنیّت می‌بخشد، و حال را، بهشت مملوّ از معرفت می‌کند.
مسامحه نداشتن نسبت به ولایت
«فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ»[7]
«(هنگامی که برای نماز روز جمعه اذان گفته شود،) به سوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید»
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند[8] : «ذکر الله یعنی ولایت علی بن ابیطالب علیه‌السلام»
باید مؤمنین به سوی ولایت علی علیه‌السلام بروند که آن ولایت، همه امور افراد را تحت الشعاع قرار می‌دهد. این ولایت بر گفتار، شنیدار، تجارت، عبادت، روابط فردی و اجتماعی و همه‌ی امور اثر می‌گذارد.
در آیه قبل فرمود: «اسْتَقَامُوا» باید در ولایت استقامت کنیم. و در این روایت می‌فرماید: «غیر از استقامت سعی و تلاش کنید.» ما مالک هیچ چیز نیستیم اما مالک تلاش خود هستیم .
قرآن می‌گوید: «وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى»[9] «و اینکه برای انسان بهره‌ای جز سعی و کوشش او نیست»
«فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ» بر ولایت علی علیه‌السلام تلاش کنید و مسامحه نداشته باشید، که اگر اهل مسامحه باشید رغبت افراد به ولایت کم می‌شود.
تاریخ جلسه؛ 1382.7.21 ـ جلسه 3
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه احزاب، آیه 56
[2] بحار الانوار، ج36، ص 143
[3] سوره مبارکه سبا، آیه 46
[4] بحار الأنوار، ج۲۳، ص۳۹۲
[5] سوره مبارکه فصلت، آیه 30
[6] بحار الأنوار (ط- بيروت)، ج36، ص 144
[7] سوره مبارکه جمعه، آیه 9
[8] بحارالانوار، ج 36، ص 144
[9] سوره مبارکه نجم، آیه 35
