در کلاس امام زمان شناسی، هدفمان رسیدن به زندگیِ عالمانه است و شرط اساسیِ زندگی عالمانه شناخت امام است. به دلیل آن روایت معروف که میفرماید:
«مَنْ ماتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِیَّه»[1]
«کسی که امام زمانش را نشناسد و بمیرد، جاهل از دنیا میرود.»
و کسی جاهل میمیرد که جاهل زندگی کرده باشد. اگر رمز جاهل زندگی کردن و جاهل مُردن بیمعرفتی نسبت به امام است، پس، معرفتِ امام موجب میشود که انسان عالمانه زندگی کند و عالمانه از دنیا برود، گرچه علیالظاهر از سواد کلاسیک بهرهمند نباشد.عارف به امام نه تنها عالمانه، بلکه عاقلانه زندگی میکند؛ زیرا جهل، هم در مقابل عقل است و هم در مقابل علم.
کسب معرفت برای همۀ میسر است. هر یک از ما در هر سطحی قرار داشته باشیم، باب معرفت برای ما باز است،فقطباید برای این شناخت اقدام کنیم و در مسیر معرفت گام برداریم. هرچه به معرفت کاملتر و صحیحتری دست یابیم، بیشتر از آثار و نتایجش، در جای جای زندگیمان بهرهمند میشویم.
در آغاز بحث به عنوان مقدمه به چند نقش حضرت ولی عصر عجلاللهتعالیفرجه اشاره میکنم.
در دعای زمان غیبت از خدای سبحان درخواست میکنیم:
«أَحْیِ اَلْقُلُوبَ اَلْمَيِّتَةَ وَ اِشْفِ بِهِ اَلصُّدُورَ اَلْوَغِرَةَ وَ اِجْمَعْ بِهِ اَلْأَهْوَاءَ اَلْمُخْتَلِفَةَ عَلَى اَلْحَقِّ… وَ اِجْعَلْنِی بِهِمْ فَائِزاً عِنْدَكَ فِي اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ وَ مِنَ اَلْمُقَرَّبِينَ»[2]
«دلهای مرده خلق را به لطف آن بزرگوار زنده ساز و دلهای اندوهناك را شفا مرحمت فرما هواهاى نفسانى متفرق و آراء مختلف را برأى مباركش بر حق مجتمع گردان… و به وجود آنها مرا نزد خود در دنيا و آخرت سعادتمند و فيروز گردان و از مقربان درگاهت قرار ده.»
«أَحْیِ اَلْقُلُوبَ اَلْمَيِّتَةَ»
« [خدایا] دلهای مرده را به واسطۀ او زنده کن.»
وجود مقدس حضرت همچون بارانی است که بر زمین خشک و مرده میبارد. پس از آن زمین زنده میشود و انواع رویشها در آن صورت میگیرد. یکی از نقشهای امام زمان عجلاللهتعالیفرجهالشریف، احیاء قلوب است.
شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که امام عصر برای زندهدلان چه نقشی ایفا میکند؟
در پاسخ عرض میکنم:در یک نگاه، زندهدلی مراتب دارد. هر شخص زندهدل، نسبت به مرتبۀ بالاتر از خود،مردهدل محسوب میشود.
نگاه دیگر اینکه نقش حضرت برای زندهدلان ابقاء است نه احیا. آنها در پرتو ارتباط با امام، همیشه زندهدل میمانند. نکتۀ قابل توجه این است که در دعا میفرماید: «القلوبَ المَیتة»؛ یعنی کار از عمل گناهکارانه گذشته و قلب گرفتار معصیت است، قلب مشرک است، قلب منکر است؛ ولی چنین قلبی هم، با وساطت حضرت درمان و احیا میشود.
«أحیِ» باب افعال است و به یکباره انجام شدن کار دلالت میکند. از احیای هیچ دلی ناامید نباشیم. با دست یداللهی امام، قلبی که یک عمر غافل،عاصی و خشک بوده است، به یکباره احیا میشود. برای زنده شدن دلها ،به سراغ هیچ سببی غیر او نروید.
«وَ اِشْفِ بِهِ اَلصُّدُورَ اَلْوَغِرَةَ»
«دلهای پر از کینه را بهواسطۀ او شفا بده.»
زمانی که از کسی دلگیر میشویم، میتوانیم دو برخورد داشته باشیم:
1.از خدا میخواهیم دلگیری ما را برطرف کند؛ زیرا میدانیم که این کدورت، مانع دریافت خیرات و برکات میشود،هم به خودمان آسیب میزند،هم به او.
2.دلگیریها را تقویت میکنیم تا جایی که به کینه تبدیل میشود و پس از مدتی، سینهای پر از کینه خواهیم داشت و دیگر نمیتوانیم با افراد، ارتباط صحیحی برقرار کنیم.
این درد را چگونه درمان کنیم ؟
شفای کینهها به واسطۀ وجود مقدس امام است، اگر او در سینۀ ما تصرف کند، دیگر نسبت به هیچکس کینه نخواهیم داشت.
«وَ اِجْمَعْ بِهِ اَلْأَهْوَاءَ اَلْمُخْتَلِفَةَ»
«به واسطۀ او، نظرات مختلف ما را بر حق جمع کن.»
نقش وجودی حضرت در زندگی ما این است که نمیگذارد اختلافهای ما ادامه پیدا کند و با هم درگیر شویم، اختلاف نظرها را به اتحاد بر حق تبدیل میکند. وقتى متوجه مىشويم خواست اماممان چيست و چه امرى را مىپسندد، جايى براى ميلهاى متفارت و نظرهای مختلف باقى نمىماند. نظرات مختلف به دلیل دوری از حق است. امام ما را به خدا نزديك مىكند و بالتبع، نظرما همان نظر حق مىشود، نه آنچه من میگویم، نه آنچه شما میگویید، بلکه آنچه خدا میگوید. اینگونه وجود مقدس حضرت، ما را برحق جمع میکند.
در آخرین عبارت این دعا می گوییم:
«وَ اِجْعَلْنِی بِهِمْ فَائِزاً عِنْدَكَ فِی اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ وَ مِنَ اَلْمُقَرَّبِينَ»
«من را به وسیلۀ آنها(معصومين)، نزد خودت در دنیا و آخرت، رستگار کن و در زمرۀ مقربین جایم بده.»
اگر امام زمان عجلاللهتعالیفرجه در زندگی ما حضور داشته باشد، نمرۀ ما نمره معمولی نیست. خداوند نمرۀ شایستهای به ما میدهد و جایگاهی رفیع نصیب ما میکند.
یکی از آثار وجودی امام در زندگی ما بلندهمت شدن و تعالیطلبی ماست. نمی گویيم خدایا، مى خواهم نمرۀ قبولی بیاورم، بلكه مىگویيم: مىخواهم «فائز» باشم. نمیگویيم موفقیت در دنیا را مىخواهم ، بلكه طالب فوز در دنيا هستم.
تاریخ جلسه:1400/10/1 ـ جلسه 6
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] . مناقب ابن شهرآشوب، ج۱، ص۲۴۶
[2] . دعای غیبت امام زمان، مفاتیحالجنان
خیابان دولت، بلوار کاوه، خیابان اخلاقی شرقی، خیابان بهرام، کوچه محبوبه دانش غربی، پلاک ۱۲
حقوق برای موسسه علمیه السلطان علی بن موسی الرضا (ع) محفوظ است