در آیه ۸۱ سوره مریم خداوند می‌فرماید:
«وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا»
«آنها ﺑﻪﺟﺎی ﺧﺪﺍ، ﻣﻌﺒودﻫﺎیی ﺑﺮﺍی ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺍﻧﺘﺨاب ﻛردﻩﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻳﮥ ﻋزت و آبرویشان ﺑﺎﺷﺪ!»
پیشینۀ آیه
طلب عزت از طریق مال و مقام و افزونی مدرک و… موجب عملکرد ناصحیح می‌شود؛ یعنی بین انگیزۀ ناصحیح و عملکرد ناصحیح رابطه وجود دارد. بسیاری از انگیزه‌‌های ناسالم در زندگی موجب عملکرد ناسالم می‌شود. اصلاح انگیزه در عملکرد انسان تاثیر مثبت دارد. عزت‌طلبی امری محبوب و پسندیده است؛ اما طلب عزت از غیرخداوند، امری باطل است.
انتخاب مسیر اشتباه
نکتۀ دردناکی که در آیه وجود دارد این است که همۀ مشرکین در دنیا طالب عزت‌اند؛ اما مسیر دستیابی به عزت را اشتباه طی کردند و گمان می‌کنند که عزت از طریق غیرخدا دست‌یافتنی است؛ در حالی‌که مالک حقیقی عزت، خداوند سبحان است.
«وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ»[1]
«عزت تنها از آنِ خدا و رسول و مؤمنین است.»
عزت از مسیر غیرالهی، کاذب است. مال، مقام، مدرک و منسب و… عزت‌بخش نیستند؛ حتی احسانی که افراد به یکدیگر دارند تا جلب محبت کنند، موجب عزت نمی‌شود.
امور غیرالهی مستقلاً عزت‌بخش نیستند و اگر عزتی از طرق معلول نصیب افراد می‌شود، به اذن خداوند صورت می‌گیرد. بعضی افراد برای وصول به عزت، بندگی غیرخدا را دارند و برای دستیابی به عزت، به پست‌ترین ذلت‌ها تن می‌دهند؛ در حالی‌که عزتی نصیب آنان نمی‌شود.
کفار، عزت دائمی را در مسیر ناصحیح برای خود طلب می‌کنند که این نوع عزت، موقت و حباب‌آور است. عزت‌بخشی مال و مقام، بسیار گذراست.
پندار و تفکر نادرست افراد موجب باخت و خسران ابدی و دائمی می‌شود.
بعضی از افراد برای دستیابی به عزت مجازی به هرگونه سرسپردگی و تسلیمی در مقابل غیرخداوند راضی می‌شوند؛ درحالی‌که عزت حقیقی با بندگی خداوند حاصل می‌شود.
پیام‌های آیه
۱. شرک، انتخاب‌شدۀ خود کفار است؛
۲. « اتَّخَذُوا» باب افتعال به‌معنای پذیرش و قبول است؛ یعنی کفار خودشان شرک را قبول کردند؛ بدین جهت هیچ‌کس مجبور به پذیرش شرک نیست؛
۳. شرک یعنی هر گونه اعتماد بر غیر خداوند؛ چه از نظر مال، فرزند، همسر، مقام، دوست، منصب، مدرک و…
4.«آلهه» در آیه به‌صورت نکره ذکر شده است؛ یعنی هر آنچه که غیرالهی است، در عالم معروف و شناخته‌شده نیست؛ بنابراین کارایی او برای فطرت و برای موجودات عالم ناشناخته است.
تاریخ جلسه: 1400/9/27 – جلسه سی و هشتم
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1]. سوره منافقون آیه 8.
