قرآن در آیه 99 سوره مبارکه مائده می‌فرماید:
«ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ وَ اللَّهُ یعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما تَكْتُمُون»
«پیامبر وظیفهاى جز رسانیدن پیام (الهى) ندارد؛ (و مسئول اعمال شما نیست). و خداوند آنچه را آشكار، و آنچه را پنهان مىدارید مىداند»
«ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ»
پیامبر (ص)، مأمور به ابلاغ
پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله به جز رساندن پیام و ابلاغ به سوی خلق مبعوث نشده‌اند، او نیامده تا حتماً مردم را به حق واصل كند، بلكه مأمور به وظیفه است كه همان ابلاغ است.
مفسرین می‌گویند: پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله، پیام حق را به عمق جان مردم وارد می‌كند، در حالی كه خدا میداند كه آنان چه امری را اظهار و چه امری را قلباً تكذیب می‌كنند.
نقش واسطه‌‌گری پیامبر (ص)
مفسرین درباره‌‌ی «ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ» گفته‌اند: از این قسمت آیه نقش واسطه‌‌گری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله معلوم می‌شود. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، واسطه و حلقه‌ی است میان خدا و مردم. هر چند كه وجود مقدس او بالاترین موجود عالم است، امّا بدون اذن حق فاعل هیچ امری نیست، حتی ابلاغی كه آیه از آن سخن می‌گوید. خداوند سبحان اراده كرده تا مردم كلام حق را از لسان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بشنوند، اگر اذن حق نبود دریافت و درك كلام پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برای مردم گُنگ و مبهم بود.
مفسر دیگری می‌گوید: جایگاه خدا انحصاری و منحصر به فرد است، «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِن»[1]
خداوند سبحان، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را در ابلاغ رسالت تنها و منحصر به فرد می‌‌خواهد، اگر مردم ابلاغ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را دریافت می‌كنند و آن را در می‌یابند از آن روست كه سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، سخن خداوند است و چون سخن خداوند با فطرت بشر سازگار است به راحتی آن را در می‌یابند.
مفسر دیگری می‌گوید: زبان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، را همه می‌فهمند، زیرا روان و قابل درك است. ایشان صریح سخن می‌گویند، مردم خود عایق و مانعی میان خویش و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله ایجاد می‌كنند، و گرنه از ناحیه ادبیات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هیچ ابهامی نیست؛ به عبارت دیگر ابهام و اجمال از ناحیه پیام‌رسان نیست بلكه از سوی دریافت كنندگان است.
«ما تُبْدُونَ وَ ما تَكْتُمُونَ»
هر عمل انسان، نزد خداوند معلوم است
هر عملی ظاهری و باطنی دارد كه همگی نزد خداوند معلوم است.
اگر سؤال شود قسمت پایانی آیه چه ربطی به پیام‌رسانی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در ابتدای آیه دارد؟
جواب می‌دهیم: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، نقش تعلیم و تربیت دارد. خدا میداند كه ظاهر و باطن انسان، در برابر آموز‌ش‌های پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به چه میزان تسلیم است.
پیام‌های آیه
- پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله رسالت را ابلاغ می‌كند و كسی نمی‌تواند ادعا كند كه شریعت به او نرسیده است.
- تربیت و رشد بشر و حركت او به سوی كمال، تنها انگیزه‌ی خلقت است؛ زیرا آیه می‌گوید که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فقط برای ابلاغ آمده است كه در بطن ابلاغ، تربیت نهفته است.
- علم الهی فراگیر است، پس ظهور و كتمان آن توسط بنده نزد خدا یكسان است.
- «وَ اللَّهُ یعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما تَكْتُمُون»؛ خدا با همه خدایی خویش از آشكار و پنهان شما آگاه است او میداند كه در خفا و آشكار شما نسبت به پذیرش ابلاغ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله چه می‌گذرد.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه حدید، آیه 3
