شهر قم
به برکت وجود مقدس حضرت معصومه سلاماللهعلیها، شهر قم به عنوان عُش یعنی لانه‌ی آل محمد صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله قرار گرفت. معمولاً لانه‌ی پرنده در یک مکان مرتفع واقع می‌گردد. بهمین جهت شهر قم، هم بواسطه‌ی وجود مبارک ایشان از رفعت خاصی برخوردار گشته و پایتخت معنوی جهان اسلام قرار گرفت. به گونه‌ای که از آنجا، خدمات بسیاری به شیعیان عالم صادر می‌رسد.
همان‌گونه که پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله از نوادگان حضرت ابراهیم علیه‌السلام بوده و نشر شریعت حضرت ابراهیم بوسیله‌ی ایشان صورت گرفت، شاید به جرأت بتوان گفت که نشر قال باقر و قال صادق هم با وساطت وجود حضرت معصومه سلاماللهعلیها صورت پذیرفت.
حضرت معصومه سلاماللهعلیها، نوه‌ای است که از مفاخر جدّشان امام صادق علیه‌السلام محسوب می‌شوند.
هر مادری طالب است که فرزندانش بتوانند با او ارتباط برقرار كنند و هرگز دلش نمي‌خواهد داغ حسرت بر دل فرزندانش بگذارد. وجود مقدس حضرت زهرا سلام‌الله‌عليها كه به دلايل مختلف قبر مطهرشان مخفی نگه داشته شد، بنابراین براي اينكه باب ارتباط با خود را باز نگه داشته و قلب شيعه را از داغ مخفی ماندن قبر خویش به نحوی التيام بخشند، قبر فاطمه‌ی معصومه را در عالم معرفی كردند.
وجود مقدس حضرت زهرا سلاماللهعلیها، سفره‌ي معرفتي خود را در قالب حضرت معصومه سلاماللهعلیها به نمايش گذاشته، خصوصاً كه حضرت فاطمه معصومه سلاماللهعلیها در اوج رأفت قرار دارند.
ـ همان‌گونه که زائر در کربلا بر این باور است در حرم حضرت عباس علیه‌السلام بسیار سریع به درخواست‌های او پاسخ مثبت داده مي‌شود، زیارت حضرت معصومه سلام‌الله‌عليها هم همين حكم را دارد، يعني زائر دست خالي بر نگشته و از جایی که گمان نمی‌کند عنايت خاصی را دريافت می‌كند، در حريم حضرت معصومه سلام‌الله‌عليها، رزقی که در مخیّله‌ی زائر نمی‌گنجد توزیع می‌شود.
شناخت حضرت معصومه سلاماللهعلیها در زیارتنامه‌ی ایشان
شناخت حضرت معصومه سلاماللهعلیها تاحدودی از طریق زیارتنامه ایشان صورت گیرد.
زيارتي كه از آغاز، نياز به كمك ملائك پیدا می‌کنید.
«فَكُونُوا مَلَائِكَةَ اللَّهِ أَعْوَانِي، وَ كُونُوا أَنْصَارِي حَتَّى أَدْخُلَ هَذَا الْبَيْتَ»
وقتي نياز به كمك ملائك داريد، يعنی زيارت از سطح رفيعی برخوردار بوده که نمی‌توان از کمتر از ملَك كمك بخواهيد.
در این زيارت، ده درخواست از خدای سبحان، و يك درخواست از خودِ حضرت معصومه سلاماللهعلیها وجود دارد.
نکته‌ی بسیار مهم اين است كه در این زيارت همه‌ي ما خود را عارف به اين بزرگوار و اهل بيت معرفی می كنيم، گویا در بدو ورود، زائر را عارف می کنند، در زیارت عرض می‌کنیم:
«أَنْ لَا يَسْلُبَنَا مَعْرِفَتَكُم»[1]
در حريم حضرت معصومه سلاماللهعلیها، گويا انسان به سرمايه فطرتش متذکر گشته، معرفت اهل‌بیت فطرتاً در او وجود داشته و فقط از خدا می‌خواهد که اين سرمايه از او گرفته نشود.
درخواست دیگر زائر در این زیارت این می‌باشد:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تَخْتِمَ لِي بِالسَّعَادَة»[2]
سعادت چیست که آن را برای پایان عمر خویش طلب می کنیم؟
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی می‌فرمایند:
«خُلُوُّ الصَّدْرِ مِنَ الْغِلِ وَ الْحَسَدِ مِنْ سَعَادَةِ الْعَبْد»[3]
«سینه‌ای که از کینه و حسد خالی است، نمایانگر سعادت عبد است.»
در زیارت حضرت معصومه سلاماللهعلیها، زائر می‌خواهد رابطه قلبی‌اش با مردم، صحیح باشد.
پيامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرمایند:
«مِنْ سَعَادَةِ ابْنِ آدَمَ اسْتِخَارَةُ اللَّهِ وَ رِضَاهُ بِمَا قَضَى اللَّه»[4]
علامت سعادت این است كه فرد در همه‌ی امور از خدا، طلب خير کرده ولی به آنچه خدا مقدّر نموده راضی و خشنود است.
در روایت دیگری از پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله آمده است:
«مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُون»[5]
طبق روایت یکی از اموری که علامت سعادت فرد محسوب مي‌شود« الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُون»؛«محشور بودن با خوبان» است.
صالحین کسانی هستند که خوبی و صلاح همه‌ی وجودشان را فرا گرفته و در آنها ملکه شده است.
- تمام سعادت در چهار چيز است. با این چهار چیز، سعادت فرد كامل می شود:
- نيت، خالص باشد. يعني هسته‌ی مركزي كار صحيح باشد.
- قوه و توان انجام کار وجود داشته باشد. بسیاری از اوقات نیّت، خالص بوده ولی قدرت انجام کار وجودندارد.
- مانع بر سر راه وجود نداشته باشد. ممکن است قدرت باشد اما موانع نمی‌گذارد قدرت جاری شود، به همين جهت هماهنگی بين امور برقرار نمی‌شود.
- هدف حاصل شود،گاهی هماهنگی هم وجود داشته اما کار به هدف اصابت نکرده و مقصود، حاصل نمی‌شود. اگر اين چهار چيز در زندگي محقق گردد،سعادت حاصل شده است.
هنگامی که با وساطت حضرت معصومه سلاماللهعلیها درخواست سعادت می‌کنیم، یعنی نيت‌هايمان خالصانه ،قدرت و توانمان افزون، موانع راه برطرف، و مطلوب و مقصودم محقق گردد.
اميرالمؤمنين علیه‌السلام در روایتی دیگر می‌فرمایند:
«أَفْضَلُ السَّعَادَةِ اسْتِقَامَةُ الدِّين»[6]
«برترین سعادت، استقامت در دین است»
برای هر یک از ما امكان لغزش دينی وجود دارد به همین جهت در زیارت حضرت، با درخواست سعادت، طالب ثبات قدم در دین بوده و برای رسیدن به مقصد، خود را نیازمند واسطه‌ی بسیار قوی می‌دانیم، این واسطه، وجود مقدس حضرت معصومه سلاماللهعلیها می‌باشند.
پاداش زیارت حضرت معصومه سلاماللهعلیها
امام جواد علیه‌السلام می‌فرمایند:
«مَنْ زَارَ عَمَّتِي بِقُمَ فَلَهُ الْجَنَّة»[7]
اگر كسي وجود مقدس حضرت را با معرفت زيارت كند بهشت بر او واجب می‌شود، يعنی وجود مقدس حضرت، راهی را در پيش روی زائر و سيره‌ای را به او نشان داده، و او را در جوّ و فضايی قرار می‌دهند كه انسانيتش در اين عالم و در عالم برزخ محفوظ بماند، یعنی با وساطت ایشان، رفتن به بهشت برای زائر حتمی است.
و این امر در درخواستی که از خود حضرت معصومه سلام الله در زیارتشان داریم، معلوم می‌گردد.
«يَا فَاطِمَةُ اشْفَعِي لِي فِي الْجَنَّة»[8]
در این زیارت به حضرت عرض نمی‌كنيم شما واسطه شويد ما به بهشت برویم! يعني پيوست به شما، بهشت را که حتمی و قطعی نموده، فقط هنگامی که در بهشت قرار گرفتم، اگر قرار باشد ارتقايی صورت گرفته و گسترش وجودی به من داده شود، با وساطت شماست.
بدون وساطت حضرت معصومه سلاماللهعلیها، اين ارتقاء ميّسر نيست.
البته چنین امری عجیب نیست زیرا فاطمه معصومه سلاماللهعلیها، جلوه فاطمه كبری سلام‌الله‌عليها است. نکته‌ی بسیار مهم این است که اعلام می‌کنم من بهشتی را كه انواع تنعمات در آن بوده، ولی پيوست به شما خاندان در آن وجود ندارد نمی‌خواهم.
در زيارت‌نامه حضرت معصومه سلام الله‌عليهم، درخواست نمی‌كنيم ما را بهشتی كنید، زیرا زيارت با معرفت، مرا بهشتی كرده، اما سطح توقع من، رسيدن به نعيم باقي نبوده، بلکه پيوست تنگاتنگ با معصومين است.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت معصومه سلاماللهعلیها
[2] مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت معصومه سلاماللهعلیها
[3] غررالحکم و دررالکلم، ص364
[4] تحف العقول، ص55
[5] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج13، ص 189
[6] غررالحکم و دررالکلم، ص186
[7] بحارالأنوار، ج48، ص316
[8] مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت معصومه سلاماللهعلیها
