کسب فیض حج و عمره بدون سفر به مکه!
ابوحمزه ثمالی از امام سجاد علیه‌السلام، داستانی درباره امام حسن مجتبی علیه‌السلام نقل می‌کند:
«روزی امام حسن مجتبی علیه‌السلام مشغول طواف کعبه بودند که مردی خدمت ایشان آمده و عرضه داشت: «من با فلانی مشکلی دارم؛ لطفا برای رفع این مشکل با من بیایید!» حضرت طواف را ترک کرده و با او رفتند. هنگام رفتن، مردی که حسادت به آن شخصی که به امام مراجعه کرده بود، داشت؛ از امام پرسید: «طوافت را رها کرده و همراه فلانی برای رفع حاجتش می‌روی؟!» حضرت فرمودند: «چگونه همراه او نروم درحالی که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «اگر کسی برای برآورده کردن برادر مسلمانش حرکتی کند و نیازش را برطرف کند؛ برای او یک حج و یک عمره نوشته می‌شود و اگر نیازش برطرف نشود برای او یک عمره نوشته می‌شود.
به راستی که من(با انجام آن کار) یک حج و یک عمره کسب کردم و به طواف خودم بازگشتم»[1]
از امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌آموزیم اگر به هر دلیلی امکان تشرف به حج یا عمره را نداریم؛ با اقدام به رفع حاجت مؤمنی –ولو به نتیجه مطلوب نرسد- نام خود را در زمره زیارت‌کنندگان بیت‌الله ثبت نماییم. اگرآن اقدام مؤثر واقع شد؛ علاوه بر عمره، یک حج نیز در نامه عمل ما ثبت خواهد شد.
پرهیز از ظاهربینی
روایت شده است که:
«فردی به نام فرقد سبخی[2] خدمت امام حسن علیه‌السلام آمد درحالی که حضرت یک رداء ابریشمی به تن داشتند(لباسی گران قیمت) و فرقد لباس پشمینه پوشیده بود. فرقد نگاه معناداری به حضرت کرد(به این معنا که تو والی مسلمین هستی چرا لباس راحت و گران قیمت پوشیده‌ای؟)
حضرت خطاب به او فرمودند: «تو را چه شده است که اینگونه به من می‌نگری؛ درحالی که لباس اهل بهشت برتن من است و لباس اهل جهنم بر تن تو؟!
به راستی که بعضی از شما زهد در پوشیدن لباس دارند در حالی که سینه‌شان پر از تکبر است. چنین شخصی با لباس پشمینه‌اش نسبت به کسی که در ظاهر لباس گران قیمتی پوشیده است؛ عجب بیشتری دارد»»[3]
هدف از بیان این روایت، صحیح دانستن استفاده از لباس گران‌قیمت نیست؛ بلکه هدف تصحیح طرز فکر درباره افراد است. خطری که افکار افراد را تهدید می‌کند قضاوت درباره افراد تنها بر پایه ظاهر آنان است. برخی گمان می‌کنند شخصی که لباس مندرس می‌پوشد یا ظاهر آراسته‌ای ندارد؛ اهل دنیا نیست و با ملکوت ارتباط دارد!
حضرت در این داستان، به ما یادآور می‌شوند که نباید فریب ظاهر زاهدانه افراد را خورد. ضمن آن که ممکن است پوشیدن لباس مندرس، در دل انسان عُجبی ایجاد کند که آسیب بسیاری دارد.
البته لازم است تذکر داده شود که لباس امام، لباس خارج از عرف و اسراف نبوده است؛ چرا که حضرت دارای ملکه عصمت بوده و هرگز خطایی نکرده‌اند.
تک‌بیت ناب
آمده است که امام حسن مجتبی علیه‌السلام همیشه این شعر را می‌خواندند:
«يَا أَهْلَ لَذَّاتِ دُنْيَا لَا بَقَاءَ لَهَا إنّ اغتراراً بظُلٍ زائلٍ حُمقٌ»[4]
«ای اهل لذات دنیا! بدانید لذات دنیا باقی نیست به راستی که فریفته شدن به سایه‌ای که از بین می‌رود حماقت است»
اگر فردی با لذات دنیوی سرمست و خوشحال باشد؛ عاقل نیست چرا که عمر این لذات مانند سایه‌ای کوتاه است. عاقل با لذات پایدار خوش است.
اثرات خوش‌اخلاقی
امام حسن مجتبی علیه‌السلام از پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل می‌کنند:
«إنّ الرجلَ یدرک بِحُسنِ خُلقِه درجةِ الصّائم القائم»[5]
«به راستی که انسان با خوش‌اخلاقی به درجه روزه‌داران و شب‌زنده‌داران می‌رسد»
آن جایگاهی که با روزه‌داری و قیام به نماز در شب به دست می‌آید؛ با خوش‌اخلاقی نیز به دست می‌آید. اگر شخص به هر دلیلی توفیق روزه‌داری و خواندن نمازشب ندارد؛ با خوش‌اخلاقی می‌تواند این کمبود را جبران کند.
درمان پادرد
از امام باقر علیه‌السلام نقل شده است:
«درمحضر امام حسین علیه‌السلام بودم که مردی از دوستان اهل‌بیت نزد حضرت آمده و به ایشان عرضه داشت: «ای فرزند رسول خدا! ازشدت پادرد نمی‌توانم به محضر شما شرفیاب شوم!» حضرت فرمودند: «چرا تعویذ امام حسن مجتبی علیه‌السلام را انجام نمی‌دهی؟» پرسید: «و آن چیست؟» حضرت فرمودند: «هفت آیه ابتدایی سوره فتح»»[6]
گاهی پای جسم انسان گرفتار درد می‌شود و انسان را از رفتن به محضر خوبان باز می‌دارد؛ گاهی نیز پای روح انسان دردمند شده و سرعت سیر او کم می‌شود؛ این دستور برای هر دو مورد مفید است.
تاریخ جلسه: 87/9/11 ـ جلسه 8
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] مسند الامام الحسن المجتبی(ع)، ص680
[2] یکی ازاهل‌تصوف
[3] شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید، ج18، ص263
[4] بحارالانوار، ج70، ص122
[5] شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید، ج6، ص338
[6] بحارالانوار، ج92، ص84
