اوجب واجبات
شناخت امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه از ضروریات زندگی ماست؛ در روایات نیز معرفة الامام به عنوان اوجب واجبات معرفی شده است.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
«إِنَّمَا كَلَّفَ اللَّهُ النَّاسَ ثَلَاثَةً مَعْرِفَةَ الْأَئِمَّةِ وَ التَّسْلِیمَ لَهُمْ فِیمَا یرِدُ عَلَیهِمْ وَ الرَّدَّ عَلَیهِمْ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ»[1]
«مردم فقط به سه امر مكلّف هستند (باید اساس زندگیشان بر این سه مورد باشد، و بقیه بایدها از این سه امر نشأت می‌گیرد.) شناخت ائمه (ع)، تسلیم در برابر آنچه از سوی آنهاست، برگرداندن اختلافاتشان به ائمه (ع) و پذیرش نظر آنها»
«إِنَّمَا» كلمه حصر است، و نشان از این دارد كه ما تنها به این سه امر مجبور هستیم؛ البته این اجبار، جبری است در اوج لطف كه نماد رأفت و رحمت خداوند سبحان نسبت به ماست، زیرا این تكلیف موجب می‌شود به دور از آفات، طاعاتمان را انجام دهیم و به راحتی و سهولت از معاصی فاصله بگیریم؛
مانند پدری كه فرزندش را مجبور می‌كند تا فردی موّجه و مقبول را به عنوان معلّم بپذیرد؛ پدر به فرزندش نمی‌گوید: باید درس بخوانی، حرف معلمت را گوش كنی و به او اقتدا نمایی؛ زیرا می‌داند وقتی فرزند در عرصه تربیت آن معلم قرار بگیرد، در پرتو ارتباط زیبا و جهت‌دار او، به همه امور مثبت ملتزم خواهد شد؛ ما نیز در صورت شناخت امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه و پذیرش او، دین و دنیایمان آباد می‌شود، در میدان بندگی حق كمتر دچار نقص و خطا می‌شویم، استعدادهای بالقوه وجودمان به فعلیت می‌رسد، در مقابله با مشكلات زندگی شیوه‌هایی زیبا و نتیجه‌بخش را در پیش می‌گیریم… و آثار امام‌شناسی در همه زندگیمان ساری و جاری می‌شود.
فرق جهّال زمان پیامبر ص و جهّال زمان خروج
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
«جُهال در زمان خروج حضرت ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه خیلی جاهل‌تر از جُهال زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هستند، چون جُهال در زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بت پرستی داشتند ولی جُهال زمان خروج، قرآن را مطابق آراء خود قرار می‌دهند.»[2]
جاهلان نزدیك به زمان ظهور متدینینی هستند كه تنها به اموری ظاهری مقید‌‌اند، ولی به خود اجازه می‌دهند بدعت بگذارند و دین خدا را تحریف كنند.
دعا برای امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه
ما بر این باوریم كه باید برای وجود مقدس ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه دعا كنیم و مطمئن هستیم دعا در حق ایشان در زندگیمان آثار و بركات فراوانی را به همراه دارد.
صاحب مكیال در ص 449 ، ج 1 كتاب خود می‌نویسد:
دعای ما برای حضرت حجت عجل‌الله‌تعالی‌فرجه چند نوع است:
دعای شفقت و رحمت؛ (دعا از جهت نگرانی و دلسوزی)
ولی‌نعمت ما امامی است غریب و مظلوم كه از دیار خود دور و مهجور مانده است، یاورانی اندك و دشمنانی فراوان دارد. امامی است «الْمَوْتُورَ» (عزیزش كشته شده و هنوز خون خواهیش صورت نگرفته )، غصه‌‌هایش بسیار است و دوره ابتلائی طولانی دارد، مردم قدرش را نمی‌شناسند و …پس جا دارد كه برای چنین امامی از سر شفقت و رحمت دعا كنیم.
دعای مجازات؛ (پاداش دادن)
به هر گوشه زندگیمان نظر می‌كنیم، نشانی از لطف و احسان حضرت ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه را نسبت به خود می‌یابیم؛ آرامش، علم، عافیت، عمل صالح، توفیق تمسك به قرآن و اهل بیت علیهمالسلام، همراهی با دوستان خوب و… همه روز‌ی‌های مادی و معنوی‌مان نتیجه عنایات و الطاف امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه است.
«هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسان»[3]
«مگر پاداش احسان جز احسان است؟»
حال كه در سراسر حیاتمان مشمول محبت‌های بی‌پایان امام رئوفمان هستیم، جا دارد كه لااقل با تمام وجود برایش دعا كنیم.
دعای در حق غیر به امید احسان او
امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه بدون اینكه دعایش كنند، زندگی‌ها را سرشار از لطف و كرم خود می‌كند، چه برسد كه شیعیان دعا‌گوی وجود مقدس‌اش باشند.
امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه انسان كاملی است كه با دعا برای او ظرف وجودمان آنقدر گسترده می‌شود كه پذیرای رحمت‌های وسیع‌الهی می‌گردد.
با هر دعایی كه برای حضرت می‌كنیم بركات زیادی نصیبمان می‌شود، از مقامات خاص بهره‌مند می‌شویم و كمالات زیادی را دریافت می‌كنیم.
حضرت حجّت عجل‌الله‌تعالی‌فرجه مظهر نام «خیرالشاكرین» است. به عنوان تشكر از دعایی كه نثارش می‌كنیم، به گونه‌ای برایمان دعا می‌كند كه شامل نسل‌های ما تا قیامت شود.
پس انگیزه دیگرمان برای دعا در حق حضرت، امیدی است كه به احسان او نسبت به خود داریم.
دعای تعظیم و تواضع
به ما آموخته‌اند كه در برابر بزرگان خود تواضع كنیم و دعا گویشان باشیم، حتی اگر بزرگی به ما هیچ خیری نرسانده و هیچ لطفی نكرده، صرف بزرگی و عظمتش اقتضا می‌كند در برابر او متواضع باشیم، برایش دعا كنیم و از خدا بخواهیم او را برای ما حفظ كند.
از سوی دیگر بر این باوریم كه وجود بزرگان بركات خاصی برای دیگر افراد به دنبال دارد، اگر در میان جمعی كه دست به دعا برداشته‌اند سال‌داری باشد، خداوند به حرمت او هیچ یك از افراد آن جمع را دست‌خالی بر نمی‌گرداند.
حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه سال‌دارترین وجود این عصر و زمانه است، و حتماً هم در جمع‌های ما حضور دارد.
«بِنَفْسِی أَنْتَ مِنْ مُغَیبٍ لَمْ یخْلُ مِنَّا»
«جانم فدای تو، غایبی كه حاضری و از ما خالی نیستی»
او بزرگی است كه در میان ما حضور دارد، به جمع‌هایمان بركت و قداست میدهد، برایمان دعا می‌كند و در سراسر زندگی، لطف و احسانش شامل حالمان می‌شود.
چگونه نسبت به این امور بی‌توجه بمانیم و برای وجود مقدس‌اش دعا نكنیم؟
از آثار دعا برای امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه
یكی از آثار دعای برای حضرت ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه مسرور كردن حضرات معصومین علیهمالسلام است.
«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام، قَال لَا یرى أَحَدُكُمْ إِذَا أَدْخَلَ عَلى مُؤْمِنٍ سُرُوراً أَنَّهُ عَلَیهِ أَدْخَلَهُ فَقَطْ، بَلْ وَ اللَّهِ عَلَینَا، بَلْ وَ اللَّهِ عَلى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه و آله»[4]
«وقتی فردی از شما بر مؤمنی خوشحالی وارد می‌كند تصور نكند فقط او را مسرور كرده. نه، به خدا قسم همه ما را مسرور كرده و موجب خوشحالی رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله شده است»
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
«مَنْ سَرَّ مُؤْمِناً فَقَدْ سَرَّنِی وَ مَنْ سَرَّنِی فَقَدْ سَرَّ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ مَنْ سَرَّ رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَدْ سَرَّ اللَّهَ وَ مَنْ سَرَّ اللَّهَ أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ»[5]
«هر كس مؤمنی را خوشحال كند مرا خوشحال كرده و هر كس مرا خوشحال كند رسول الله (ص) را شادمان كرده است. و هر كس رسول الله (ص) را شاد كند خدا را شاد كرده. و هر كس خدا را شاد كند او را به بهشت داخل می‌نماید»
هرگاه به اوّل مؤمن عالم دعا می‌كنید، به یك غریب، مظلوم، دور افتاده، تنها و بی‌یاور دعا می‌كنید، نه تنها موجب مسرّت امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه می‌شوید، بلكه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و دیگر معصومین را خوشحال می‌كنید، حتی با توجه خاصتان به ولی الله، موجب سرور خداوند می‌شوید.
دعا برای وجود مقدس ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه و دعا برای فرج حضرت در شمار محبوب‌ترین عبادتهاست.
امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید:
«مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیءٍ أَحَبَ إِلَى اللَّهِ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَى الْمُؤْمِنِ»[6]
«خدا به اندازه چیزی محبو‌ب‌تر از ادخال سرور بر بنده مؤمن عبادت نشده است»
امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه اوّل مؤمن در عالم هستی است، زمانی كه شما یاد حضرت هستید، و در میان مردمی كه همه توجهشان به مشغله‌های زندگی روزمر‌ه‌شان است دغدغه فرج را دارید، قلب مطهر امام عجل‌الله‌تعالی‌فرجه را مسرور می‌كنید و محبوب‌ترین عبادت را انجام می‌‌دهید.
امام صادق علیه‌السلام فرمود:
«إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیُتْحِفُ أَخَاهُ التُّحْفَهَ قُلْتُ وَ أَیُّ شَیْ ءٍ التُّحْفَهُ قَالَ مِنْ مَجْلِسٍ وَ مُتَّکَإٍ وَ طَعَامٍ وَكِسْوَةٍ وَ سَلَامٍ فَتَطَاوَلُ الْجَنَّةُ مُكَافَأَةً لَه»
«مؤمن باید تحفه‌ای به مؤمن دیگر بدهد، راوی پرسید: چه تحفه‌ای؟ حضرت فرمودند: در مجلس برایش جا باز كند، تكیه‌گاهش را در اختیار او بگذارد، به او غذا و لباس دهد، و نسبت به او عرض سلام داشته باشد. خداوند در ازای این هدیه، بهشت را در اختیار او قرار میدهد»[7]
امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه مؤمن‌ترین وجود عالم است، اگر به او سلامی بدهیم، زیارت حضرت را بخوانیم یا او را دعا كنیم، همین دنیا برایمان بهشت می‌شود، بهشت وصل، بهشت قرب، بهشت همنشینی با خوبان و بهشت توفیقات خاص.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
«مَنْ طَافَ بِالْبَیتِ أُسْبُوعاً كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ سِتَّةَ آلَافِ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ سِتَّةَ آلَافِ سَیئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ سِتَّةَ آلَافِ دَرَجَةٍ قَالَ وَ زَادَ فِیهِ إِسْحَاقُ بْنُ عَمَّارٍ وَ قَضَى لَهُ سِتَّةَ آلَافِ حَاجَةٍ قَالَ ثُمَّ قَالَ وَ قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى عَدَّ عَشْراً»[8]
« اگر كسی یك هفته طواف دور خانه داشته باشد خدا برایش شش هزار سال حسنه می‌نویسد، شش هزار سیئه‌اش را محو می‌كند، او را شش هزار درجه بالا می‌برد و شش هزار حاجتش را برآورده می‌كند. و قضاء حاجت مؤمن افضل از ده طواف است»
پیامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید:
«مَنْ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا رِضَاءٌ وَ لَهُ فِیهَا صَلَاحٌ فَكَأَنَّمَا خَدَمَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَلْفَ سَنَةٍ لَمْ یقَعْ فِی مَعْصِیتِهِ طَرْفَةَ عَینٍ»[9]
«اگر كسی به خاطر خداوند عزوجل برای حاجت برادر مؤمنش تلاش كند، در حالی كه خداوند از این امر راضی است و صلاح آن مؤمن هم در قضای حاجت اوست، گویا هزار سال خدا را خدمت كرده در حالی كه در این هزار سال به اندازه چشم بر هم زدنی مرتكب معصیت نشده است»
امام رضا علیه‌السلام می‌فرماید:
«امام هر زمانی برادر تنی شماست.»
به جاست كه هماره برای برآورده شدن حاجات مؤمن‌ترین برادرمان بكوشیم و حداقل همّمان این باشد كه در هر زمان و هر مكانی برای او دعا كنیم.
حضرت ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه نیازمند دعاهای ما نیست، او همچون پدری است كه دوست دارد فرزندان به یادش باشند و یا همچون معلمی كه می‌خواهد شاگردانش او را فراموش نكنند.
امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه می‌خواهد دعایش كنیم تا این دعاگویی موجب ارتقائمان شود، سیئاتمان را محو كند و توفیق خدمتكاری خدای متعال نصیبمان گردد.
در ادامه بررسی دعای زمان غیبت «اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَك…» چند فراز دیگر را مرور می‌كنیم:
«اللَّهُمَّ وَ مُدَّ فِی عُمُرِهِ وَ زِدْ فِی أَجَلِهِ وَ أَعِنْهُ عَلَى مَا أَوْلَیتَهُ وَ اسْتَرْعَیتَه»
«خدایا! عمرش را طولانی فرما و اجلش را افزون كن و او را یاری نما در ولایتی كه به او دادی، و كمكش كن در چوپانی‌اش.»
مردم همچون گوسفندانی هستند كه امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه چوپانی آنها را به عهده دارد، هر كدام از این افراد كه از گله جدا می‌شوند و بیراهه می‌روند، حضرت را می‌رنجانند و به زحمت می‌اندازند.
مولوی در مثنوی داستانی از حضرت موسی علیه‌السلام را نقل می‌كند: روزی بره‌ای از گله موسی جدا شد و فرار كرد؛ موسی از صبح تا شب وقت گذاشت و دنبال او گشت، زمانی كه بره را پیدا كرد او را در آغوش گرفت، نوازشش كرد و برایش دل سوزاند.
امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه وارث موسی علیه‌السلام است، هر كدام از ما كه جا بمانیم یا گم شویم، امام به دنبالمان می‌گردد، برای به راه آوردنمان به زحمت می‌افتد و برایمان غصه می‌خورد.
همه ائمه علیهمالسلام بابت گمراهی افراد زمان خود اذیت و زحمت‌های بسیاری را متحمل شدند، امّا دوره امامت آنها محدود بود؛ حضرت ولی عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه حدود 1200 سال است كه هر كس بیراهه می‌رود، خود را مسؤول می‌داند و تمام همّ‌شان را به كار می‌گیرد تا او را به راه آورد.
«وَ زِدْ فِی كَرَامَتِكَ لَه»
«خدایا! كرامتی كه نسبت به او داشتی افزون كن»
ما در اكرام حضرت عاجزیم و ناتوان؛ سویدای قلبمان را به امام عجل‌الله‌تعالی‌فرجه اختصاص داده‌ایم و او را صدرنشین دلمان كرده‌ایم، امّا دل خرابه، سیاه و شكسته ما كجا و اوّل نفر عالم امكان كجا؟ نمی‌دانیم می‌پذیرد به قلب ما پا گذارد و در دل ما منزل و مأوا گزیند یا نه.
خدایا! هر چه تا حال امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه را اكرام كردی، از این پس بیشتر او را مورد كرامت خود قرار ده.
چشم آلوده کجا، دیدن دلدار کجا؟
دل سرگشته کجا، وصف رخ یار کجا؟
قصه عشق من و زلف تو، گفتن دارد
نرگس مست کجا، همدمی خار کجا؟
کاش در نافله ات نام مرا هم ببری
که دعای تو کجا، عبد گنه کار کجا؟
جلسه: جلسه 6
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] مكیال، ج1، ص 499
[2] بحارالانوار، ج53
[3] سوره مباركه الرحمن، آیه60
[4] كافی ، ج2، ص 195
[5] الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام، ص 374
[6] كافی، ج2، ص188
[7] كافی، ج2، ص207
[8] كافی، ج 2، ص194
[9] مكیال، ج1، ص514
