ثمره ارتباط با معصومین
حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام فرمودند:
«مَنْ أَتَانَا لَمْ يَعْدَمْ خَصْلَةً مِنْ أَرْبَعٍ آيَةً مُحْكَمَةً وَ قَضِيَّةً عَادِلَةً وَ أَخاً مُسْتَفَاداً وَ مُجَالَسَةَ الْعُلَمَاءِ»[1]
«هرکس به سراغ ما بیاید(درمحضر ما قرار گیرد) یکی از این چهار خصوصیت را از دست نمی‌دهد(حتما یکی از این خصوصیت‌ها نصیب او می‌شود): اعتقاد قوی، اخلاق معتدل، برادری پرفایده و هم‌نشینی با دانشمندان»
به یقین قرار گرفتن در محضر بزرگان، خصوصا اهل‌بیت علیهم‌السلام ثمرات ارزشمندی دارد که حضرت به آن‌ها اشاره می‌کنند. این حضور ممکن است در زیارت یا در مجالس عزا و شادی و یا با آموزش معارف ایشان حاصل شود.
- آیه محکم: منظور از آیه، اعتقاد است. به میزانی که فرد در محضر معصومین قرار گیرد؛ اعتقادات صحیحش تقویت و تثبیت می‌شود.
- قضیه عادله: منظور از قضیة، اخلاق است. به میزانی که فرد در محضر معصومین قرار گیرد؛ در اخلاق او اصلاح و اعتدال ایجاد شده و در رفتار خود افراط و تفریط نخواهد داشت.
- دوستی پرفایده: در مراتب بالا، اگر کسی بسیار خالصانه و مؤدبانه در محضر معصوم حاضر شود؛ با خود معصوم ارتباط برادرانه پیدا می‌کند. حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در نامه خود به شیخ مفید(ره)،او را این‌گونه مورد خطاب قرار می‌دهد:
«الأخ السَّديد و المولى الرَّشيد الشَيخ المُفيد…»[2]
در مراتب پایین‌تر، از طریق حضور در مجلس اهل‌بیت دوست خوبی نصیب فرد شده، که کمک‌کار و همراه او در امور صحیح و پسندیده خواهد بود.
- توفیق هم‌نشینی با علما، امری‌ست که در پی حضور در محضر اهل‌بیت به دست می‌آید. افراد جاهل، از سفره معرفتی اهل‌بیت فراری هستند اما طالب علم مایل است در کنار سفره معرفتی این بزرگواران، تغذیه فکری داشته باشد.
تعریف ناس، أشبه‌الناس، نسناس
فردی وارد محضر امیرالمؤمنین علیه‌السلام شد و به ایشان گفت: «اگر تو عالم هستی؛ این سه واژه را برای من توضیح بده: ناس و اشباه‌الناس و نسناس!»
حضرت رو به اباعبدالله علیه‌السلام کرده و فرمودند: «یاحسین! تو جواب این مرد را بده!»
حضرت اباعبدالله علیه‌السلام فرمودند: «این که گفتی در مورد ناس به من خبر بده؛ ناس ما اهل‌بیت هستیم و به همین جهت خداوند ناس را در قرآن چنین ذکر می‌کند:
«ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفاضَ النَّاس»[3]
«(بعد از عرفات) کوچ کنید از همان‌جایی که «ناس» کوچ کردند»
پس پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله کوچ کردند و مردم نیز به دنبال ایشان کوچ کردند.
این که گفتی درباره اشباه‌الناس به من خبر بده؛ آن‌ها شیعیان و دوستان ما هستند که از ما هستند. و به همین جهت حضرت ابراهیم علیه‌السلام فرمود:«هر کس از من تبعیت کند از من است»
و این که گفتی درباره نسنای به من خبر بده؛ آن‌ها سیاهی بزرگی هستند(توده عظیم)، سپس با دست خود به جمعیت زیادی از مردم اشاره کردند و گفتند: «اینها فقط شبیه چارپایان هستند بلکه از آن‌ها هم گمراه‌تر هستند!»»[4]
مشخص شد که منظور از «ناس» اهل‌بیت علیهم‌السلام هستند؛ بنابراین آیات سوره ناس این‌طور توضیح داده می‌شود:
«قُلْ أَعُوذُ بِرَبّ النَّاسِ» یعنی پناه می‌برم به مربی چهارده معصوم! ای خدایی که این بزرگواران را تربیت کردی؛ کسی که مرا اذیت می‌کند نیز تربیت کن که آسیب‌رسان نباشند و من را نیز تربیت کن به گونه‌ای که کسی را اذیت نکنم.
شیعیان و محبین حضرات معصومین، به واسطه تبعیت‌شان شبیه آن‌ها می‌شوند.
عامه مردم نیز که جزو دسته دوم نیستند؛ در لذات حیوانی محدود شده‌اند و تنها به خوردن و خوابیدن و پوشیدن و سایر لذات مادی می‌اندیشند. اینان قوه ادراک معارف و علوم حقیقی را نداشته و این امر انتخاب و خواست خودشان است!
معنای آیات ابتدایی سوره مبارکه شمس
نقل است که:
«حارث اعور، به امام حسین علیه‌السلام عرض کرد: «ای فرزند رسول خدا، فدایت شوم! درباره این سخن خداوند درکتابش به من خبر بده:«وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها»[5] ؛«قسم به خورشید و گسترش نور آن!».
حضرت فرمودند: «وای بر تو ای حارث(که معنای این آیه را نمی‌دانی)! منظور از این آیه حضرت محمّد صلّی‌الله‌علیه‌وآله است»
حارث پرسید: «فدایت شوم! درباره این آیه نیز توضیح بدهید: «وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها»[6] ؛«قسم به ماه زمانی که بعد از خورشید درآید!»
حضرت فرمودند: «منظور از این آیه علی‌بن‌ابی‌طالب علیه‌السلام است که بعد از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است»
حارث پرسید: «این آیه معنایش چیست؟ «وَ النَّهارِ إِذا جَلَّاها»[7] ؛«قسم به روز هنگامی که زمین را روشن سازد»
حضرت فرمودند: «منظور از این آیه، قائم آل محمّد عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه می‌باشد که زمین را از عدل و داد پر می‌کند».»[8]
- مداومت بر قرائت سوره شمس، رزق مادی و معنوی را افزایش می‌دهد.[9]
- با توجه به سخن حضرت که فرمودند: «ویحک!»، این نتیجه به دست می‌آید که جهل نسبت به برخی از معارف بسیار قبیح است. هر مسلمانی باید بداند خورشید عالم‌تاب هستی، وجود مقدس پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌باشد.
- وجود مقدس پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله خورشید و وجود مقدس امیرالمؤمنین علیه‌السلام ماه است و همان‌طور که ماه، همه نورش را از خورشید دریافت می‌کند؛ امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز حقیقت وجود خود را از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دریافت می‌کنند.
تاریخ جلسه: 88/1/24 ـ جلسه 3
برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی
[1] بحارالانوار، ج44، ص195
[2] اعتقادات الامامیه(للصدوق)، ترجمه حسنی، ص5
[3] سوره مبارکه بقره، آیه199
[4] اصول کافی، ج8، ص244
[5] سوره شمس، آیه1
[6] سوره شمس، آیه2
[7] سوره شمس، آیه3
[8] تفسیر فرات الکوفی، ص563
[9] و قال الصادق (عليه السلام): «يستحب لمن يكون قليل الرزق و التوفيق كثير الخسران و الحسرات أن يدمن في قراءتها، يصيب فيها زيادة و توفيقا…»؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج5، ص669
