زیارت هر امامی حقّی است بر عهدهی شیعیان و دوستان آن امام
امام رضا علیهالسلام فرمودند:
«إِنَّ لِكُلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِي أَعْنَاقِ شِيعَتِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ اَلْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ اَلْأَدَاءِ زِيَارَةَ قُبُورِهِمْ فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِي زِيَارَتِهِمْ تَصْدِيقاً بِمَا رَغِبُوا فِيهِ كَانُوا شُفَعَاءَهُ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ ».[1]
در ثواب زیارت ائمهی معصومین علیهمالسلام، روایتی است که از حضرت علیبنموسیالرضا علیهالسلام چنین نقل شده است.
هر امامی بر گردن دوستان و شیعیان خود حقّی و تعهّدی دارد که آنان باید بپردازند.
و یکی از راههای پرداخت کامل تعهد و انجام وظیفهی نیکو در مقابل امام، زیارت قبور مطّهر ایشان است. زیارت، وظیفهی دوستان هر امامی نسبت به آن امام است.
اشتیاق در زیارت، شرط اول شفاعت
البته زیارت باید فقط به جهت اشتیاق به امام باشد، نه برآورده شدن حاجت. «رَغْبَةً فِي زِيَارَتِهِمْ»
به فرموده امام رضا علیهالسلام زیارتی که در آن دوستان مشتاق زیارت باشند و کاری به برآورده شدن حاجت خویش نداشته باشند، میتواند مایه پرداخت تعهد دوستان حضرت به ایشان باشد.
گویا فقط ناقصی، مشتاقِ کامل،
و جاهلی، مشتاقِ عالم،
و دورافتادهای، مشتاق رسیدن به ولّی خداست. حتی ذرّه ای به فکر حاجت دیگر نیست.
ما از تو نداریم به غیر تو تمنا
حلوا به کسی ده که محبت نچشیده
تصدیق حق در زیارت ، شرط دوم شفاعت
زیارت بعنوان «تَصْدِيقاً بِمَا رَغِبُوا فِيهِ» باشد. یعنی تصدیق کند آنچه را که این بزرگواران به تصدیق آن مایلاند؛ اعم از تصدیق خدا و رسول و تصدیق حق.
حال اگر کسی چنین عاشقانه زیارت کرد،
«كَانُوا شُفَعَاءَهُ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ» امامان بزرگوار او ، شفاعتش را در قیامت بر عهده می گیرند.
البته در توضیح شفاعت، حضرت امام خمینی (ره) در کتاب آداب الصلوه میفرمایند: در شفاعت باید بین شافع و مشفوع ابتدا تجانس و سپس تجاذب باشد تا تشافع صورت پذیرد.
یعنی ابتدا بین آن دو، همجنس بودن وجود داشته باشد. مانند براده ی آهن و آهن ربا.
بُراده، ولو ذره ای ناچیز است اما بدلیل همجنس بودن، جذب آهن ربا میشود. ذرهی کاه نمیتواند انتظار چسبیدن به آهن ربا را داشته باشد.
دوستان حضرت هم نمیتوانند با وجود آلودگیهای اخلاقی و اعتقادی انتظار نزدیکی به امام را داشته و انتظار شفاعت ایشان را داشته باشند.
البته خاصیت زیارت این است که جنس زائر را هم عوض می نماید و او را مهیای شفاعت می گرداند.
به ذره، گر نظر لطف بوتراب کند
به آسمان رود و کار آفتاب کند
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] جامع الاخبار ج 1 ص 27